انواع ریسک در بازارسرمایه

عوامل موثر در افزایش ریسک در بازار بورس

10 مورد از ریسک های سرمایه گذاری در بورس

سرمایه گذاری برای افزایش توسعه و بهره وری های مالی مورد نیاز است. سرمایه گذاری دارای انواع مختلفی است. به طور کلی هر کاری که باعث شود سرمایه شما بیشتر از قبل شود، نوعی سرمایه گذاری به حساب می آید. کسانی که وارد سرمایه گذاری می شوند، باید نسبت به آن کار علم و دانش و تجربه داشته باشند، زیرا سرمایه گذاری همانطور که می تواند شما را در یک سیر صعودی قرار دهد، به همان صورت هم می تواند شما را در یک سیر نزولی گیر بیندازد.

سرمایه گذاری زمانی اثربخش است که در مدت زمان خاصی با علم و تجربه انجام شود تا بهترین بهره وری را حاصل کند. توجه داشته باشید که سرمایه گذاری یک نوع تصمیم مالی است که همواره دارای دو مولفه ریسک و بازدهی انواع ریسک در بازارسرمایه است. یک اصلی در سرمایه گذاری وجود دارد مبنی بر اینکه سرمایه باید از ریسک و خطر گریزان شود و به سوی سود و بازدهی روانه شود.

اما به نظر شما آیا بازار مالی را می توان پیدا کرد که سرمایه گذاری در آن ریسکی نداشته باشد؟ به طور کلی ریسک در تمامی سرمایه گذاری ها وجود دارد. گاهی در برخی از سرمایه گذاری ها این ریسک پرخطر و گاهی هم کم خطر است. در ادامه این مقاله اطلاعات بیشتری در مورد سرمایه گذاری و عوامل افزایش ریسک در بازارهای بورسی توضیح می دهیم.

عوامل موثر در افزایش ریسک در بازار بورس

کاهش ریسک در سرمایه گذاری با تجزیه و تحلیل

معمولا کسانی که در بازارهای مالی اعم از بورس سرمایه گذاری می کنند، با تجزیه و تحلیل ان هم آشنا هستند. بدین معنی که علم و تجربه این کار را هم دارند. در غیر این صورت با افزایش ریسک در سرمایه خود مواجه هستند. یک سرمایه گذار خوب و حرفه ای باید بتواند سبد خود را در بازارهای بورسی به خوبی مدیریت کند.

سرمایه گذار باید منطقی باشد، به این معنی که یک سرمایه گذار منطقی زمان می تواند بازدهی بالایی داشته باشد که ریسک بالایی را هم متقبل شده باشد. البته در انجام ریسک گاهی منطق و عقل هم کارآمد نیستند و فرد تنها بر ریسک و شانس خود اکتفا می کند.

حال در بیشتر مواقع با تجزیه و تحلیل های درست می توان این از ریسک سرمایه گذاری کاست.در واقع سرمایه گذاری به معنی مصرف پول های دردسترس و انتظار پول بیشتر است. یعنی برای دستیابی به پول بیشتر، پول های دردسترس را در بازار سرمایه گذاری قرار می دهید.

اگر بخواهیم معنی دیگری برای سرمایه گذاری بگوییم، می توان گفت: سرمایه گذاری به معنی به تعویق انداختن مصرف فعلی برای دستیابی به مصرف بیشتر در روزهای آتی است.

توجه داشته باشید که در سرمایه گذاری در بورس و یا هر بازار مالی دیگر مقدار پول در زمان حال و فعلی مشخص است، اما میزان آن در چه مدت زمانی مشخص نیست و در واقع با عدم اطمینان مواجه هستیم.

انواع سرمایه گذاری

توجه داشته باشید که به طور کلی سرمایه گذاری به دو نوع مالی و واقعی تقسیم بندی می شود. در سرمایه گذاری واقعی شما با میزان ارزش پول واقعی خود در حال حاضر ملک و یا آپارتمان و هر چیز دیگری را خریداری می کنید. اما در سرمایه گذاری مالی با میزان پول نقدی خود نوعی دارایی مالی خریداری می کنید که نتیجه آن هم باز وجوه نقدی است.

چه عواملی در سرمایه گذاری باعث افزایش ریسک میشوند؟

به طور کلی چند نوع ریسک در بازار های سرمایه گذاری وجود دارند که بهتر است با این نوع ریسک ها آشنا شوید تا درست و منطقی ریسک کنید و ضرر کمتری گریبان گیر شما شود.

ریسک سیستماتیک

ریسک سیستماتیک یکی از ریسک های سرمایه گذاری در بورس است .همانطور که گفتیم چند نوع ریسک وجود دارد. از انواع این ریسک ها می توان به ریسک سیستماتیک اشاره کرد که این نوع ریسک ربطی به تجربه و علم فرد ندارد و مربوط به شرایط سیاسی و اقتصادی جامعه انواع ریسک در بازارسرمایه است و به هیچ عنوان نمی توان آن را حذف کرد. ریسک سیستماتیک به نوعی است که تاثیر آن بر کل بازار مشخص می شود و به صنعت خاصی محدود نمی شود.

ریسک غیر سیستماتیک

نوع دیگری از ریسک های سرمایه گذاری در بازارهای بورسی و مالی ریسک غیر سیستماتیک است. این نوع ریسک بر خلاف ریسک سیستماتیک کاملا قابل کنترل و کاهش است. در این نوع ریسک شما باید سهام شرکتی را که دارای شرایط بحرانی سختی است و با افت قیمت مواجه شده است، خریداری نکنید و از افزایش ریسک خود در بازار بورس جلوگیری کنید. اگر به این عوامل توجهی نداشته باشید قطعا با افزایش ریسک در بازارهای مالی مواجه می شوید.

ریسک نرخ سود

ریسک نرخ سود یکی از ریسک های سرمایه گذاری در بورس است این نوع ریسک مرتبط به زمانی است که تغییر در نرخ سود باعث تحول ارزش یک سرمایه گذاری می شود.

ریسک تورم

ریسک تورم یکی دیگر از ریسک های سرمایه گذاری در بورس است که بر این عنوان هرچه نرخ تورم افزایش پیدا کند، در این حالت میزان بازدهی ما هم کمتر می شود.

• شما امروز با پنج میلیون تومان چه چیزهایی می توانید خریداری کنید؟
• 10 سال قبل چه چیزهایی می توانستید خریداری کنید؟

این موضوع نرخ تورم را به شما نشان می دهد. شما نباید پول خود را انواع ریسک در بازارسرمایه در یکجا به صورت راکد نگه دارید بلکه باید از آن در بازارهای سرمایه گذاری استفاده کنید. اگر پول شما چندین سال راکد باقی بماند، تورم ارزش پول شما را کمتر می کند. در جایی سرمایه گذاری خود را شروع کنید که سود شما بعد از چند سال از نرخ تورم بیشتر باشد. در این حالت ریسک سرمایه گذاری شما کمتر می شود. اگر غیر از این موضوع باشد، نرخ ریسک بیشتر می شود.

ریسک مالی

ریسک مالی هم نوع دیگری از ریسک های سرمایه گذاری در بورس است که شرکت ها در صورت های مالی خود بخشی به عنوان تعهدات مالی و تسهیلات دارند. هر چه میزان وام های دریافتی یک شرکت بیشتر باشد، توان و قدرت شرکت هم برای توسعه و گسترش و حتی سوددهی کمتر می شود. به همین علت اگر تصمیم دارید که در بازار بورس سهام شرکتی را خریداری کنید، بهتر است ابتدا تعهدات و تسهیلات دریافتی آن شرکت را بررسی کنید تا ریسک مالی شما در آن سهام کمتر شود. در غیر این صورت با افزایش ریسک مالی در بازار بورس مواجه می شوید.

برای مثال فرض کنید شما سهام شرکتی را خریداری کرده اید و پس از مدتی آن شرکت با مشکلاتی در فروش خود رو به رو شده است و در نهایت هم ورشکسته می شود و اعلام ورشکستگی می کند. در حال حاضر شما سهامدار یک شرکت ورشکسته هستید که دیگر سهام شما هیچ گونه ارزشی در بازار ندارد.

این نوع ریسک همواره سرمایه گذاران را در بازار بورس تهدید می کند که به آن ریسک مالی می گویند. حال اگر سهامداران در مورد شرکتی که قرار است سهامدار آن شوند، به خوبی تحقیق نکنند، باعث افزایش ریسک در بازار بورس می شوند.

بررسی افزایش ریسک در بازار بورس

ریسک نرخ ارز

ریسک نرخ ارز هم از دیگر ریسک های موجود در بازار مالی است که در مورد شرکت های واردات محور اهمیت دارد.

ریسک سیاسی

ریسک سیاسی هم یکی دیگر از انواع ریسک ها در بورس است. زمانی که در اوضاع سیاسی، عدم ثبات را داشته باشیم بر اوضاع اقتصادی هم تاثیر می گذارد. در ادامه این مقاله سعی داریم بیشتر به عواملی بپردازیم که باعث افزایش ریسک در بازار بورس می شوند. به طور کلی بازار بورس یکی از بازارهای بسیار مهم هستند که افراد زیادی سرمایه خود را در این نوع بازار قرار داده اند.

ریسک شخصی

ریسک شخصی هم نوع دیگری از ریسک ها در بازار بورس است. توجه داشته باشید که ریسک ها همیشه منشا اقتصادی و سیاسی و … ندارند. یکی از اصلی ترین ریسک ها ریسک شخصی است. در واقع تصمیماتی است که شما به طور شخصی می گیرید و ممکن است این تصمیمات باعث افزایش ریسک در بازار بورس شود. در واقع سرمایه گذاران خودشان سرمایه خود را به خطر می اندازند.

برای مثال شما سهامی را به مبلغ 10 میلیون تومان خریداری کرده اید. حال با توجه به دلایلی سهام آن شرکت تا حدود 8 میلیون تومن میرسد و افت می کند و در این حالت اگر تصمیم شما سرمایه گذاری بلند مدت است باید آن را نگهدارید. حال ممکن است رویدادی رخ دهد که مجبور به فروش آن شوید. در این حالت شما ریسک شخصی کرده اید و سهام خود را فروخته اید.

ریسک احساسی

ریسک احساسی یکی دیگر از ریسک ها در بازار بورس و دیگر بازارهای مالی است که در نهایت احساس شما باعث افزایش ریسک در بازار بورس می شود. گاهی ممکن است درگیر احساسات خود شوید و این حس می‌تواند ترس از ضرر باشد و شما را به علت ترس از ضرر از سرمایه گذاری در بورس عقب انواع ریسک در بازارسرمایه بیندازد. بهتر است عاشق سهام خود نشوید و در زمان مناسب سهم خود را بفروشید و وابستگی به سهم های خود نداشته باشید.

یکی از دلایلی که باعث می شود افراد ریسک بالایی را در بازار بورس تجربه کنند و در نهایت دچار زیان شوند، وابستگی به سهام های خود است. آنها نسبت به سهام خریداری شده خود متعصب هستند که این عامل بزرگترین عامل برای افزایش ریسک ها است. اگر بتوانید خود را در این مواقع کنترل کنید و به جای تصمیم احساسی، منطقی عمل کنید، دچار این گونه ریسک ها در بورس نمی شوید.

ریسک بازار

ریسک بازار یکی از ریسک های سرمایه گذاری در بورس است .همانطور که می دانید بازار بورس دارای چندین هزار سرمایه گذار است. در واقع تصمیم این سرمایه گذاران است که قیمت یک سهم را افزایش و یا کاهش دهند. یک سهم در بازار بورس هر چقدر هم که خوب و عالی باشد، زمانی که تعداد زیادی از سرمایه گذاران تصمیم به فروش آن بگیرند، آن سهم افت می کند.

در نتیجه سهم با کمبود تقاضا مواجه می شود و قیمت آن کاهش پیدا می کند. حال بر عکس این قضیه هم وجود دارد. سهمی که دارای تقاضای زیادی باشد، هر چقدر هم که معمولی و عادی باشد، اگر با افزایش تقاضا رو به رو شود، قیمت آن سهم بالا می رود. در واقع این نوسانات قیمت که در بازار وجود دارد باعث می شود ریسک سرمایه گذاری در بورس بالاتر برود.

البته این موضوع را هم باید بدانید که ماهیت بازار بورس نوسانی بودن آن است. در واقع بورس نوسان پذیر است. در نتیجه اگر در مورد سهمی به خوبی تحقیق کرده اید و در مورد آن اطمینان دارید، بهتر است گول نوسان های کوتاه مدت و روزانه را نخورید و به صورت بلند مدت به سهم خود نگاه کنید تا سود بسیار بیشتری کنید و دید بهتری نسبت به بازار بورس پیدا کنید.

سخن پایانی

به طور کلی همه ما می دانیم که وجود ریسک در بازارهای مالی و بورسی و … کاملا طبیعی است. حال اگر شما انواع ریسک را بشناسید، می توانید از افزایش ریسک در بازار بورس جلوگیری کنید و سبد خود را به خوبی ببینید و برای آن برنامه ریزی داشته باشید. در واقع یه همین علت است که می گوییم علم و دانش در هر بازاری که به عنوان تخصص به کار برده می شوند، اهمیت دارد.

بسیاری از افراد بدون هیچ گونه تحلیل و اطلاعاتی در مورد بازار بورس وارد آن می شوند و بدون هیچ گونه تحقیقی، سهام شرکتی را خریداری می کنند. با این کار باعث افزایش ریسک در بازار بورس می شوند زیرا کاملا بی منطق تصمیم به خرید می گیرند. این افراد حتی زمان خرید و فروش سهم را هم به خوبی نمی دانند. اگر ندانید که چه زمانی باید خرید و فروش خود را انجام دهید، باز هم باعث افزایش ریسک می شوید.

امیدواریم با مطالعه این مقاله اطلاعات خوب و مفیدی در مورد عواملی که باعث افزایش ریسک در بازار بورس می‌شوند، بدست آورده باشید.

انواع ریسک سرمایه گذاری

نرخ بازدهی رابطه مستقیم با میزان خطرات ذاتی سرمایه گذاری انجام شده دارد . به منظور درک انواع ریسک های سرمایه گذاری در بازارهای سرمایه ، این نوع خطرات را از منظر مدیریت مورد ارزیابی قرار می دهیم .

ریسک سرمایه گذاری عمدتاً شامل :

* ریسک اعتباری

* ریسک تجاری

* ریسک نقدینگی

* ریسک ورشکستگی

* ریسک تورم

* ریسک نوسان نرخ بهره

* ریسک نوسان قیمت سهام

* ریسک سیاسی و اقتصادی و حاکمیت دولتی

* ریسک نرخ تبدیل ارز می باشد .

به هنگام مقایسه سرمایه گذاری های گوناگون هر چه خطرات و ریسک سرمایه گذاری بیشتر باشد ، انتظار بازدهی مورد انتظار بیشتر می باشد و یا به عبارت دیگر نرخ بازدهی رابطه مستقیم با میزان خطرات ذاتی سرمایه گذاری انجام شده دارد . به منظور درک انواع ریسک های سرمایه گذاری در بازارهای سرمایه ، این نوع خطرات را از منظر مدیریت مورد ارزیابی قرار می دهیم .

1- ریسک اعتباری : توانایی قرض گیرنده در سررسید به بازپرداخت اصل و بهره وام دریافتی را تعیین می نماید . نظر به اینکه وام های کوتاه مدت دارای نرخ های بهره پایین تری از وام های بلند مدت می باشد ، لذا ریسک آن ها کمتر از وام های بلند مدت می باشد .

2- ریسک تجاری : تابعی است از :

الف - عدم اطمینان نسبت به تقاضای محصول ( شرایط رقابتی در صنعت )

ب - عدم اطمینان نسبت به انواع ریسک در بازارسرمایه انواع ریسک در بازارسرمایه تولید محصول از نظر تامین مواد اولیه ، تامین ارز و سایر امکانات مربوط به تولید

ج - ناشی از حجم هزینه های ثابت عملیاتی

بنابراین اولاً کالای بادوام نوسان تقاضای شدید دارد ، مانند اتومبیل که در حال رکود اقتصادی تقاضا برای آن شدیداً پایین می آید ، ثانیاً ممکن است تقاضا برای محصول مشکلی نداشته باشد بلکه عوامل مربوط به تولید باعث کاهش تولید و افزایش ریسک تجاری می شود مانند محل تامین مواد اولیه. چنانچه مواد اولیه را از خارج وارد کند ، این کار مستلزم تخصیص ارز بوده و تخصیص ارز نیز متاثر از سهمیه بندی ارزی و مسائل سیاسی کشور می باشد . گاهی محصولات تولیدی جزء محصولات راهبردی می باشد ؛ بدین معنی که دولت حتی در شرایط بحران نیز به آنان توجه کافی نموده و آن ها را در اولویت قرار می دهد ، مانند صنایع دارویی . بنابراین ، این گونه انواع ریسک در بازارسرمایه محصولات از ریسک کمتری برخوردارند . ضمناً هزینه های ثابت یک عامل اساسی در ریسک تجاری است ؛ زیرا موجب افزایش درجه اهرم عملیلتی می شود .

درجه اهرم عملیاتی ، درصد تغییر سود عملیاتی را نسبت به درصد تغییر تعداد واحدهای تولید شده و فروش رفته نشان می دهد .برای اندازه گیری ریسک تجاری می توان از انحراف معیار فروش ، تولید و سود عملیاتی ساله های قبل استفاده نمود .

3- ریسک نقدینگی : ریسک نقدینگی درجه سهولت تبدیل یک نوع طلب به وجوه نقد را بیان می دارد . هر چقدر یک مطلب سریع تر و نزدیک تر به قیمت واقعی به وجه نقد تبدیل شود ، ریسک نقدینگی آن کمتر می باشد .

4- ریسک مالی : ریسک مالی شامل ریسکی می باشد که شرکت با به کارگیری وام و بدهی ایجاد می کند . افزایش وام موجب افزایش درجه اهرم مالی شده و در نتیجه نوسان پذیری سود خالص بالاتر می رود . بنابراین ریسک مالی تابعی است از نسبت بدهی و حجم هزینه های ثابت مالی .

5- ریسک ورشکستگی : ریسک ورشکستگی تابعی است از ریسک تجاری و ریسک مالی ؛ یعنی ترکیبی از این دو نوع می تواند شرکت را به ورشکستگی بکشاند . به عبارت دیگر از بررسی میزان نوسان پذیری سود عملیاتی و هزینه های ثابت مالی می توان نتیجه گرفت که با بالا بودن این دو فاکتور ، ریسک ورشکستگی شرکت بالا خواهد رفت و طلبکاران با یک تاخیر زمانی موفق به دریافت طلب خود خواهند شد .

6- ریسک تورم : ریسک تورم به عدم اطمینان نسبت به سطوح نرخ بهره در سال های آینده و یا به اختلاف نرخ تورم واقعی از نرخ تورم مورد انتظار اطلاق می شود .

سرمایه گذاران قبل از سرمایه گذاری پیش بینی و انتظاراتی در مورد نرخ بهره در آینده و نرخ تورم مورد انتظار را در تصمیمات سرمایه گذاری خود دخالت می دهند . بدین ترتیب که سرمایه گذاران نرخ تورم را به نرخ بازده مورد توقع خود اضافه می کنند . در نتیجه در موقع ارزیابی ، با یک نرخ تنزیل بیشتری ، ارزش فعلی عایدات آتی را محاسبه می کنند و در صورت مثبت بودن خالص ارزش فعلی سرمایه گذاری را انجام می دهند .

ارزش فعلی سرمایه گذاری اولیه – ارزش فعلی عایدات آتی = خالص ارزش فعلی (NPV)

در رابطه با وام دهندگان نیز نرخ تورم مورد انتظار را به نرخ بهره مورد انتظار خود اضافه کرده و وام ها را بانرخ بیشتری اعطا می کنند ، لذا سرمایه گذاران مزبور متحمل ریسک تورم بیشتری می شوند .

7-ریسک نوسان نرخ بهره : ریسک نوسان نرخ بهره به نگرانی مربوط به سطح نرخ بهره آینده اطلاق می شود . ارزش سهام تابع دو چیز است :

الف - میزان سود و زیان و یا عایدات سهم

ب - نرخ تنزیل که برای محاسبه ارزش فعلی به کار می رود .

نرخ بهره در جامعه یکی از عوامل تعیین کننده نرخ تنزیل است و هر چه عمر یا سررسید سرمایه گذاری بیشتر باشد ریسک نوسان نرخ بهره بیشتر است . برای کاهش این نوع ریسک سرمایه گذاران باید به سرمایه گذاری کوتاه مدت با نرخ بازده بالاتر توجه نمایند .

8- ریسک نوسان قیمت سهام : این نوع ریسک به نوسان پذیری قیمت یک سهم در مقایسه با نوسان پذیری قیمت بقیه سهام توجه می کند ، یعنی حساسیت سهم مورد نظر ما به تغییرات شاخص کل قیمت سهام چگونه است . این حساسیت را با شاخصی به نام ″بتا″ اندازه گیری می کنند . بتا یک شاخص ریسک سیستماتیک است . اگر مساوی با یک باشد بدین معنی است که نوسان پذیری بازده سهم مشابه نوسان پذیری بازده کل سهام موجود در بازار است . اگر بتا بزرگ تر از یک باشد بدین معنی است که ریسک سیستماتیک شرکت نسبتاً بالاست و نوسان پذیری بازده سهام شرکت از نوسان پذیری بازده بقیه سهام در بازار بیشتر است . و اگر بتا کوچکتر از یک باشد ، نوسان پذیری بازده سهام شرکت مورد نظر کمتر از نوسان پذیری بقیه سهام در بازار است . ریسک سیستماتیک بیشتر مورد توجه سرمایه گذارانی است که یک مجموعه متنوعی از اوراق بهادار را خریداری می کنند ( یا اصطلاحاً پورتفوی نگهداری می کنند).

9- ریسک سیاسی و اقتصادی و حاکمیت دولتی : ریسک سیاسی و اقتصادی یک کشور به تمایل و یا امکان انجام بموقع تعهدات ، ریسک مربوط به اعمال حاکمیت دولت سرمایه پذیر ، شامل مصادره ها ، ملی شدن و سلب مالکیت اموال سرمایه گذار و همچنین تضمینات و قوانین دولتی و حکومتی ، با توجه به درجه یا رتبه بندی اعتباری یک کشور و میزان شفافیت اطلاعات نقش بسزایی در کاهش این نوع ریسک دارد . هر چه رتبه اعتباری کشوری بالاتر و شفافیت اطلاعات بیشتر باشد و قوانین و مقررات سرمایه گذاری خارجی ساده تر و روان تر باشد ، ریسک کمتر خواهد بود و از طرفی اطمینان در سرمایه گذاری در کشورهای رتبه بندی شده نسبت به کشورهای رتبه بندی نشده وجود دارد . در تمام انواع سرمایه گذاری خارجی این گونه ریسک را دولت سرمایه پذیر تقبل و تضمین می نماید و معمولاً سرمایه گذار متناسب با اعتبار دولت متقابل تضمین وی را به نرخ معینی بیمه می نماید .

10- ریسک نوسانات نرخ ارز : ریسک نوسانات نرخ ارز و یا تبدیل ارز به پول کشور به حجم ذخایر ارزی ، توان مالی دولت ، تراز پرداخت ها ، میزان تولیدات صنعتی ، حجم واردات و صادرات ، محدویت های ارزی ، قوانین و مقررات صادرات و واردات ، تسهیلات صادراتی و نهایتاً به موقعیت اقتصادی ، اجتماعی و سیاسی کشور بستگی دارد .

اصول مدیریت ریسک در بازار سرمایه + انواع آن

ریسک ؛ کلمه‌ای است که ممکن است شما را به یاد خطر و چالش بیاندازد. به همین دلیل، افراد ترجیح می‌دهند از ریسک کردن دوری کنند و از کارهایی که دارای ریسک بالایی است پرهیز نمایند. اما اینکه افراد فکر می‌کنند ریسک به معنی خطر است، کاملا اشتباه است. زیرا، زمانی که بحث مدیریت ریسک را در نظر بگیریم دیگر نمی‌توان ریسک را معادل خطر دانست. بنابراین می‌توان گفت، در ذات هر فعالیتی ریسک وجود دارد و زندگی روزمره همه افراد دارای ریسک بوده، اما این نکته را فراموش نکنید که با استفاده از مدیریت ریسک می‌توانید از این خطر و چالش در امان باشید و در معرض آن قرار گرفتن را به حداقل برسانید. در این مقاله به مدیریت ریسک در بازارهای مالی پرداخته‌ایم تا بتوانید زمانی که در معرض این ریسک قرار گرفته‌اید، بتوانید ریسک موجود در سرمایه‌گذاری خود را مدیریت کنید. پس، تا پایان این مقاله با ما همراه باشید.

مدیریت ریسک چیست؟

مدیریت ریسک یکی از مهمترین اصول در بازار بورس و سرمایه‌گذاری است. هر چقدر هم که سرمایه داشته باشید برای اینکه بتوانید در بازار بمانید و فعالیت کنید باید بتوانید به طرز صحیح از مدیریت ریسک و مدیریت سرمایه استفاده کنید.

* در صورت تمایل می‌توانید مقاله اصول مدیریت سرمایه در بازارهای مالی را مطالعه نمایید.

شما به عنوان یک کاربر وقتی یک معامله انجام می‌دهید ممکن است 4 حالت به وجود بیاید؛

1. سود خیلی بزرگ ⇐ 10 تا 60 درصد
2. سود کم ⇐ 10 تا 15 درصد
3. ضرر کوچک ⇐ 10 تا 20 درصد
4. ضرر بزرگ ⇐ 40 تا 50 درصد

اگر بتوانید جلوی حالت چهارم را بگیرید؛ می‌توانید در بورس خیلی موفق باشید.

هدف مدیریت ریسک دقیقاً حذف ضررهای مالی بزرگ است.

فرآیند مدیریت ریسک

فرض کنید بر اساس تحلیلی که انجام می‌دهید خرید انجام داده‌اید؛ اما قبل از اینکه خرید کنید حتما باید حد ضرر را مشخص و مبلغ خرید را محاسبه کنید.

* ضریب ریسک: انتخاب یک عدد بین 1 تا 2

* کل سرمایه: کل پولی که در بورس سرمایه‌گذاری می‌کنید.

* درصد حد ضرر: درصدی که برای جلوگیری از ضرر بیش از حد برای خود تعیین کرده‌اید.

در خصوص ضریب ریسک باید گفت؛ اگر آدم محتاطی هستید و تمایل دارید کمتر ریسک کنید 1 را انتخاب کنید؛ اما اگر آدم ریسک پذیری هستید می‌توانید عدد 2 را انتخاب کنید. همچنین، می‌توانید هر عددی بین 1 تا 2 را نیز انتخاب کنید؛ مثلا 1/5. عددی که انتخاب می‌کنید هر چقدر به 1 نزدیک‌تر باشد، ریسک کمتر؛ و هر چقدر به 2 نزدیک‌تر باشد، ریسک بیشتر می‌شود.

یکی از اصول خیلی مهم مدیریت ریسک و سرمایه می‌گوید:

اگر در یک معامله ضرر کردید، این ضرر باید بین 1 تا 3 درصد از کل مبلغ سرمایه شما باشد. حال این اصل را تبدیل به یک فرمول می‌کنیم؛

* نکته: ضریب ریسکی که انتخاب کرده‌اید باید در همه معاملات همان باشد و با همان ضریب کار کنید.

* با حد ضرر 10 درصد، اجازه دارید 10 میلیون خرید انجام دهید.

* با حد ضرر 20 درصد، اجازه دارید 5 میلیون خرید انجام دهید.

و اما یک فرمول ساده‌تر برای حداکثر مبلغ خرید؛

* بهتر است حد ضرر خود را 10 یا 20 درصد انتخاب کنید؛ زیرا، این حد ضرر یک عدد معقول، منطقی و یک رنج نرمال است تا بتوانید ریسک را بهتر مدیریت کنید.

انواع حد ضرر

• تعیین حد ضرر بر حسب دامنه نوسانات بازار
• استفاده گسترده در اکسپرت‌های خودکار
• تناسب با فازهای مختلف بازار
• نقطه ضعف، کارکرد ضعیف به هنگام انتشار اخبار و گزارش‌های مهم

انواع ریسک در بازارهای سرمایه

در اینجا، انواع ریسک‌هایی که یک سرمایه‌گذار در خرید سهام شرکت‌ها و سرمایه‌گذاری در بورس با آنها مواجه می‌شود را معرفی و توضیح خواهیم داد؛

ریسک در یک طبقه‌بندی کلی به دو دسته تقسیم می‌شود؛

1. ریسک قابل اجتناب یا غیر سیستماتیک
2. ریسک غیرقابل اجتناب یا سیستماتیک

ریسک قابل اجتناب یا غیر سیستماتیک

ریسکی که می‌توانیم با استفاده از برخی روش‌ها از آن اجتناب کنیم؛ ریسک های قابل اجتناب می‌گویند. این ریسک ها اغلب ناشی از خصوصیات خاص شرکت‌ها هستند.

نمونه هایی از ریسک قابل اجتناب

• مدیریت ضعیف شرکت
• درست عمل نکردن سهامداران شرکت
• عدم موفقیت در رقابت با سایر رقبا
• قدیمی شدن محصولات تولیدی شرکت
• و .

که هر کدام از این نمونه‌ها باعث می‌شود، مشتریان شرکت به تدریج کم و فروش آن کاهش پیدا کند.این ریسک ها منشأ درونی دارند و علت بروز آن، به داخل شرکت مربوط می‌شود. با توجه به اینکه این نوع ریسک را می‌توانیم با به کارگیری برخی روش‌های محاسبه به حداقل ممکن برسانیم، از آن به عنوان ریسک قابل اجتناب یاد می‌شود.

ریسک غیر قابل اجتناب یا سیستماتیک

کنترل این نوع ریسک در اختیار سرمایه‌گذار نیست. به این گروه از ریسک ها، ریسک غیر قابل اجتناب یا سیستماتیک می‌گویند. مواردی مثل تغییر نرخ تورم، سیاست‌های کلان اقتصادی، شرایط سیاسی و . مواردی هستند که کنترل آنها از اختیار شرکت خارج می‌کند.
برای مثال؛ تغییر در سیاست‌های کلان اقتصادی و افزایش یا کاهش نرخ ارز و یا نرخ تورم می‌تواند به طور مستقیم در وضعیت درآمد-سود و میزان سودآوری شرکت‌ها تاثیر بگذارد و طبیعتاً ارزش سهام آنها را تحت تاثیر قرار دهد. اینگونه ریسک ها را ریسک های سیستماتیک یا غیر قابل اجتناب می‌گویند، زیرا کنترل آنها از اختیار سرمایه‌گذار خارج است.

و اما چگونه می‌توانیم ریسک قابل اجتناب را به حداقل ممکن رساند؟

به این ضرب‌المثل دقت کنید؛

همه تخم‌مرغ‌ها را در یک سبد قرار ندهید، اگر از شما بپرسند منطق این ضرب‌المثل چیست؟ همه شما می‌گویید که ریسک آن کاهش پیدا می‌کند. چون اگر یکی از سبدهای تخم‌مرغ به زمین بیافتد و تخم‌مرغ‌های آن بشکند سبدها و تخم‌مرغ‌های دیگر همچنان سالم می‌مانند. در مباحث مرتبط با بورس هم تئوری بسیار معروفی به نام تئوری سبد وجود دارد که بر پایه همین ضرب‌المثل تشکیل شده است. بر اساس این تئوری، سرمایه‌گذار می‌تواند با متنوع کردن سبد سرمایه‌گذاری خود و انتخاب دارایی‌های بسیار متنوع به جای چند دارایی محدود ریسک های قابل اجتناب را در سرمایه‌گذاری خود به حداقل ممکن برساند. بنابراین، هر اندازه سبد سرمایه‌گذاری متنوع‌تر باشد؛ ریسک سرمایه‌گذاری هم کمتر می‌شود. بر پایه تئوری سبد، متخصصان بازار سرمایه توصیه می‌کنند؛ به جای اینکه فرد یک یا چند سهم از شرکت‌های محدودی را خریداری کند، سهام شرکت‌های متنوع از صنایع مختلف را خریداری نماید و حتی در سبد سرمایه‌گذاری خودش اوراق بهادار بدون ریسک مثل اوراق مشارکت و دیگر موارد را هم داشته باشد. مجدداً این نکته را یادآوری کنیم که، با متنوع‌سازی سبد سرمایه‌گذاری تنها می‌توانید حذف ریسک های قابل اجتناب یا غیرسیستماتیک را به حداقل برسانید و حذف ریسک های غیرقابل اجتناب یا سیستماتیک از کنترل یا اختیار انواع ریسک در بازارسرمایه سرمایه‌گذار خارج است. البته، با حذف یا کاهش ریسک های قابل اجتناب عملاً بخش عمده‌ای از ریسک هایی که سرمایه‌گذار با آنها مواجه است، کاهش پیدا می‌کند.

مدیریت ریسک در بازارهای مالی

یکی از مهمترین مواردی که یک سرمایه‌گذار نیاز دارد در طول معاملات به آن دقت زیادی کند، مدیریت ریسک می‌باشد. این مورد یکی از مهمترین موارد در تصمیم‌گیری‌های معاملاتی می‌باشد. مانند پدال گاز در ماشین است که استفاده نابجا از آن می‌تواند باعث از بین رفتن قسمت یا تمامی سرمایه شود. مدیریت، میزان ریسک یا درگیر کردن درصدی از حساب در یک معامله است که با شناخت از استراتژی و میزان تاییدات انجام می‌شود.
به عنوان مثال؛ شما همیشه نمی‌توانید با سرعت 100 کیلومتر در ساعت رانندگی کنید، ممکن است در یک کوچه با 10 کیلومتر، در یک جاده لغزنده 15 کیلومتر و در یک اتوبان اگر شرایط مساعد باشد می‌توانید با 100 یا 120 کیلومتر اقدام به رانندگی کنید. پس اینکه شما چه جایی پدال گاز را فشار بیشتری دهید تا بتوانید سریع‌تر به مقصد برسید به مدیریت ریسک شما با توجه به خیابان، اتوبان و یا لغزندگی جاده و سایر عوامل در آن بستگی دارد.

در بازارهای مالی نیز به همین گونه است.
به عنوان مثال؛ شما می‌توانید نسبت به شرایط بازار و انتخاب ضریب ریسک خود یک معامله خوب و پر سود انجام دهید. همه انواع ریسک در بازارسرمایه انواع ریسک در بازارسرمایه اینها بستگی به صبر در معاملات با استراتژی‌های کارآمد و تاییدات بالاتر، شرایط بازار و بازدهی آن و البته نوع مدیریت ریسک شما دارد. افرادی که عادت دارند، صبر کنند تا معاملات با شرایط خوب و تاییدات خوب به وجود بیاید؛ معاملات کمتر ولی سود‌ده‌تری انجام داده و قاعدتاً نتایج بهتری را خواهند دید و راحت‌تر معاملات خود را انجام می‌دهند.

هیچ چیز برای سرمایه گذار نباید مهمتر از توانایی خوابیدن آسوده در شب باشد.

نتیجه بحث

احتمال انحراف بازده واقعی سرمایه‌گذاری از بازده پیش‌بینی شده آن، ریسک گفته می‌شود. ریسک همچنین، شامل احتمال از دست رفتن همه یا بخشی از اصل سرمایه‌گذاری نیز می‌شود. برای سنجش ریسک سرمایه‌گذاری معیارهای متفاوتی وجود دارد. یکی از مهمترین معیارهای این سنجش، انحراف معیار بازده تاریخی یا میانگین یک سرمایه‌گذاری است.
مدیریت ریسک ؛ جلوگیری از ضررهای بزرگ، انتخاب حد ضرر برای خریدهای خود، به دست آوردن حداکثر مبلغ خرید در هر معامله از طریق فرمول گفته شده می‌باشد. سرمایه‌گذاران همیشه باید در ذهن داشته باشند که مهمترین معیار این نیست که چقدر بازدهی به دست آورده‌اند بلکه بازدهی در مقابل ریسک متحمل شده مهم است.

سوالات متداول

یکی از اصول خیلی مهم مدیریت ریسک و سرمایه چیست ؟

اگر در یک معامله ضرر کردید، این ضرر باید بین 1 تا 3 درصد از کل مبلغ سرمایه شما باشد.

آشنایی با ریسک و انواع آن

واژه لاتین ریسک که در زبان فارسی، از آن به مفهوم خطر نام برده می‌شود، یکی از بنیادی‌‌ترین مفاهیم دنیای پول و تجارت است. به بیان ساده، مفهوم ریسک به معنی زیان احتمالی نهفته در هر نوع سرمایه‌گذاری است. با ورود به دنیای معامله‌گری، اجتناب از ریسک غیرممکن می‌باشد و به منظور انجام محاسبات منطقی و سرمایه‌گذاری هوشمندانه‌تر، باید همیشه درصد مشخصی برای ریسک در نظر بگیریم. برخی افراد به اشتباه گمان می‌کنند که ریسک صرفاً به معنی نوسانات بازار یا حرکات قمارگونه برخی معامله‌گران می‌باشد؛ در حالی که ریسک در اصلی ترین وجه خود، به عدم قطعیت اشاره می‌کند.

اهمیت تعیین ریسک

به همین جهت تمام کسانی که با تجارت سر و کار دارند، باید توجه ویژه‌ای به آن داشته و مفهوم ریسک را به خوبی درک کنند زیرا، در غیر این صورت عواقب خطرناکی در انتظارشان خواهد بود. ریسک در دارایی‌های مختلف و همچنین برای مدیریت سرمایه‌های خرد و کلان، شامل مؤلفه‌های گسترده و متفاوتی می‌باشد اما، تمرکز مطلب فعلی بر توضیح مسائل مرتبط با ریسک برای سرمایه گذاران حقیقی در بازار سهام است. در واقع بسیاری باور دارند؛ به دلیل ماهیت بازار سرمایه که به طور ذاتی با پول و سفته بازی سر و کار دارد؛ درک عمیق این مفهوم، یکی از الزامات اساسی معامله‌گری موفقیت آمیز در این بازار است.

انواع ریسک در بازار سهام

ریسک به انواع و اقسام مختلفی تقسیم می‌شود که ریسک‌های بازار مالی را می‌توان در دو دسته سیستماتیک و غیرسیتماتیک تقسیم بندی نمود.

ریسک سیستماتیک؛ مربوط به وقایع کلان اقتصادی، تحولات سیاسی و… بوده و مرتبط با صنعت یا شرکت خاصی نیست. بارزترین ویژگی این نوع از ریسک، غیر قابل پیش بینی بودن آن است زیرا مربوط به رخدادهای مهم و بزرگ در سطح کشور یا جهان می‌باشد که عموماً نتایج و تأثیرات نهایی این امور قابل پیش‌بینی و محاسبه نیستند. معامله‌گران باید با درنظر داشتن رویکردهای تدافعی مشخص، همیشه آمادگی رویایی با چنین اتفاقاتی را داشته باشند، چون وقوع آن‌ها در هر لحظه محتمل بوده و شدت و ضعف اثرات ناشی از این بحران‌ها نیز مشخص نیست. از نمونه‌های ریسک سیستماتیک، می‌توان به تغییرات نرخ بهره، اثرات تورم، تحریم‌های بین المللی، جنگ و… اشاره نمود.

ریسک غیر سیستماتیک؛ ناشی از رخدادهای داخلی بازار سهام نظیر شرایط صنعت، وضعیت کلی شرکت، تحرکات سهامداران عمده و… بوده و تا حد زیادی به واسطه دانش تحلیل بازار قابلیت پیش بینی دارد. در واقع می توان گفت، این اتفاقات با صنعت یا شرکت خاصی مرتبط بوده و معمولاً کل بازار را تحت تأثیر قرار نمی‌دهند. طی سال‌های اخیر برخی از صنایع خاص، نقش مهمی در تأمین نیازهای درآمدی کشور ایفا نموده‌اند و از همین روی سرمایه گذاران نسبت به اخبار و وقایع پیرامون این شرکت‌ها، تمرکز و حساسیت بالایی دارند. کوچک‌ ترین تغییرات در شرایط فعالیت آن‌ها، از سوی فعالان بازار به دقت رصد شده و می‌تواند موجب نوسانات قیمتی شدید در ارزش سهام این شرکت‌ها شود. از نمونه این مسائل، می‌توان به بحث تعیین نرخ خوراک شرکت‌های پتروشیمی در لوایح بودجه‌ای اشاره نمود که قیمت سهام گروه محصولات شیمیایی را به وضوح تحت الشعاع قرار می‌دهد. تغییرات نرخ سوخت صنایع، قوانین مالیاتی شرکت‎ها، تعرفه‌های صادرات و واردات، ترکیب هیئت مدیره و… مثال‌هایی برای ریسک غیر سیتماتیک هستند.

نحوه تعیین ریسک برای یک موقعیت معاملاتی

همان‌گونه که در مقاله قبلی نیز به آن اشاره شد، یکی از اصول قطعی و مرسوم انجام معاملات موفق در بازار سهام، تعیین ریسک پیش از ورود به معامله است. به منظور تعیین ریسک یک موقعیت معاملاتی در ابتدا باید مشخص کنیم که در هر معامله چند درصد ضرر نسبت به کل سرمایه، برای ما قابل تحمل و منطقی خواهد بود؟

مقدار ایده‌آل و توصیه شده ریسک در هر معامله، بین ۱ تا ۳ درصد می‌باشد که در ابتدای شروع فرآیند معامله‌گری توصیه می‌شود؛ از همان ۱ درصد یا حتی مقادیری کمتر شروع کنید. در کنار تعیین ریسک هر موقعیت معاملاتی، باید قوانینی برای محدوده‌های مجاز ریسک پذیری در دوره‌های زمانی مشخص نیز داشته باشید. به طور مثال باید بدانید که روزانه، هفتگی و ماهانه حداکثر چه مقدار پذیرش ریسک از نظر شما منطقی بوده و به بقای بلند مدت شما در بازار آسیبی نمی‌رساند. ممکن است یک معامله‌گر، ریسک هر معامله را به درستی تعیین کرده و به آن پایبند باشد اما، این فرد در طول روز معاملات متعددی را انجام می‌دهد و در این مورد هیچ‌گونه محدودیتی برای خود متصور نیست! فرض کنید چندین معامله او در طول یک روز، به صورت پشت سرهم با ضرر خاتمه یابند؛ عملاً در چنین شرایطی مدیریت سرمایه اعمال نشده و زیان سنگینی به حساب معاملاتی وارد آمده است. در نتیجه توصیه می‌شود که بر اساس مدیریت ریسک شخصی تمام جزئیات مربوط به ریسک معاملات خود را تعیین نموده و از این قوانین پیروی کنید.

پس از مشخص شدن درصد ریسک احتمالی، به منظور تعیین حجم مجاز معامله، باید به جزئیات استراتژی معاملاتی خود رجوع کرده و نقاط ورود و خروج و فاصله آن‌ها نسبت به یکدیگر را محاسبه و بررسی کنیم. نحوه دقیق تعیین حجم معاملات و نقاط خروج، در مقالات آتی آسان بورس برای شما عزیزان، توضیح داده خواهد شد.

در ادامه برای درک بهتر نحوه تعیین ریسک، به یک مثال ساده توجه نمایید:

سرمایه گذار الف در حساب معاملاتی خود، ۱۰ میلیون تومان موجودی دارد. این شخص بر اساس استراتژی مدیریت ریسک، برای هر موقعیت معاملاتی ۳ درصد ریسک در نظر می‌گیرد. به عبارت دیگر، در صورتی که پیش بینی او از آینده این سهم اشتباه بوده باشد؛ نهایتاً با پذیرش ضرر ۳۰۰ هزار تومانی، سهام خود را به فروش خواهد رساند.

رعایت محدوده ریسک

برخی معامله‌گران حین خروج از معامله، تعلل دارند و به امید بازگشت سهم به مدار صعودی، از بازار خارج نشده و گمان می‌کنند؛ با تحمل چند درصد زیان بیشتر، فرصت کسب سود مورد انتظارشان را خواهند داشت! اما منطق سرمایه‌گذاری در بازار سهام ایجاب می‌کند که به محدوده‌های ریسک پذیری خود پایبند باشیم زیرا ممکن است؛ هیچ‌گاه بازگشتی رخ نداده و یک روند نزولی طولانی مدت به همراه صف‌های فروش سنگین، موجب تقبل یک ریسک نامحدود صرفاً برای یک موقعیت معاملاتی شود.

در مقاله بعدی، در مورد مفهوم بازده و رابطه آن با ریسک صحبت خواهیم نمود تا، به عنوان یک معامله‌گر سهام قادر به تعیین ریسک و بازده معاملات خود باشید.

ریسک چیست؟ و انواع ریسک سرمایه‌گذاری کدامند؟

احسان والیان

• اشتراک‌گذاری

ما در جهان احتمالات زندگی می‎‌کنیم و بسیاری از اتفاقات پیش روی خود را نمی‌توانیم پیش بینی کنیم. انواع ریسک در سرمایه گذاری هم – حتی با انتخاب امن‌ترین گزینه‌های سرمایه گذاری – ممکن است تحت تاثیر اتفاقات سیاسی، وقایع پیش‌بینی نشده یا هر اتفاق دیگری جلوی راه سرمایه‌گذاری‌مان قرار بگیرد.

بارها و بارها عبارت ریسک سرمایه گذاری را قبل از شروع این کار مهم شنیده‌ایم. اما قبل از پرداختن به مفهوم امروزی سرمایه گذاری باید گفت که ریسک، به معنای موفق نشدن و خطر مواجهه با شکست در تمام ابعاد زندگی انسان از همان روزهای اول وجودش بر روی کره خاکی وجود داشته است.

از لحظه شکار یک حیوان و پیدا کردن امن‌ترین سرپناه تا امروز که به دنبال امن‌ترین زمینه سرمایه گذاری هستیم، عنصر ترس منطقی و تحلیل موقعیت، سنجیدن ریسک را به مهارت‌های زیستی ما اضافه کرده است تا قبل از شروع هر کاری – به ویژه سرمایه گذاری – به ریسک احتمالی و انواع آن فکر کنیم و بعد تصمیم بگیریم. برای تصمیم‌گیری درست باید ماهیت و انواع ریسک در سرمایه گذاری و نحوه تشخیص دادن ریسک احتمالی را بشناسیم. در ادامه به توضیح هر کدام از این موارد مطرح شده می‌پردازیم.

چرا ریسک وجود دارد؟

باید گفت تا وقتی متغیرها و احتمال رویدادهای مختلف وجود دارند، ریسک هم وجود دارد. حتی زمانی که شکارچیان عصر حجر تا آن‌جا که می‌توانستند نیزه‌های خود را به تن شکار خود فرو می‌کردند اما باز احتمال این وجود داشت که شکارشان وحشی‌تر از زمان شکار شدن از زمین بلند شود و آن‌ها را زیر پاهای خود له کند.

ما در جهان احتمالات زندگی می‎‌کنیم و بسیاری از اتفاقات پیش روی خود را نمی‌توانیم پیش بینی کنیم. ریسک سرمایه گذاری هم – حتی با انتخاب امن‌ترین زمینه‌های سرمایه گذاری – ممکن است تحت تاثیر اتفاقات سیاسی، تصمیمات گسترده یا هر اتفاق دیگری جلوی راه سرمایه‌گذاری‌مان قرار بگیرد.

صعود و نزول بازار بورس، ورشکستگی بانک‌ها، رکود، تورم و جنگ و اتفاقات سیاسی از دسته احتمالاتی هستند که ریسک سرمایه گذاری را به وجود می‌آورند. البته گفتنی است که جنس ریسک سرمایه گذاری کمی متفاوت است و لازم است بیش‌تر به این موضوع بپردازیم.

ریسک سرمایه‌گذاری چیست؟

همان‌طور که می‌دانیم جهان سرمایه گذاری از گستردگی قابل توجه‌ای برخوردار است و زمینه‌ها و ابزارهای سرمایه گذاری نیز به همان میزان زیاد هستند. بدیهی است در چنین جهانی با ریسک‌های متفاوت و عجیبی رو به رو می‌شویم و لازم است که هر کدام را به اختصار بشناسیم.

انواع ریسک در سرمایه گذاری

ممکن است هر کدام از ناخواسته و ندانسته در مسیر سرمایه گذاری‌مان دچار انواع ریسک سرمایه گذاری شده باشیم. به طوری که هر بار یکی از ریسک‌هایی که دچار شدیم با نوع قبلی یا انواعی که می‌شناختیم متفاوت بوده است.

ممکن است به خاطر سرمایه گذاری در سهام یک شرکت متضرر شده باشیم در حالی که اوضاع بازار سهام در آن زمان که ما متضرر شده‌ایم و دچار ریسک سرمایه گذاری شده‌ایم خوب بوده است. از طرف دیگر، ممکن است ضرر ما در زمانی بوده است که حال بازار سرمایه‌ای که انتخاب کرده‌ایم - فراتر از بازار سهام و حتی در بازارهای دیگر - بد بوده است و به دنبال اوضاع نامطمئن و ضرر دیگر سرمایه گذاران، سرمایه ما نیز دچار افت شده است.

تشخیص این که دچار کدام یک از انواع ریسک در سرمایه گذاری شده‌ایم کمی دشوار است و به خاطر همین ممکن است این اتفاق را به پای بدشانسی بگذاریم. اما باید گفت که تمام انواع ریسک در سرمایه گذاری در دو نوع ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک جا می‌گیرند.

ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک را بشناسیم

ریسک‌هایی مانند شرایط و اتفاقات سیاسی همچون رکود، تورم، جنگ و تحریم را ریسک‌های سیستماتیک می‌نامیم؛ چرا که ریسک سرمایه گذاری سیستماتیک بر تمام بازارهای دارایی تاثیر می‌گذارد و تنها شامل حال یک بازار خاص نمی‌شود.

اما ریسک غیر سیستماتیک شامل ریسک‌هایی می‌شود که به دلیل نوع تصمیم‌گیری‌های نامطلوب به وجود می‌آیند. گاهی در زمانی که بازارها در وضعیتی خوبی هستند می‌‎بینیم گاهی شرکت‌هایی با شکست و نزول مواجه می‌شوند که باید گفت ریسک به وجود آمده از جانب این شرکت‌ها برای مخاطبان‌شان همان ریسک غیر سیستماتیک است. دو نوع ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک را موقعیت‌های ریسکی نیز می‌نامند.

طبقه بندی افراد از نظر پذیرش ریسک

حال که با انواع کلی و زیر مجموعه‌هایی که این دو نوع ریسک سرمایه گذاری به وجود می‌آورند آشنا شدیم این سوال مطرح می‌شود که افراد از نظر ریسک پذیری به چه شکل طبقه بندی می‌شوند.

باید گفت که از نظر سنجش ریسک باید افراد را به دو دسته ریسک پذیر و ریسک گریز دسته بندی کنیم. افراد ریسک گریز افرادی هستند که در سرمایه گذاری بیش‌تر به سمت بانک‌ها و جایگزین بهتر آن یعنی صندوق های سرمایه گذاری درآمد ثابت تمایل دارند. در واقع آنها سود کمتر ولی مطمئن را به سود بالاتر ولی با ریسک ترجیح می‌دهند.

صندوق درآمد ثابت به دلیل سبدی متشکل از سپرده‌های بانکی و اوراق قرضه از ریسک‌های غیر سیستماتیک به دور است و البته که ریسک‌های سیستماتیک در انواع ریسک سرمایه گذاری نیز تاثیر کم‌تری نسبت به زمینه‎‌های سرمایه گذاری دیگر مانند سهام روی این ابزار و زمینه سرمایه گذاری موردنظر آن می‌گذارند.

اما افراد ریسک پذیر به دنبال دریافت بازدهی بیش‌تر، ریسک سرمایه گذاری را در زمینه‌های سرمایه گذاری دیگر مانند سهام می‌پذیرند. گفتنی است که برای فاصله گرفتن از ریسک‌‎های غیر سیستماتیک در بازار سهام (که در واقع با خرید سهام شرکت‌ها و صنایع در این زمینه اقدام به سرمایه گذاری می‌کنیم) بهتر است به سراغ سرمایه گذاری در صندوق های سهامی برویم که با داشتن تیم متخصص و تحلیل‌گران حرفه‌ای بازار بورس به شناسایی و سرمایه گذاری در سهام شرکت‌های موفق می‌پردازند و ما از این طریق می‌توانیم از ریسک‌های مختلف فاصله بگیریم.

کم ریسک ترین سرمایه گذاری در بورس

در پاسخ به این سوال که برای سرمایه گذاری در بورس آیا می‌توان گزینه کم ریسکی برای دوری از انواع ریسک در سرمایه گذاری پیدا کرد یا نه؟

باید گفت که کم ریسک‌ترین سرمایه گذاری در بورس و البته هوشمندانه‌ترین راه این است که با انتخاب صندوق سهامی از حضور مشاوران و متخصصین حاضر در آن بهره‌مند شویم و نسبت به افرادی که به طور مستقیم و با پرتفوی شخصی خود اقدام به سرمایه گذاری می‌کنند از مسیر کم ریسک‌تری در بازار بورس استفاده کنیم و به اهداف مالی خود برسیم.

ریسک سرمایه گذاری در بورس

بورس است و بازدهی اعجاب انگیز و البته ریسک سرمایه گذاری در آن که بسیاری بر اثر نداشتن دانش کافی به آن تهمت شبیه بودن به قمار را می‌زنند. می‌گویند که سرمایه گذاری در بورس مانند قمار می‌ماند.

این حرف را تنها از دهان کسانی می‌شنویم که به طور مستقیم و با استفاده از پرتفوی شخصی خود اقدام به سرمایه گذاری در بورس می‌کنند. در این صورت حرف‌شان درست است؛ چرا که قدم گذاشتن با چشم بسته در مسیری که بالا و پایین‌های خودش را دارد به همان میزان خطرناک است که انسان دست به قمار می زند.

ریسک سرمایه گذاری در بورس مانند بسیاری دیگر کمی بالاتر از زمینه‌های سرمایه گذاری معمول است اما سود آن نیز بیشتر است. همه ما متوجه هستیم که احتمالات می‌توانند هر لحظه زاینده ریسکی سیستماتیک و غیر سیستماتیک باشند؛ بنابراین نباید عقب نشینی کرد بلکه باید با مدیریت دارایی و کنترل ریسک معقولانه پا به این زمینه سرمایه گذاری گذاشت.

مدیریت دارایی و کنترل انواع ریسک در سرمایه گذاری

بی شک بسیاری از ما از داشتن دانش و وقت کافی برای یادگیری مدیریت دارایی و کنترل ریسک سرمایه گذاری در بورس محروم هستیم. البته که هیچ کدام از ما مقصر نیستیم؛ چرا که تخصص و وقت‌مان را برای زمینه‌های انواع ریسک در بازارسرمایه دیگری در زندگی به کار بسته‌ایم.

اما این که بی گدار به آب بزنیم و از مهارت افراد متخصص در این زمینه و ابزارهای مناسب سرمایه گذاری مانند صندوق های سرمایه گذاری بهره نبریم و دست آخر ضرر کنیم مقصر خود ما هستیم. بهتر است برای کنترل ریسک و مدیریت درست و صحیح گام برداشتن در بورس از دانش و تمرکز مشاوران سرمایه گذاری و ابزارهایی که نام بردیم استفاده کنیم.

باید گفت تا وقتی متغیرها و احتمال رویدادهای مختلف وجود دارند، ریسک هم وجود دارد. حتی زمانی که شکارچیان عصر حجر تا آن‌جا که می‌توانستند نیزه‌های خود را به تن شکار خود فرو می‌کردند اما باز احتمال این وجود داشت که شکارشان وحشی‌تر از زمان شکار شدن از زمین بلند شود و آن‌ها را زیر پاهای خود له کند. ما در جهان احتمالات زندگی می‎‌کنیم و بسیاری از اتفاقات پیش روی خود را نمی‌توانیم پیش بینی کنیم. ریسک سرمایه گذاری هم – حتی با انتخاب امن‌ترین زمینه‌های سرمایه گذاری – ممکن است تحت تاثیر اتفاقات سیاسی، تصمیمات گسترده یا هر اتفاق دیگری جلوی راه سرمایه‌گذاری‌مان قرار بگیرد. صعود و نزول بازار بورس، ورشکستگی بانک‌ها، رکود، تورم و جنگ و اتفاقات سیاسی از دسته احتمالاتی هستند که ریسک سرمایه گذاری را به وجود می‌آورند. البته گفتنی است که جنس ریسک سرمایه گذاری کمی متفاوت است و لازم است بیش‌تر به این موضوع بپردازیم.

همان‌طور که می‌دانیم جهان سرمایه گذاری از گستردگی قابل توجه‌ای برخوردار است و زمینه‌ها و ابزارهای سرمایه گذاری نیز به همان میزان زیاد هستند. بدیهی است در چنین جهانی با ریسک‌های متفاوت و عجیبی رو به رو می‌شویم و لازم است که هر کدام را به اختصار بشناسیم. اما قبل از ریسک‌های سرمایه گذاری مجزا باید با دو نوع ریسک سرمایه گذاری کلی آشنا شویم؛ ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک.