محصولات ایرانی با بورس انرژی به 13 کشور صادر می شود
به گزارش "گسترش تولید و تجارت" به نقل از ایرنا، سیدعلی حسینی در حاشیه یازدهمین نمایشگاه بین المللی بورس، بانک و بیمه، با اشاره به پذیرش بنزین در بورس انرژی و صادرات از طریق این بورس گفت: بنزین در بورس انرژی ایران پذیرش شده است.
وی افزود: سایر محصولات پالایشگاه ستاره خلیج فارس نیز فرآیند پذیرش را گذرانده و به محض اراده ستاره خلیج فارس، عرضه آنها در بورس انرژی آغاز می‌شود.
حسینی یادآور شد، بورس انرژی بیش از 4 هزار میلیارد ریال پالایشگاه ستاره خلیج فارس را تامین مالی کرده که از بزرگترین پالایشگاه های کشور و تولیدکننده بنزین به شمار می رود.
وی با بیان اینکه عرضه نفت خام در بورس انرژی الزام قانونی دارد، گفت: بهره برداری صنعت نفت کشور از بازار سرمایه یک ضرورت است و باید به این سمت حرکت کنیم.
وی ادامه داد: امکان عرضه گاز در بورس انرژی وجود دارد و به شرکت ملی گاز پیشنهاد خود را ارائه داده ایم.
حسینی درباره تاثیر سیاست جدید ارزی دولت بر بازار انرژی نیز گفت: تک نرخی شدن ارز مشکلی در معاملات بورس انرژی ایجاد نکرده است.
وی خاطر نشان کرد: برای کنترل طولانی مدت نرخ ارز، ایجاد تابلوی ارزی در بازار سرمایه با هدف افزایش شفافیت ضروری است.
مدیرعامل بورس انرژی اضافه کرد: ارزش بازار فیزیکی بورس انرژی در سال۹۶ حدود ۸۲ درصد مزایای بورس انرژی ایران نسبت به ۹۵ افزایش یافت.
وی افزود: ۱۰ فرآورده از پالایشگاه نفت آبادان در بورس انرژی پذیرش شده است و عرضه آن ها از هفته آینده آغاز خواهد شد.
آموزش بورس
آموزش بورس و سرمایه گذاری در سهام همانند فعالیت در سایر بازارهای سرمایه گذاری، نیازمند داشتن دانش، مهارت و تجربه بالایی است. چرا که در بورس، گزینه‌های سرمایه گذاری مختلف و ابزارهای معاملاتی گوناگونی وجود دارد که شناخت آنها تاثیر مهمی در افزایش احتمال موفقیت شما دارد.
- آشنایی با ساختار بازار سرمایه و آموزش رایگان بورس
- فرابورس ایران و مشارکت در ثروت‌آفرینی، بازارها و ابزارهای نوین تامین مالی
- بازار بورس انرژی ایران و انواع بازارها در بورس انرژی
- سامانه جامع اطلاع‌رسانی ناشران شبکه کدال مرجع کامل اطلاعات شرکتهای پذیرفته شده در بورس
- آشنایی با صندوق های سرمایه گذاری پر سود
- بورس کالا داد و ستد نقد، نسیه و سلف انواع محصولات صنعتی و کشاورزی در ایران
- آشنایی با مزایای بورس اوراق بهادار تهران
- بازار نقدی بورس یا بازار اسپات بورس معامله بر مبنای قیمت لحظه‌ای
- آموزش سایت TSETMC شرکت مدیریت فناوری بورس تهران
- آشنایی با نحوه خرید و فروش در بازار بورس و نحوه دریافت کد بورسی
- آموزش کارگزاری مفید ایزی تریدر و مفید تریدر و آموزش کارگزاری آگاه
چه مقدار از سرمایه خود را وارد بورس کنیم؟
اولین و البته مهم‌ترین نکته در هنگام ورود به بورس این است که به هیچ وجه با سرمایه اصلی زندگی خود فعالیت در بورس را شروع نکنید! به بیان ساده‌تر، آن پولی را باید وارد بورس کنید که اگر با توجه به شرایط بازار و نوسانات قیمت، بخشی از آن از بین رفت، در زندگی با بحران روبرو نشوید.
ورود به بورس: کسب اطلاعات ← تصمیم برای تهیه سرمایه موردنظر برای سرمایه‌گذاری ← دریافت کد بورسی ← انتخاب کارگزاری مناسب ← ورود به سامانه معاملات ← سرمایه گذاری در بورس نیاز به آموزش دارد.
تفاوت بورس و فارکس چیست؟
فارکس و بورس دو بازار از محبوب‌ترین بازارهای جهانی هستند. قبل از شروع معامله، بسیار مهم است که بدانید کدام…
فرابورس چیست؟
تقریبا با ورود موج عظیمی از مردم به سمت بورس تقریباً همه این را می‌دانند که بورس درواقع بازاری برای…
تاریخچه بورس در ایران
ایدهٔ اولیهٔ ایجاد بورس اوراق بهادار در ایران به سال ۱۳۱۵ بازمی‌گردد که به درخواست دولت ایران، شخصی بلژیکی به نام «وان لوترفلد» دربارهٔ…
بازار بورس چیست؟ انواع بازار بورس و تاریخچه بورس
حتما در طی دو سال اخیر نام بازار بورس اوراق بهادار را بارها و بارها شنیده اید و شاید تجربه…
ابراز تمایل خارجی ها برای خرید نفت خام در بورس انرژی ایران
نماینده شرکت ملی نفت ایران در بورس گفت: اشخاص حقیق و حقوقی از خارج از کشور برای حضور در معاملات نفت خام بورس انرژی ایران ابراز تمایل کرده‌اند و به دنبال اجرایی‌کردن این خواسته هستیم.
امیرحسین تبیانیان، نماینده شرکت ملی نفت ایران در بورس با اشاره به اینکه در سیستم بورس امکان حضور مشتریان خارجی هم وجود دارد، ادامه داد: بر اساس اعلام بورس، تا کنون برای تعدادی از افراد حقیقی و حقوقی خارجی کد سهامداری بورس نیز صادر شده است و علاوه بر آن عده‌ای نیز برای حضور در این معاملات به شرکت ملی نفت ایران مراجعه کرده‌اند.
وی افزود: ساز و کار لازم برای معاملات نفت خام در بورس با خارجی‌ها وجود دارد و در این زمینه محدودیتی نداریم. البته در گذشته الزام بر این بود که حتماً شرکت حقوقی خارجی ثبت سفارش انجام می‌داد زیرا نیاز بود تا تایید صلاحیت شوند اما با همکاری شرکت بورس، این کار برای اشخاص حقیقی نیز امکان‌پذیر شده است.
به گفته نماینده شرکت ملی نفت ایران در بورس، با اقدامات صورت گرفته، برای ورود و خروج و انجام معاملات خارجی‌ها در بورس انرژی و خرید و فروش نفت خام محدودیتی وجود ندارد.
وی تاکید کرد: از آنجا که این محموله‌ها با هدف صادرات در بورس انرژی عرضه می‌شوند بنابراین همواره یک طرف خارجی نیز وجود دارد اما هنوز خریداران خارجی بدون واسطه در بورس برای خرید نفت اقدام نکرده‌اند.
تبیانیان با اشاره به عرضه مستمر نفت خام و میعانات گازی در سه شنبه هر هفته، ادامه داد: طبق روال سال ۹۸ و بر اساس شیوه‌نامه ابلاغی از سوی وزیر نفت، هر هفته عرضه یکی از محموله‌های نفت خام سبک، نفت خام سنگین یا میعانات گازی را در دستور کار داریم و سه شنبه هفته جاری محموله ۲ میلیون بشکه‌ای نفت خام سنگین عرضه خواهد شد.
بورس بی‌انرژی؛ چرا بورس انرژی در ایران رونق ندارد؟
به‌طورقطع بارها درباره بورس در رسانه‌های مختلف شنیده‌اید. بورس بازار مناسبی برای افراد ریسک‌پذیر است. چرا که این نوع سرمایه‌گذاری با عنصر ریسک عجین شده است. به‌طور مثال زمانی که شما سپرده‌تان را برای کسب سود در بانک می‌گذارید، نگران از بین رفتن آن نبوده و می‌دانید ماهانه به‌طور منظم با نرخ مشخصی بر میزان سپرده‌تان افزوده می‌شود. اما ماهیت بازار بورس متفاوت است. روزانه حجم زیادی از معاملات در بورس انجام می‌شود و افراد حقیقی و شرکتهای حقوقی بسیاری به دادوستد می‌پردازند.
در این بازار عرضه و تقاضا حرف اول را می‌زنند و البته سرمایه‌گذار برای شرکت در سرمایه‌گذاری نیاز به سرمایه هنگفتی ندارد. به‌طورکلی بورس بر دو ویژگی مهم استوار است: یک اینکه تمام معاملات در تالار معاملات و با یک سامانه معاملاتی و توسط کارگزاران انجام می‌شود که تمامی آنها تحت نظارت سازمان بورس و با مجوز رسمی از آن هستند. دومین ویژگی این است که معاملات در بورس به‌صورت حراج انجام می‌شود.
انواع بورس در ایران
در ایران چهار نوع بورس وجود دارد: بورس اوراق بهادار، فرابورس، بورس کالا و بورس انرژی. در ادامه به توضیح اجمالی سه بورس اول و توضیح کامل و دقیق درباره بورس انرژی می‌پردازیم.
بورس اوراق بهادار:
همان‌طور که از نام این بازار مشخص است در بورس اوراق بهادار، اوراق بهادار توسط کارگزاران و معامله‌کنندگان مورد دادوستد قرار می‌گیرد. در مزایای بورس انرژی ایران ایران ایده اولیه ایجاد بورس اوراق بهادار در سال 1315 شکل گرفت و اهدافی چون بالا بردن سهم بازار سرمایه در تامین مالی فعالیت‌های مولد اقتصادی، توسعه دانش مالی و … را دنبال می‌کند.
فرابورس:
در کشور ما نقل‌وانتقال سهام شرکت‌ها و گردش این سرمایه‌ها در قالب سهام تنها در بازار بورس اوراق بهادار تهران انجام می‌شود. به همین دلیل حجم زیادی از این بازار دارای گردش مناسبی نیست. در کشورهای دیگر به‌مرورزمان شرکت‌هایی که در بورس اوراق پذیرفته نشده بودند، بازارهای خارجی برای معامله اوراق بهادارشان تشکیل دادند. در ایران نیز چنین روندی نهایتا به ثبت شرکت فرابورس در سال 1387 انجامید. به‌طورکلی به دادوستدی که در بورس نباشد به‌اصطلاح فرابورس (OTC) مزایای بورس انرژی ایران گفته می‌شود.
بورس کالا:
بورس کالا نیز یک بازار سازمان‌یافته است که به‌طور منظم کالای معین با سازوکاری خاص در آن معامله می‌شود. در حال حاضر بورس کالا در ایران در چند حوزه فعالیت دارد که البته در حال گسترش در حوزه‌های دیگر نیز است. این حوزه‌ها تحت عنوان رینگ‌های فلزات، پتروشیمی و معاملات مشتقه نام‌گذاری شده‌اند.
در بورس کالا به دلیل رد شدن کالای مورد معامله از فیلتر اصالت کالا، نوعی اطمینان در بازار شکل گرفته است.
در بورس کالا به دلیل رد شدن کالای مورد معامله از فیلتر اصالت کالا، نوعی اطمینان در بازار شکل گرفته است. پرداخت وجه و تسویه کالای مورد معامله بدون هیچ نگرانی برای خریدار و فروشنده از طریق اتاق پایاپای انجام می‌شود درنتیجه ریسک پرداخت و تسویه وجه نیز وجود نخواهد داشت. شفافیت و تعیین قیمت بر اساس عرضه و تقاضا نیز همچنین از ویژگی‌های مثبت بورس کالا است. و اما بورس انرژی موضوعی است که در این مقاله قصد بررسی آن را داریم.
حامل انرژی چیست؟
پیش از اینکه درباره بورس انرژی بگویم، لازم است مفهوم حامل انرژی را کمی توضیح دهم. حاملهای انرژی را در کتاب‌ها اینگونه معرفی کرده‌اند: به هر ماده یا پدیده‌ای که می‌توان از آن برای تولید کار مکانیکی گرمایی و یا انجام فرآیندهای فیزیکی شیمیایی استفاده کرد، حامل انرژی می‌گویند.
به عبارتی هر سیستم یا ماده‌ای که حمل‌کننده انرژی برای تبدیل به حالت قابل‌استفاده در زمان آینده و یا در جایی دیگر باشد، حامل انرژی نام گرفته می‌شود. ﺍﺻﻄﻼﺡ ﺣﺎﻣﻞ ﺍﻧﺮژﻯ ﺯﻣﺎﻧﻰ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﻰﮔﻴﺮﺩ ﻛﻪ ﺩﺭﺑﺮﺩﺍﺭﻧﺪﻩ ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ ﺳﻮﺧﺖ، ﺣﺮﺍﺭﺕ ﻭ ﺗﻮﺍﻥ ﺑﺎﺷﺪ. حاملهای انرژی به دو دسته: حاملهای انرژی اولیه و حاملهای انرژی ثانویه تقسیم می‌شوند. حاملهای انرژی اولیه مستقیما از منابع طبیعی استخراج می‌شوند: مانند نفت خام، زغال‌سنگ، گاز طبیعی و… حاملهای انرژی ثانویه از حاملهای انرژی اولیه ساخته می‌شوند مانند فرآورده‌های نفتی حاصل از نفت خام، کک، زغال چوب و…
تاریخچه‌ای کوتاه از بورس انرژی ایران
ایران از جمله کشورهایی است که ذخایر و منابع هیدروکربوری عظیمی دارد. ازآنجایی‌که یکی از بهترین و شفاف‌ترین سازوکارها برای قیمت‌گذاریِ محصولات، عرضه آنها در بورس است، در اوایل دهه 80 ایده تاسیس بورسی برای انجام معاملات نفتی شکل گرفت. شرکت بورس انرژی ایران با هدف سامان‌دهی، پذیرش، نظارت و تسهیل انجام معاملات حاملهای انرژی و اوراق بهاداری که مبتنی بر حاملهای انرژی هستند، تشکیل شد.
ترکیب سهامداری این شرکت به‌صورت 60 درصد نهادهای مالی، 20 درصد فعالان صنعت برق و نفت، 20 درصد عموم مردم و با قید محدودیت 5/2 درصد برای هر متقاضی از طرف سازمان بورس و اوراق بهادار تعیین شده است. این شرکت در 17 تیرماه سال 1391 به‌طور رسمی به ثبت رسید.
بورس انرژی ایران و دنیا
در دنیا بازارهای بورس انرژی وجود دارند که به فعالیتی متمرکز و هدف‌دار می‌پردازند. از مهم‌ترین بورس‌های انرژی دنیا می‌توان به بورس بین‌المللی نفت خام لندن (IPE)، بورس NYMEX در نیویورک و بورس SGX در سنگاپور اشاره کرد و ازجمله نامداران بورس انرژی کشورهای نروژ، آلمان، اتریش، هند و مجارستان هستند.
در بورس انرژی ایران مانند بورس‌های مشابه در کشورهای دیگر تعداد زیادی خریدار و فروشنده حضور دارند که با انجام معاملات و خریدوفروش در فضای رقابتی، قیمت تعادلی حاملهای انرژی را تعیین می‌کنند. تلاش‌ها برای ورود نفت و سایر حاملهای انرژی به بازار سرمایه و تعیین قیمت این محصولات در بورس، از اوایل سال ۱۳۹۰ شکل گرفت و با تصمیم شورای عالی بورس و اوراق بهادار در خردادماه سال ۱۳۹۰، بورس انرژی به‌عنوان چهارمین بورس کشور به‌منظور عرضه محصولات و مشتقات نفتی، برق، گاز طبیعی، زغال‌سنگ و سایر حاملهای انرژی پدید آمد.
در بورس انرژی در فضایی رقابتی، قیمت تعادلی حاملهای انرژی تعیین می‌شود.
در فروردین سال 93 با شروع عرضه نفت خام در رینگ داخلی این بورس، زمینه برای کشف قیمت این کالا در بورس انرژی ایران ایجاد شد. اما به دلایلی همچون نبود تقاضا و جایگزینی میعانات گازی از سوی مصرف‌کنندگان، پس از چندی عرضه نفت خام در بورس انرژی ایران متوقف شد و با اقبال خوشی روبه‌رو نبود.
معامله در بورس می‌تواند جذاب باشد چون:
یکی از مزایای انجام معاملات در بورس‌های کالایی معافیت مالیاتی است. به عبارتی 10 درصد از مالیات بر درآمد حاصل از فروش کالاهایی که در بورس‌های کالایی پذیرفته شده و به فروش میرسند، از بخشودگی مالیاتی برخوردار می‌شوند.
دومین مزیت معامله در بورس کالا معافیت از تشریفات مزایده و مناقصه است. کالاهای پذیرفته‌شده در بورس‌های کالایی نیاز به برگزاری مناقصه یا مزایده و تشریفات این‌چنینی را ندارند. زمانی که کالایی وارد بورس انرژی می‌شود، امکان بازاریابی و عرضه آن در رینگ داخلی و بین‌المللی از طریق شبکه کارگزاران عضو و سامانههای معاملاتی بورس انرژی فراهم می‌شود که این خود باعث گسترده‌تر شدن بازار آن می‌شود.
یکی از مزایای انجام معاملات در بورس‌های کالایی معافیت مالیاتی است.
برای خریداران نیز بورس انرژی به‌منزله بازاری شفاف و منصفانه برای تامین کالاهای موردنیازشان به‌حساب می‌آید. اگر مشتریان در خارج از بورس به خریدوفروش کالا بپردازند، هزینه‌های معاملاتی‌شان چون هزینه‌های عقد قرارداد، بازاریابی و نظایر آنها افزایش پیدا خواهد کرد و از طرفی ریسک‌های معاملاتی چون عدم ایفای تعهدات طرفین نیز کاهش می‌یابد.
تعبیر وارونه‌ای از مزیت
بورس انرژی در کشورهای دیگر نیز فعال است و با بازدهی خوب، در حال رشد و تکامل است. اما نکته‌ای که وجود دارد این است که با اینکه مزایای زیادی برای بورس برشمرده شد، در ایران شرکت‌ها تمایلی برای ورود به بورس انرژی ندارند و ترجیح می‌دهند که در خارج از بورس و بدون شفاف‌سازی اطلاعاتِ خود به فعالیت ادامه دهند.
در اینجا با تعبیر وارونه‌ای از مزیت مواجه می‌شویم، چراکه ما قبل‌تر بیان کردیم که بودن در بورس انرژی و معامله در آن با توجه به کاهش هزینه‌ها باعث سود طرفین می‌شود. اما در ایران برخی معتقدند که اجبار در ارائه صورت‌حساب شفاف (که از مزیت‌های بورس انرژی به‌حساب می‌آید) برای آنها مزیت نیست و ترجیح می‌دهند که عطای این مزیت را به لقایش ببخشند.
زمانی که شرکتی وارد بورس نمی‌شود، می‌تواند با حساب‌سازی مالیات کمتری پرداخت کند. اما در زمان ورود به بورس برای آنها مالیات پرداختی با معافیت 20 درصدی باز هم از وضعیت قبلی هزینه بیشتری دارد، لذا با یک حساب ساده سرانگشتی ترجیح می‌دهند که اطلاعاتی این‌قدر شفاف در اختیار سازمان بورس نگذارند تا برعکس انتظار، از مزیت بورسی نشدن لذت ببرند!
چالش‌های عرضه نفت در بورس انرژی
یکی از چالش‌برانگیزترین حاملهای انرژی که بحث‌های زیادی درباره عرضه آن در بازار بورس انرژی شکل گرفته نفت خام است. بعد از مدت‌ها کش‌وقوس و مذاکره بر سر عرضه نفت در بورس انرژی، عرضه آن موافقت شد اما ابهامات زیادی در شیوه اجرای این برنامه وجود دارد که باید حل شود.
اگر این اتفاق برای نفت خام بیفتد شاهد عرضه فیزیکی نفت خام در بورس انرژی خواهیم بود که تسویه وجوه آن به‌صورت ارزی با ارزی یورو اتفاق خواهد افتاد که می‌تواند یک تحول بزرگ و مهم در سازوکار فروش و صادرات نفت خام به‌حساب بیاید. از مزایای عرضه نفت خام در بازار بورس انرژی می‌توان به شفافیت و سلامت بازار اشاره کرد که این به‌نوبه خود می‌تواند علامت دهنده خوبی برای صادرات نفت خام باشد.
از طرفی عرضه نفت خام که از مهم‌ترین کالاهایی است که ما در بازار جهانی آن را به فروش می‌رسانیم و بخش بزرگی از GDP مان را شامل می‌شود می‌تواند دست دلالان و واسطه‌گران را کوتاه کند و منافع این‌چنینی را در بازار نفت کاهش دهد. زمانی که اطلاعات شفاف باشد بسیاری از سرمایه‌گذاران خارجی با اطمینان بیشتری اقدام به خریدوفروش می‌کنند که این به‌نوبه خود بسیار بر درآمد کشور موثر خواهد بود.
سرمایه‌ای با درهم تنیدگی‌های فراوان
با تمام صحبت‌ها و مذاکراتی که شده است، ساختار دولتی که بر صنعت نفت وجود دارد و رویه‌های سنتی که تغییر آنها بسیار سخت و زمان‌بر است، باعث شده است که اهداف موردنظر برای توسعه بازار نفت خام و فرآورده‌های نفتی در بورس انرژی ایران با مانع مواجه شود. در حال حاضر قیمت‌گذاری نفت خام صادراتی که شرکت ملی نفت مزایای بورس انرژی ایران ایران امور آن را مدیریت می‌کند، بر مبنای میانگین قیمتی نفت خام عمان و دبی انجام می‌شود.
در حال حاضر قیمت‌گذاری نفت خام صادراتی بر مبنای میانگین قیمتی نفت خام عمان و دبی انجام می‌شود.
با توجه به این مسئله برای تغییر این رویه و قرار گرفتن معیار قیمت بورس انرژی برای نفت خام نیازمند برنامه‌ریزی مناسب و منسجمی هستیم. اینکه ما بتوانیم نفتمان را در بورس انرژی معامله کنیم، باعث می‌شود که شرایط حضور پالایشگاه‌های خارجی و خریداران این محصولات فراهم شود که این به‌نوبه خود باعث افزایش تعداد مشارکت‌کنندگان و بهبود شرایط و ثبات فروش نفت و فرآورده‌های نفتی در کشورمان می‌شود.
چرا نفت را بر صحنه بازار بورس انرژی در حال نقش‌آفرینی نمی‌بینیم؟
همان‌طور که گفته شد، نفت خام می‌تواند با قرار گرفتن در بازار بورس انرژی مزایای زیادی را برای کشور به همراه داشته باشد اما یک سری ویژگی‌ها و مسائلی که درباره نفت وجود دارد روند حضور آن در بازار بورس انرژی را به تعویق انداخته است.
یکی از این مسائل که به ماهیت خود نفت خام برمی‌گردد این است که نفت قابلیت ذخیره‌سازی دارد. به‌طور مثال شرکت برق یکی از مهم‌ترین و اساسی‌ترین دغدغه‌هایش عدم توانایی در ذخیره برق است. برای همین باید همواره به‌صورت دقیق میزان تقاضای برق را رصد کند که در زمان پیک و غیر پیک دچار قطعی نشود.
اما برعکس گاز و برق، نفت را می‌توان ذخیره کرد، به همین دلیل شاید انگیزه‌های سودجویانه‌ای که از این ذخیره‌سازی حاصل می‌شود، تبدیل به مانعی برای عرضه نفت در بازار بورس انرژی شده است. یکی از دلایل دیگر این است که بخش زیادی از آمد کشور از نفت است و کشور بسیار به این درآمدها وابسته است و همین تبدیل به مانعی برای قرارگیری آن در کانال بورس می‌شود و از طرفی دولت نیز تمایل دارد که اختیار تام در مورد بازاریابی و فروش نفت داشته باشد. این نکته همچنین در قراردادهای نفتی نیز بسیار ملموس است.
بورس انرژی چطور بر بخش‌های دیگر تاثیر می‌گذارد؟
در سال ۹۱ بورس انرژی با هدف ایجاد بازاری برای کشف قیمت منصفانه و قانونمند حاملهای انرژی و محصولات استراتژیک، همانند نفت و میعانات و به منظور ایجاد مرجعی برای قیمت‌گذاری های انرژی در سطح منطقه فعالیت خود را آغاز کرد.از دیگر اهداف تشکیل بورس انرژی می‌توان به تامین مالی بخش انرژی کشور اشاره کرد. در این مقاله قصد داریم به بورس انرژی و شرایط این بازار و تاثیر آن بر بورس‌های دیگر بپردازیم.
هدف تشکیل بورس انرژی
یکی از زیر مجوعه‌های بورس انرژی، بازار فیزیکی است. در بورس کالا محصولات استراتژیک منطقه همانند فرآوره‌های نفتی و محصولات پالایشگاهی عرضه می‌شوند و این بازار به طور مداوم در حال توسعه است.
محصولات پالایشگاهی در بازار فیزیکی بورس انرژی در دو رینگ داخلی و بین‌المللی عرضه می‌شوند. برخی از محصولاتی که در رینگ داخل عرضه می‌شوند، خوراک صنایع بزرگی چون پتروشیمی‌ها هستند که به منظور تامین مواد اولیه برای تولیدکنندگان عرضه می‌شوند.
عرضه در رینگ داخلی موجب حذف دلالان و کنترل قیمت مواد اولیه صنعت شده و از این طریق سبب شفافیت قیمت محصولات مورد نیاز صنایع پایین دستی می‌شود. آگاهی از این چرخه به تحلیل قیمتی کمک شایانی می‌کند.
محصولات پالایشگاهی خوراک پتروشیمی‌ها
در رینگ بینالملل نیز همانند رینگ داخلی، محصولات استراتژیک منطقه عرضه می‌گردند. با وجود تحریم‌های شدید علیه ایران، در رینگ بینالملل ارزش معاملات بورس انرژی نسبت به سال گذشته پنج برابر شده و حجم معاملات نیز نسبت به سال پیش سه برابر شده است.
با عرضه محصولات استراتژیک در رینگ بینالملل و صادرات انواع فرآورده‌های نفتی، بیش از دو میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار ارز به کشور وارد شد. هدف رینگ بینالملل افزایش سهم بازار ایران در بازارهای صادراتی منطقه است.
از دیگر اهداف بورس انرژی ایران، بررسی امکان راه‌اندازی بازارهای جدید از جمله بازار کربن و بازار آب است. معاملات در بورس انرژی ایران مبنایی برای مرجع شدن قیمت‌های معاملاتی میعانات گازی و قیمت‌گذاری در وزارت نفت هستند. از همین روی، بورس انرژی بر گردش مالی و تخصیص نقدیگی وزارت نیرو، بین شرکتهای تولید نیروی برق تاثیرگذار است.
کشورهایی از جمله امارات، ترکمنستان و ترکیه با توجه به موقعیت و شرایط سیاسی مناسب‌تری که نسبت به ایران دارند، توانسته‌اند در زمینه بورس انرژی و پیشبرد اهدافشان در این حوزه موفق‌تر عمل کنند و به عنوان رقیب بورسی ایران در سطح منطقه شناخته شده‌اند.
مزیت بورس انرژی ایران نسبت به رقبا
مزیت بورس انرژی ایران نسبت به سایر بورس‌های منطقه، به ویژه بورس‌های رقیب، موقعیت ویژه و خاص آن در زمینه حاملهای انرژی است. به همین خاطر است که بورس ایران پتانسیل تبدیل شدن به بزرگترین بورس در سطح منطقه را دارد.
چه محصولاتی در بورس انرژی عرضه می‌شوند؟
حوزه معاملات بورس انرژی در زمینه برق، میعانات گازی، فرآورده‌های اصلی نفتی شامل نفت کوره، نفت گاز (گازوئیل)، گاز مایع، نفت سفید، بنزین اکتان ۹۰، سوخت هوایی، رافینت، نیتروژن مایع، قطران و بنزول، انواع حلال‌ها، نفتای سبک و سنگین، آیزوریسایکل، آیزوفید و محصولات پتروشیمی مانند متانول، برش سنگین و انواع گازها است که برای تسهیل جریان تامین مالی حوزه انرژی کشور تعداد ۳۹ نیروگاه تولید نیروی برق و همچنین قراردادهای سلف موازی استاندارد از جمله وزارت نفت، پالایشگاه ستاره نفت خلیج فارس، مپنا و سایر نیروگاه‌های خصوصی تولیدکننده برق در آن پذیرش شده‌اند.
حجم معاملات و سهام پالایشگاه‌ها در بورس
سهام پتروپالایشی همیشه مورد توجه بازار بوده‌اند و در سال ۹۸ نیز جزء سهام سودآور بودند و نماد آنها سود خوبی را نصیب سهامدارانشان کرد.
از علل سودآور بودن سهام شرکتهای پالایشگاهی می‌توان قیمت جهانی نفت خام و نرخ ارز را موثر دانست. این دو عامل به طور مستقیم بر سودآوری شرکتهای پالایشگاهی موثر هستند.
در واقع می‌توان اینگونه بیان کرد که قیمت نفت خام و نرخ ارز دو عامل اصلی و تاثیر گذار بر شرکتهای صنعت پالایشگاهی در نظر گرفته می‌شوند.
نحوه تاثیرگذاری نرخ ارز و قیمت نفت بر صنعت پالایشی
با افزایش نرخ ارز نیمایی، هزینه‌های شرکتهای پالایشگاهی افزایش می‌یابد و به دلیل افزایش بهای تمام شده محصولات، قیمت محصول نیز افزایش می‌یابد. بنابراین افزایش یا کاهش نرخ ارز را می‌توان عاملی دانست که بر رشد درآمدی شرکتهای پالایشی اثرگذار است و تاثیر مثبت و با اهمیتی بر قیمت سهم نیز دارد. روند قیمت نفت نیز بر هزینه مواد اولیه تاثیر مستقیم دارد. سامانه کدال مرجع معتبری برای اطلاع از نرخ ارز و وضعیت صورت مالی شرکتهای پالایشگاهی ایران است.
ماهیت صنایع پالایشگاهی
تنها ۹ درصد از ارزش بازار بورس مختص صنایع پالایشی است. وظیفه شرکتهای پالایشی تبدیل نفت خام به فرآورده‌های نفتی همانند گازوئیل، بنزین، آسفالت، قیر، نفت سفید و گاز مایع است. به این صورت که این شرکت‌ها نفت خام خریداری شده را به فرآورده‌های نفتی تبدیل می‌کنند و آنها را به فروش می‌رسانند.
چه شرکت‌هایی در صنعت پالایشی بورس اوراق بهادار فعال هستند؟
نماد و نام شرکتهای پالایشی بورس اوراق بهادار تهران شامل موارد زیر هستند:
پالايش نفت لاوان با نماد شاوان
پالايش نفت تبريز با نماد شبريز
پالايش نفت بندرعباس با نماد شبندر
پالايش نفت اصفهان با نماد شپنا
پالايش نفت تهران با نماد شتران
پالايش نفت شيراز با نماد شراز
شرکتهای پالایشگاهی در بورس انرژی ایران چه سهمی دارند؟
شرکتهای پالایشی نفت را با تخفیف پنج درصدی خریداری می‌کنند، به این صورت که نفت را از وزارت نفت با ۹۵ درصد قیمت جهانی خریداری می‌کنند. البته هرچه قیمت نفت افزایش می‌یابد، میزان تخفیف نیز به طبع افزایش می‌یابد. به این صورت با افزایش قیمت نفت سود شرکتهای پالایشی نیز رشد می‌کند.
تاثیر قیمت محصولات بورس انرژی بر صنعت و شاخص بورس
افرادی که دنبال کننده بورس انرژی و معاملات آن هستند، می‌توانند از اوضاع کلی انرژی در جهان و قیمت نفت نیز مطلع شوند. برای تحلیل سهام و صنعت پالایشگاهی و پیش‌بینی آینده آنها نیز می‌توان معاملات بورس انرژی را بررسی کرد و با در نظر داشتن معاملات سهام در بورس انرژی و بررسی افزایش حجم معاملات و میزان افزایش درآمد پالایشگاه‌ها، وضعیت سهام آنها را پیش‌بینی کرد.
برای مثال با توجه به نوع فعالیت صنعت مورد نظر، روند قیمتی محصولاتی همانند نفت خام می‌تواند بر سودآوری و عملکرد صنایع مرتبط با فرآوره‌های نفتی تاثیرگذار باشد. تاثیر قیمت نفت بر صنعت، بر ارزش سهام صنایع نیز تاثیر گذار است و در نهایت قیمت سهام صنایع بر شاخص بورس اثر می‌گذارد.
دیدگاه شما