درک تحلیل SWOT

بعد از شناسایی نقاط قوت، نوبت به نقاط ضعف‌تان می‌رسد. از خودتان بپرسید: لازم است کدام بخش از کارمان را بهتر کنیم؟ کدام کار باعث کاهش فروش‌مان شده است؟ بهتر است بی‌خیال کدام کار بشویم؟ مشتریان نقاط ضعف ما را در چه چیزی می‌بینند؟ و یا کسب‌وکار ما از بیرون چه‌شکلی است؟

آنالیز SWOT چیست و چگونه میتوانند موجب تحول در کسب و کار شما شود؟

شاید برای شما هم این مشکل پیش آمده باشد که بعد از تلاش های بسیار زیاد نتیجه ای که انتظارش را دارید دریافت نمی کنید! چاره کار شما سوات آنالیز SWOT است.

در این مقاله روش تجزیه و تحلیل SWOT را به صورت کامل و جامع برایتان شرح داده ایم. داشتن درک درستی از مدل سوات می‌تواند دید شما را نسبت به جوانبی از کسب‌و‌کارتان باز کند که شاید خودتان هم از آن بی خبر باشید! برای اینکه مفهوم سوات را بصورت عملی مشاهده کنید، دو نمونه کاربردی از این تحلیل را پیش پای‌تان گذاشته‌ایم.

واژه SWOT یعنی چه؟

در ابتدا بیایید کمی در مورد خود واژه “SWOT” حرف بزنیم و ببینیم که اصلا این واژه انگلیسی چه معنایی دارد.

واژه SWOT از کنار هم قرار دادن حروف اول چهار کلمه‌ی Strengths (نقاط قوت)، Weaknesses (نقاط ضعف)، Opportunities (فرصت‌ها) و Threats (تهدید‌ها) ساخته شده است. همانطور که از اسمش پیداست، این تکنیک به ما کمک می‌کند تا به نقاط قوت و ضعف خودمان پی ببریم، فرصت های پیش روی خودمان را بشناسیم، و تهدیدهای احتمالی را به شیوه موثری مدیریت کنیم.

آنالیز SWOT از کجا به وجود آمد؟

نزدیک دهه‌های ۶۰ و ۷۰ میلادی بود که یک استاد دانشگاه به اسم آلبرت هامفری در دانشگاه استنفورد آمریکا مسئولیت یک پروژه تحقیقاتی را بر عهده داشت.

این استاد برای اینکه برنامه‌های استراتژیک خودش را ارزیابی کرده و متوجه دلیل شکست آن بشود، یک تکنیک ارائه داد که اسمش تکنیک SOFT بود. دقیقا مثل روش SWOT، در روش SOFT هم حروف اول چهار کلمه کنار هم چیده شده‌اند:

• حرف S به جای کلمه Satisfactory (به معنی رضایت‌بخش) برای بخش‌هایی از کار که در حال حاضر رضایت‌بخش هستند.
• حرف O به جای کلمه Opportunities (به معنی فرصت‌ها) برای فرصت‌هایی که می‌توان در آینده برای پیشرفت استفاده کرد.
• حرف F به جای کلمه Faults (به معنای ایرادها) برای شناسایی ایرادهای موجود در کار.
• و حرف T به جای کلمه Threats (به معنی تهدیدها) برای نشان دادن تهدیدهایی که پیشرفت و موفقیت کار را عقب می‌اندازند.

حالا ممکن است بپرسید که روش سافت (SOFT) چطور به سوات (SWOT) تبدیل شد؟ در سال 1964، سمیناری به اسم “برنامه‌ریزی بلندمدت” در زوریخ (سوئیس) برگزار شد. در این سمینار، یکی از سخنرانان برای اولین بار مدل سوات را معرفی کرد و به حضار هم گفت که این مدل، اقتباسی از مدل SOFT آقای هامفری است.

تحلیل سوات (SWOT Analysis) چیست؟

خب حالا که با کلمه انگلیسی سوات آشنا شدید و فهمیدید که اصلا از کجا آمده، بیایید ببینیم تحلیل SWOT چیست.

آنالیز SWOT یکی از تکنیک‌های موثری است که کمک می‌کند عوامل درونی و عوامل بیرونی دخیل در یک موضوع را در کنار هم درک تحلیل SWOT بسنجیم و از ارتباط میان آن ها به نفع خودمان استفاده کنیم.

در دنیای امروزی،اگر دیجیتال مارکتینگ بلد نباشید، دوام نمی‌آورید. الان وقت آن است که کار با ابزارهای بازاریابی دیجیتال را یاد بگیرید تا بتوانید مخاطب را از نقطه شروع تا خرید محصول، همراهی کنید. در دورۀ فروش اینترنتی: از میلیون تا میلیارد به صورت کامل و جامع به شما یاد می‌دهیم که چطور کسب وکار خود را در دنیای اینترنت به درآمدزایی برسانید. می‌پرسید چطور؟ مدرس این دوره در ویدیو زیر کامل براتون همه چیز را توضیح داده:

تحلیل سوات: یک استراتژی

همه ما می­دانیم که برای انجام هر کاری، نیاز به یک استراتژی داریم. چه در زمینه مسائل شخصی و چه در حوزه کسب و کار. اما چیزی که بسیاری از مردم نمی­دانند این است که اصلا استراتژی خودش چه بخش‌هایی دارد و اصلا چگونه می‌توانیم از تحلیل سوات به عنوان یک استراتژی استفاده کنیم.

هر استراتژی دو دسته بزرگی از عوامل را شامل می­شود: عوامل درونی و عوامل بیرونی. حالا اگر کمی دقت کرده باشید، متوجه می­شوید که نقاط قوت و نقاط ضعفی که آنالیز SWOT به شما نشان می‌دهد، معمولا عوامل درونی هستند درحالی که فرصت ها و تهدیدها عموما به عنوان عوامل خارجی شناخته می­شوند.

همانطور که قبلا عرض کردم، یکی از بزرگ‌ترین مزایای آنالیز SWOT این است که نه تنها در حوزه کسب و کار، بلکه در زمینه تصمیم‌گیری‌های شخصی نیز می­تواند کمکی بزرگی به شما بکند. دیگر وقت آن است که کمی در مورد هر کدام از این موارد صحبتی بکنیم تا حق مطلب کامل ادا درک تحلیل SWOT شود.

تکنیک هدف گذاری SMART چیست؟

S: نقاط قوت شما چیست؟

برای پیدا کردن جواب این سوال، چند سوال کلیدی از خودتان بپرسید. کسب‌ و کار اینترنتی ما چه مزیت‌هایی برای مشتریان دارد؟ ما چه کاری را بهتر از بقیه انجام می‌دهیم؟ نظر مردم درباره‌ی ویژگی‌های مثبت ما چیست؟ چه فاکتورهایی باعث افزایش فروش ما شده؟ امتیاز ما نسبت به سایر رقبا چیست؟

دقت داشته باشید که وقتی دارید نقاط قوت خودتان را ارزیابی می‌کنید، باید آن ها را در مقایسه با رقبای خود در نظر بگیرید. برای نمونه، اگر همه رقبای شما محصولاتی با کیفیت بالا ارائه می‌دهند، دیگر تولید محصولات با کیفیت بالا نقطه قوت شما نیست، بلکه یک ضروریت می باشد. بهتر است برای پیدا کردن نقاط قوت خودتان، ببینید که چه عامل یا عواملی شما را از بقیه جدا می‌کند و برگ برنده شما در عرصه رقابت با دیگران است.

بزرگ‌ترین نقطه قوت من اینه که نقاط ضعفمو نادیده میگیرم.

W: نقاط ضعف شما چیست؟

بعد از شناسایی نقاط قوت، نوبت به نقاط ضعف‌تان می‌رسد. از خودتان بپرسید: لازم است کدام بخش از کارمان را بهتر کنیم؟ کدام کار باعث کاهش فروش‌مان شده است؟ بهتر است بی‌خیال کدام کار بشویم؟ مشتریان نقاط ضعف ما را در چه چیزی می‌بینند؟ و یا کسب‌وکار ما از بیرون چه‌شکلی است؟

O: فرصت‌های پیش رو را ارزیابی کنید.

به نظر من مفیدترین و لذت بخش ترین قسمت آنالیز SWOT همین پیدا کردن فرصت‌ها و استفاده از آن‌هاست. شاید بپرسید برای کشف فرصت‌ها نیاز به چه چیزهایی دارید؟ برای پیدا کردن فرصت‌ها به دو مرحله‌ی قبلی نیاز دارید و علاوه بر آن، باید چشم‌ و گوشتان را نسبت به واقعیت های اطرافتان باز کنید و آگاه باشید. فرصت‌هایی که ممکن است برای شما رخ دهند و استفاده از آن‌ها شما را چندین قدم رو به جلو هدایت کنند. چنین فرصت هایی حتی می‌توانند از جنس یک رویداد معمولی باشند.

فرصت‌هافرض کنید شما یک کتاب‌فروشی آنلاین دارید و روز 24 آبان روز کتاب و کتابخوانی است. شما برای این روز برنامه‌ی خاصی در نظر می‌گیرید یا به‌سادگی از خیرش می‌گذرید؟! شما می‌توانید با استفاده از این رویداد معمولی، هم فروش خود را افزایش دهید و هم برای برندسازی تلاش کنید. می‌پرسید چطور؟ به سادگی! ارسال رایگان کتاب، برگزاری جشن امضا، تخفیف‌های مناسب(نه بیش از حد!)، برگزاری مسابقه کتابخوانی، خبر چاپ یک کتاب جدید و خیلی کارهای دیگر یعنی استفاده از فرصت!

فرصت به ندرت در خانه‌تان را دو بار می‌زند! حتی در دنیای کسب‌و‌کار!

البته موضوعی که بیان کردم تنها یک مثال ساده برای روشن سازی مطلب بود، وگرنه فرصت های بسیار زیادی وجود دارند که منتظرند تا شما آن ها را شناسایی کرده و از آن ها استفاده کنید. برای نمونه، تغییرات جدید در سبک زندگی مردم (اینکه مردم بیش از پیش به دنیای مجازی روی آورده اند)، یا تغییر هنجارها و الگوهای اجتماعی (مثل ایجاد صفحات اینترنتی برای تبریک مناسبت ها یا استفاده از اپلیکیشن ها برای خرید و فروش ارز گرفته تا سفارش غذا) همگی مصداق هایی از فرصت هایی هستند که می­توانید به بهترین شکل از آن ها بهره منده شوید.

T: تهدیدها را به فرصت تبدیل می‌کنیم!

چه موانعی ممکن است مانع راه ما شوند؟ رقیب های ما چه‌کار می‌کنند؟ آیا بدهی پرداخت نشده داریم؟ تغییرات دنیای تکنولوژی، تغییرات سبک زندگی یا حتی تغییر دولت، بازار ما را تهدید می‌کند؟ آیا استانداردها در حال تغییر هستند­؟ آیا نقطه‌ضعفی داریم که به ما ضربه بزند؟

دو نمونه کاربردی از تحلیل سوات

حالا که به اندازه کافی با مفهوم آنالیز SWOT آشنا شده اید، وقت آن رسیده است که دو نمونه از پیاده‌سازی این آنالیز را به عنوان مثال بخوانید تا دیگر کار را به اتمام برسانیم.

نمونه اول: یک وبسایت رزرو هتل ایرانی

تابستان سال 96 بود یکی از سایت‌های رزرو هتل کشور فیلتر شد. پس تا اینجا یک تهدید (T) داریم و آن فیلترشدن سایت می باشد. فکر می‌کنید سایت مورد نظر چطور این تهدید را به یک فرصت (O) ارزشمند تبدیل کرد؟ کافی بود تا به تیترهای خبری که در همه جا پخش شده بود نگاهی بیاندازید. تیتر خبرها این بود: وبسایت فلان، بزرگترین وب‌سایت رزرو هتل در کشور، فیلتر شد!

این وب‌سایت با یک حرکت خارق العاده، این تهدید را به یک فرصت تبدیل کرد تا خودش را به عنوان بزرگترین وب‌سایت رزرو هتل در کشور در همه جا معرفی کند و به این صورت برندسازی کند! البته شناخت نقاط قوت هم در این حرکت، نقش مهم و کلیدی داشت. به عنوان مثال: در متن خبر می‌خوانید که این شرکت دارای گواهینامه‌های معتبر و مورد اعتماد است و هیچ‌گونه تخلفی مرتکب نشده است. پس با شناخت نقاط قوت درونی شرکت توانستند تهدیدات بیرونی را به فرصتی برای رشد و برندسازی تبدیل کنند!

نمونه دوم: استفاده از آنالیز SWOT توسط کمپانی بین المللی استارباکس

حتما حداقل برای یک بار هم که شده، اسم استارباکس را شنیده اید و شاید حتی با خودتان فکر کرده‌اید که چه عواملی باعث موفقیت جهانی این کمپانی شده است.

ماتریس درک تحلیل SWOT swot

این حقیقت بر هیچکس پوشیده نیست که انسان جاه طلبه و تمایل داره پیشرفت کنه. قاعده علاقه به پیشرفت در بستر انواع کسب و کارها هم دیده میشه. در همین بحث دیجیتال مارکتینگ، اگر هدف گذاری‌ها بر مبنای پیشرفت نباشن، جز در جا زدن نتیجه دیگه‌ای برای افراد دیجیتال مارکتر ندارن. حالا مسئله‌ای که اینجا بی جواب می‌مونه این هست که چجوری در کسب و کارمون پیشرفت درست و ادامه داری داشته باشیم؟ من به شما یک کلمه می‌گم که به تنهایی بار جواب این سوال و تمام سوالات مشابه رو به دوش می‌کشه؛ مدل swot.

اگر عبارت ماتریس swot رو قبلا شنیده باشید که خوندن این مقاله حکم مرور دفتر خاطرات رو براتون داره؛ اما اگر نمی‌دونید ماتریس swot چیست، این مقاله در مورد ماتریس swot رو دنبال کنید تا علاوه بر معنی این عبارت با کاربرد مارتیس swot و تحلیل سوات هم آشنا بشید.

ماتریس swot چیست؟

مدل اس دبلیو او تی (ماتریس سوات) که در بعضی متن‌ها با ماتریس tows و ماتریس swot هم شناخته می‌شه یکی از ابزارهای مدیریت استراتژیکه.

مدیریت استراتژیک هم از اون عبارت‌هاییه که زیاد به گوش هممون خورده؛ اما ممکنه هنوز معنای دقیقی ازش توی ذهن‌مون نداشته باشیم؛ برای همین خیلی خلاصه و جمع و جور می‌گم که مدیریت استراتژیک (مدیریت راهبردی) ارائه تصمیم‌ها و راهکارهایی هستن که به کارگیری‌شون به ما و سازمانی که داخلش هستیم کمک می‌کنه که در مسیر رسیدن به اهداف‌ مد نظرمون پیش بریم. در واقع توی مدیریت استراتژیک مشخص می‌کنیم که الان کجا هستیم و در آینده کجا قراره بریم.

در ماتریس swot بر اساس یک سری فاکتورها که در ادامه بهشون اشاره می‌کنم وضعیت داخلی و خارجی شرکت یا سازمانی که داخلش هستیم رو ارزیابی می‌کنیم.

حالا که فهمیدید ماتریس سوات چیست، قطعا شما هم مثل اولین باری که من عبارت تحلیل سوات یا ماتریس swot رو شنیدم این سوال براتون پیش اومده که چرا اسم این ابزار مدل swot هست؟ اگر اینطوره بهتره با همین فرمون گازشو بگیرید و بیاید پایین‌تر تا بهتون بگم ماتریس swot مخفف چیست.

عبارت ماتریس سوات swot مخفف حروف ابتدایی 4 کلمه Strength (قوت)، weakness (ضعف)، opportunity (فرصت) و thread (تهدید) هست. ماتریس سوات به شما کمک می‌کنه با شناخت نقاط قوت و ضعف کسب و کارتون، نقاط قوت رو تقویت کنید و ضعف‌ها رو کاهش بدید؛ سپس فرصت‌ها رو کشف کنید و با شناسایی عوامل تهدید آمیز از آسیب‌شون جلوگیری کنید. این نکته رو هم از قلم نندازید که نقاط قوت و ضعف اصولا درک تحلیل SWOT به وضعیت درونی کسب و کار شما مربوطن (عوامل داخلی) و فرصت‌ها و تهدیدها هم از بررسی محیط بیرونی کسب و کار به دست میان. (عوامل خارجی)

تحلیل swot چیست؟

بعد از اینکه متوجه شدیم ماتریس swot مخفف چیست، باید اینو خدمت‌تون عرض کنم که اطلاع از جواب سوال ماتریس سوات چیست یا اینکه swot مخفف چه کلماتیه به تنهایی هیچ کاربردی نداره و فقط بی جهت فضای ذهن‌تون رو اشغال می‌کنه. در واقع اصل ماجرا تازه بعد از سپری کردن مراحل تدوین ماتریس سوات، در مرحله تحلیل سوات یا ماتریس swot شروع میشه. برای رسیدن به جواب تحلیل سوات چیست بهتره اول چهارتا کلمه‌ای که مدل swot از ترکیب اون‌ها تشکیل شده رو بیشتر بشناسیم تا بعد انواع استراتژِی swot رو هم بهتون بگم.

نقاط قوت کسب و کار شما چیه؟

این قسمت از جدول swot نقاط قوت و ویژگی‌های مثبت کسب و کارتون رو به شما نشون میده. حواستون باشه که همه ویژگی‌های مثبت جزو نقاط قوت محسوب نمیشن. نقاط قوت یک کسب و کار در مقایسه با رقیب‌هاش سنجیده میشن؛ مثلا اگر آشنایی کامل با اصول سئو محتوا یک ویژگی مثبت در شرکت شما هست که تیم رقیب هم اون رو داره، این دیگه نقطه قوت نیست و داشتنش واجبه؛ چون اگر شما این ویژگی مثبت رو نداشته باشید، عملا در بحث سئو کلاه سفید از رقبا عقب میفتید. اونجاست که می‌گن شما فعلا به سطح رقیبت برس، پیدا کردن نقطه قوت پیشکشت!

برند قوی، مشتریان وفادار، اختراعات ثبت شده شرکت، برخورداری از شبکه‌های توزیع مناسب و… مواردی از این قبیل می‌تونن در مقایسه با رقبا نقاط قوت شما باشن و از طریق تحلیل سوات به دست بیان.

شناسایی به موقع نقاط ضعف، یک نقطه قوت در کسب و کار!

این مسئله که شما بتونین نسبت به بقیه کسب و کارها سریع‌تر نقاط ضعف خودتون رو تشخیص بدید یک نقطه قوت محسوب میشه.

بهتره جمله قبلی رو در ادامه بخش نقاط قوت هم در نظر بگیرید.

بعد از اینکه یک شرکت تحلیل swot انجام بده می‌تونه نقاط ضعف خودش رو شناسایی کنه. این نقاط در جدول swot همون نقاطی هستن که برای پیشرفت در کسب و کارتون باید طی بهبود ضعف‌ها، همزمان کاهش‌شون هم بدید. این کار یه جورایی حکم یک تیر و دو نشون رو داره.

تا ابر فرصت‌ها نگذشتن ازشون بهره ببر

جزء بعدی جدول swot که در هنگام تحلیل سوات یا ماتریس swot باید بهش توجه کنیم، فرصت‌ها هستن. توجه به فرصت‌ها در تحلیل ماتریس swot و استفاده ازشون باعث میشه شرکت یا کسب و کار شما از مزیت رقابتی برخوردار بشه و به نسبت حریفان خودش پیشرفت بیشتری داشته باشه.

نکته بعدی اینه که این فرصت‌ها لزوما نباید خیلی خفن و تافته جدا بافته باشن. گاهی وقت‌ها فرصت‌های بزرگ و سرنوشت ساز از دل اتفاقات روزمره زندگی ما بیرون میان. فقط باید دقت‌تون رو ببرید بالا و حواس جمع باشید؛ درست مثل نیوتون که از دل یه اتفاق معمولی مثل افتادن سیب از درخت، فرصت کشف یکی از مهم‌ترین قانون‌های جهانو رو هوا قاپید.

ظهور تکنولوژی‌های جدید، ایجاد یا برداشته شدن یک سری محدودیت‌ها و قوانین، تغییر الگوهای اجتماعی و تمایلات مردم و کلی اتفاقات دیگه می‌تونن فرصت‌هایی باشن که به کمک‌شون می‌تونید با یک قدم، ده قدم کسب و کارتون رو از بقیه جلوتر بندازید.

در برابر تهدیدها سپر بشید!

در تحلیل استراتژِی swot، تهدیدها عواملی هستن که قابلیت آسیب رسوندن به کسب و کار شما رو دارن. با شناسایی این عوامل در تحلیل ماتریس سوات swot می‌تونید در برابر آسیب‌هاشون سپر بسازید و نذارید به شرکت یا کسب و کار شما لطمه وارد بشه. بسته به اینکه فعالیت کسب و کار شما در چه حوزه‌ای هست، عوامل تهید مختلفی وجود دارن؛ ولی به عنوان مثال می‌تونم به خشکسالی، تحریم، بی ثباتی قیمت ارز، تضعیف روابط بین کشورها و… اشاره کنم. اصلا چرا راه دور بریم؟ همین ویروس کرونا که چند ساله امون همه رو بریده هم یکی از عوامل تهدید آمیز برای کسب و کارهاست، که الحق هم به مشاغل زیادی آسیب رسونده.

یه نکته رو زیرمیزی بهتون بگم؛ همیشه هم تهدیدها آسیب زننده نیستن! اگر بلد باشید علاوه بر اینکه در برابر آسیب‌هاشون سپر درست کردید، از دل‌شون فرصت بکشید بیرون، اونجاست که ایولا دارید؛ ولی با این همه تمرکزتون رو در وهله اول بذارید روی مهار این تهدیدها.

کاربرد تحلیل swot چیست؟

کاربرد تحلیل swot چیست؟ همه چیزه!

اصلا همه مفهوم و کاربرد swot در تحلیل سوات جمع شده. شما اگر یک نمونه جدول swot طراحی کنید اما تحلیلش نکنید، انگار تو قرمه سبزی، سبزی نریختید! مگه میشه قرمه سبزی بدون سبزی؟ مگه داریم جدول swot بدون تحلیل؟

در واقع اگر دارید از من می‌پرسید کاربرد طراحی جدول swot چیست، من بهتون می‌گم حدود 90 درصد کاربرد تحلیل swot را توی بخش‌های قبلی گفتم!

همونطور که تا اینجا خوندید، جدول مدل مدیریتی swot نقاط قوت، ضعف، تهدیدها و فرصت‌های حوزه کسب و کار شما رو به بسته به شکل ماتریس swot به صورت طبقه بندی شده توی یک لیست یا جدول نشون میده. آگاهی از این موارد نه تنها ذهن شما رو باز می‌کنه، بلکه مثل یک نقشه راه بهتون کمک می‌کنه در راستای رسیدن به اهداف کسب و کارتون، چه کارهایی رو انجام بدید و از انجام چه کارهایی دوری کنید. همچنین به شما می‌گه چه تصمیم‌هایی بگیرید و کدوم انتخاب‌ها می‌تونن به کار شما لطمه وارد کنن.

خلاصه که تا جدول swot رو تحلیل نکنید به مفهوم و کاربرد swot پی نمی‌برید و کاربرد تکنیک swot و تحلیلش براتون آشکار نمی‌شه.

انواع استراتژی swot

تا اینجای کار مدل اس دبلیو او تی رو شناختیم، با تحلیل سوات چیست و اجزاء ماتریس swot هم آشنا شدیم. آخرین بخش این درک تحلیل SWOT مقاله در مورد ماتریس swot، انواع استراتژِی swot هست که بهتون معرفی‌شون می‌کنم.

استراتژی so در مدل swot (استراتژی‌های توسعه‌ای)

استراتژی تهاجمی so در مدل تحلیلی swot یعنی با بهره گیری از نقاط قوت، استفاده از فرصت‌ها رو به حداکثر ممکن برسونید.

استراتژی wo در مدل مدیریتی swot (استراتژی‌های تقویتی)

این استراتژی در مدل مدیریتی swot به معنی کاهش نقاط ضعف کسب و کار در راستای افزایش فرصت‌هاست.

استراتژی st در مدل تصمیم گیری swot (استراتژی‌های رقابتی)

استفاده از نقاط قوت در جهت غلبه بر آسیب تهدیدها، مفهوم کلی استراتژی st در مدل تصمیم گیری swot هست.

استراتژی wt (استراتژی‌های تدافعی)

استراتژی wt در مدل تحلیلی swot یعنی تصمیم‌هایی بگیرید که به وسیله اون‌ها، ضعف‌های سازمان یا کسب و کار شما در برابر تهدیدها به حداقل برسه.

خب حالا که طی این مقاله با شکل ماتریس swot آشنا شدید خوبه بدونید که کاربرد ماتریس swot فقط در زمینه کسب و کار نیست و بعد از اینکه مراحل تدوین ماتریس سوات رو طی کردید، با نحوه نوشتن جدول swot آشنا شدید و انواعی از نمونه ماتریس سوات و نمونه تحلیل ماتریس swot رو مشاهد و بررسی کردید، می‌تونید از این ابزار کاربردی در زندگی شخصی خودتون هم استفاده کنید.

نمونه تحلیل swot

برای آشنایی کامل و درک کاربرد swot، یک مثال برای مدل swot توی این قسمت براتون می‌زنم تا دیگه حرف و حدیثی باقی نمونه و تمام مفاهیمی که گفتم حسابی براتون جابیفته. مثالی که قصد دارم براش مدل تحلیلی swot رو بهتون ارائه بدم، شرکت معروف اپله. تصویر پایین یک نمونه جدول swot هست که می‌تونید داخل هر قسمت، محتوا مربوط بهش رو بنویسید.

بریم ببینیم شکل ماتریس swot برای اپل چیه؟

البته ماتریس اپل فقط یک نمونه تحلیل swot هست و انواعی از نمونه تحلیل ماتریس swot وجود داره که مطالعه‌شون به شما کمک می‌کنه مفهوم و کاربرد swot رو خیلی بهتر و بیشتر درک کنید.

درک تحلیل SWOT

تحلیل سوات در اواسط دهه ۱۹۶۰ برای سازمان‌های بزرگ، برای تعیین تناسب استراتژیک بین توانایی‌های داخلی و متمایز سازمان و امکان‌های خارجی و اولویت‌بندی اقدامات صورت می‌گرفت. سوات برای قوت‌ها، ضعف‌­ها، فرصت‌­ها و تهدیدها است. در اوایل دهه ۱۹۵۰، دو استاد سیاست‌گذاری تجاری در دانشگاه هاروارد، این پرسش را مطرح کردند که آیا استراتژی شرکت با محیط رقابتی خود منطبق است یا خیر.

در سال ۱۹۶۰ تعدادی از شرکت‌های بزرگ آمریکایی یک تحقیق بلندمدت در موسسه تحقیقات استنفورد انجام دادند تا بررسی کنند که چرا اقدامات مرتبط با برنامه‌ریزی بلندمدت آن‌ها ناموفق بوده است. در این تحقیق با بیش از ۵۰۰۰ مدیر در ۱۰۰۰ شرکت در طول نه سال مصاحبه صورت گرفت. مشخص شد که تفاوت بین آنچه سازمان برنامه‌ریزی کرده و آنچه در واقع انجام داده است، حدود ۳۵٪ است. مشکل، کیفیت اطلاعات تیم مدیریت نبود بلکه توانایی آن‌ها در دست‌یابی به یک توافق تعهدآور در مورد اهداف سازنده است.

بخشی از روش تیم تحقیقاتی برای تصمیم‌گیری استراتژیک صریح‌تر این بود که مشخص شود مصاحبه‌شونده‌­ها چه وضعیتی از حال و آینده را مثبت و منفی تلقی می­‌کنند. این گروه، سوات را برای این منظور توسعه داد.

مرگ تجزیه و تحلیل SWOT و افزایش استفاده از رادار استراتژیک

هیچ وقت نتوانستم روش پرکاربرد تجزیه و تحلیل نقاط قوت و ضعف و فرصت و تهدید یا همان روش معروف (SWOT) را درک کنم. در چندین پروژه از آن استفاده کردم. رویکردهای مختلف انجام آن را امتحان کردم و مقالات زیادی که از این روش استفاده کرده‌اند را مرور کردم، اما همیشه به استفاده از این روش شک داشتم. نمی‌توانستم درک کنم چرا پر کردن این ماتریس منجر به تدوین استراتژی می‌شود.

البته روش مشکلی ندارد. این روش یک ادعا و هدف دارد که اگر به درستی و توسط اهل فن پیاده شود، آن هدف محقق می‌شود، مسئله این است که هدف این روش تدوین استراتژی نیست و تنها به عنوان یک روش در مرحله شناخت به ما در شناخت بهتر سازمان و محیط کمک می‌کند. معضل روش زدگی ما و استفاده نادرست ما از این روش است.

شما آخرین باری که با تیم خود برنامه‌ریزی استراتژیک انجام دادید را به خاطر بیاورید. آیا برنامه‌های شما موفقیت‌آمیز پیش رفتند یا از این‌که تجزیه و تحلیل SWOT سال گذشته ثابت کرد که کمبود دارد، ناامید شدید؟

گرچه تجزیه و تحلیل SWOT با نگاه به نقاط قوت، ضعف، فرصت‌ها و تهدیدها کار خوبی انجام می‌دهد، اما این تحلیل دارای شکاف‌ها و محدودیت‌های زیادی است.

دلایلی که نباید از SWOT استفاده کرد!!

اما دلایلی که شما می‌بایست در برنامه‌ریزی‌های استراتژیک بعدی نسبت به استفاده از ابزار SWOT تجدید نظر کنید، چیست؟

کلیشه شده است

مشکل واقعی SWOT خود ابزار نیست، بلکه این است که افراد این کار را برای تکمیل آن انجام می‌دهند نه اینکه به دنبال درک محتوای آن باشند. اگر از آن‌ها بپرسید که “آیا SWOT را انجام داده‌اید؟” جواب می‌گیرید بله، من SWOT را انجام داده‌ام. اما اگر از آن‌ها سؤال کنید که “آیا محتوای آن را درک کرده‌اید “، پاسخ دیگری دریافت خواهید کرد.

اطلاعات اولویت‌بندی نمی‌شوند

افراد با بیرون کشیدنِ SWOT سال‌های گذشته و تنها با اضافه کردن چیزهایی به آن، آن را کامل می‌کنند. بنابراین آن‌ها فقط حجم‌هایی از اطلاعات اولویت‌بندی نشده را دریافت می‌کنند که این خود یک مسئله است.

خیلی عمومی است

اطلاعاتی که در SWOT وجود دارد، بسیار کلی است. مثلا به این نقطه قوت در ماتریس SWOT یک سازمان دقت کنید: “کارکنان جوان و تحصیل کرده”. ما آنقدر این جمله‌ها را عمومی می‌نویسیم که گاهی واقعا نمی توانیم درک کنیم که اثر آنها بر سازمان ما چیست.

زمان، مسئله‌ای بحرانی‌ نیست

SWOT‌ ها ما را با احساس امنیت اشتباهی آرام می‌کنند و به ما اجازه می‌دهند فکر کنیم که می‌توانیم به نوعی زمان را متوقف کنیم. هنگامی که ما در حال تغییر محتوا هستیم، اتفاقات رخ می‌دهند. زمان فرصت‌ها و چالش‌ها بسیار مهم است. بدان معنا که اگر ما خیلی زود اقدام کنیم، مؤثر نخواهد بود و اگر خیلی دیر شده باشد، دیگر مفید نخواهد بود. بنابراین داشتن ابزاری که در مورد ماهیت زمان بحث کند بسیار مهم است، زیرا اگر محیط و متغییرهای محیطی تغییر کنند، استراتژی نیز می‌بایست تغییر کند.

افراد می‌خواهند محتوا با چرخه برنامه‌ریزی آن‌ها تطابق داشته باشد، اما دنیا این‌گونه کار نمی‌کند. بنابراین بهتر است با ابزاری کار کنیم که نشان می‌دهد جهان چگونه کار می‌کند، نه این‌که به مبارزه با آن برخیزیم.

در این صورت چه ابزاری مفید است؟

در مرحله تغییر بهتر است به جای ابزار SWOT از “رادار استراتژیک” استفاده کنیم. شکل زیر نمای کلی یک رادار است:

فرصت‌ها و چالش‌ها از نظر زمانی بسیار مهم هستند. برخلاف ابزار SWOT، شما در واقع با استفاده از رادار استراتژیک زمان را احساس می‌کنید و در یک صفحه، شما حس می‌کنید که چه چیزی در ۱۰۰۰ روز، در ۳ تا ۷ سال و در ۷ تا ۱۰ سال بعد رخ خواهد داد و بنابراین در مقابل آن مسئولیت‌پذیر و پاسخگو خواهید بود.

همچنین رادار استراتژیک اولویت بندی را ضروری می‌کند.

تحقیقات علمی ثابت کرده‌اند که انسان‌ها برای به خاطر سپردن و پردازش اطلاعات محدودیت‌هایی دارند. بنابراین اولویت‌بندی امری بسیار ضروری برای بهبود کارایی تصمیمات است. در حالت حداکثر، به ترتیب می‌توانیم به سه فرصت و سه چالش بپردازیم.

اما قسمت‌های مختلف رادار استراتژیک کدامند؟

• ربع ۱ و ۲ نیروهای بازار، نیروهای رقابتی، روندهای مصرف‌کننده و فاکتورهای محیطی شما هستند؛
• ربع ۳ فرصت‌های داخلی شماست. این منطقه‌ی نوآوری شماست. این منطقه، جایی است که شما نقاط قوت و مزایای خود را اهرم کرده و از آن‌ها استفاده می‌کنید؛
• ربع ۴ شامل چالش‌های داخلی و محدودیت‌هاست. این‌ها عواملی هستند که ما را محدود کرده و گیر می‌اندازند و توانایی ما برای ارائه آخرین استراتژی‌های ممکن را محدود می‌کنند. این محدودیت‌ها می‌تواند در خصوص بودجه، افراد، دانش، اراده، مهارت یا ظرفیت باشند.

نتیجه

بیل گیتس جمله مشهوری دارد که می‌گوید:

“ما همیشه تغییرات دو سال آینده را بیش از حد و تغییرات ده سال آینده را کمتر ارزیابی می‌کنیم.”

این دقیقاً هدف رادار استراتژیک است که مدیران در ارزیابی زمانی دچار این گرفتار نشوند. اگرچه رادار مذکور، روش و میزان حرکت و تغییر اوضاع را کنترل نمی‌کند، اما می‌تواند به آن پاسخ دهد. شما به عنوان یک مدیر باید بدانید که دقیقاً کجا هستید و چگونه می‌توانید برنامه‌های استراتژیک خود را به بهترین وجه عملی کنید. با یک گام تغییر رادار استراتژیک را تکمیل کرده تا در رساندن شما به اهدافتان کمک کند. هم‌چنین، برای آگاهی و اطمینان از استراتژیک بودن برنامه استراتژیک خود، نوشته چگونه بدانیم برنامه استراتژیک ما واقعا استراتژیک است را مطالعه نمایید.

تحلیل SWOT: شناسایی نقاط قوت، ضعف، فرصت‌ها و تهدیدها

تحلیل SWOT یک ابزار ضروری برای برنامه‌ریزی، تدوین استراتژی و تحلیل وضعیت سازمان از دو جنبه درونی و بیرونی است. SWOT مخفف Strength، Weakness، Opportunity و Threat می‌باشد؛ یعنی نقاط قوت، نقاط ضعف، فرصت‌ها و تهدیدها. نقاط قوت و نقاط ضعف، مسائل درونی، تحت کنترل و قابل تغییر و فرصت‌ها و تهدیدها، مسائل بیرونی سازمان هستند که تحت کنترل ما نیستند و امکان تغییر آنها وجود ندارد.

نقاط قوت

نقاط قوت نشان دهنده‌ی ویژگی‌های مثبت و درونی کسب‌وکار ما هستند. ویژگی‌هایی مثل دانش، تجربه، تحصیلات، شبکه‌های ارتباطی، مهارت‌ها و دارایی‌هایی مثل سرمایه، مشتری‌های دائمی، کانال‌های توزیع، تکنولوژی و … . باید بدانیم درک تحلیل SWOT سازمان ما در چه ویژگی‌هایی نسبت به دیگر رقبا متمایز و سرآمد است، چه منابعی در دسترس ما هستند که رقبای ما به آنها دسترسی ندارند، ارزش افزوده ما نسبت به دیگر رقبا چیست و … . برای اندازه‌گیری قوت‌ها به یک دیدگاه 360 درجه احتیاج داریم. به این مفهوم که بدانیم سهامداران، کارمندان، مشتری‌ها و حتی رقبا، ما را چگونه می‌بینند.

نقاط ضعف

جنبه‌های منفی و درونی کسب و کار ما، ارزش‌های سازمان را کم‌رنگ می‌کند و در معرض خطر قرار می‌دهد. برای اینکه توانایی رقابت با دیگر رقبا را داشته باشیم، احتیاج داریم نقاط ضعف‌مان را در زمینه‌هایی چون تخصص، مهارت و تکنولوژی شناسایی کنیم و دریابیم که در چه بخش‌هایی نیازمند بهبود هستیم. برای شناسایی نقاط ضعف کسب‌وکارمان باید واقع‌بین باشیم و تا جایی که می‌توانیم اطلاعات کسب کنیم.

فرصت‌ها

فرصت‌ها در حقیقت همان فاکتورهای مثبت و بیرون سازمانی هستند که غالبا کنترلی روی آنها نداریم اما استفاده از آنها می‎‌تواند به موفقیت سازمان کمک کند. برای مثال فرصت‌های موجود و تغییرات رخ‌داده در بازار می‌تواند برای ما مفید بوده و منجر به ایجاد یک موقعیت خوب برای سازمان شود.

تهدیدها

تهدیدها شامل عوامل منفی، بیرونی و فراتر از کنترل ما هستند که با تدوین استراتژی ‌می‌توان تا حدی آنها را به فرصت تبدیل کرد و از آنها سود برد. برای مثال دانستن اینکه رقبای فعلی و بالقوه ما چه کسانی هستند، چه عواملی می‌تواند کسب‌‌وکار ما را در ریسک قرار بدهد، چه موقعیت‌هایی ممکن است تلاش‌های بازاریابی ما را تهدید کند و محصولات یا تکنولوژی‌های جدید تا چه میزان ممکن است جایگاه برند ما را به خطر بیاندازند.

هدف تحلیل SWOT ایجاد یک دید همه‌جانبه نسبت به موقعیت‌ فعلی و برنامه‌ریزی برای آینده سازمان است؛ کشف شکاف میان جایی که هستیم و جایی که می‌خواهیم باشیم.
برای دریافت یک چشم‌انداز همه جانبه، باید از داده‌های موجود و همچنین از بینش و دریافت‌های متخصصین سازمان، کارمندان و حتی مشتریان استفاده کنیم. علاوه بر این‌ها می‌توان از KPI ها برای سنجش عملکرد ماهیانه یا سالیانه استفاده کرد.

برای درک بهتر فرصت‌ها و تهدیدها، می‌توان داده‌های موجود در رابطه با صنعت خود را را به اطلاعات‌ تبدیل کنیم. به کمک انجام تحقیقات بازار، به اطلاعات‌ کاملی نسبت به بازار هدف دست پیدا کنیم؛ بدانیم ، اهداف خود را تعیین کنیم، به شناخت کاملی از رقبا دست یابیم، بدانیم در چه زمینه‌هایی فعالیت می‌کنند و کدام اهداف را دنبال می‌کنند.

نکته اصلی تحلیل SWOT این است که با توجه به قوت‌ها، ضعف‌ها، تهدیدها و فرصت‌ها، یک استراتژی بازاریابی کارآمد برای سازمان داشته باشیم. هر کسب‌وکار باید، تحلیل SWOT مربوط به خودش را داشته باشد.
فرآیند تجزیه و تحلیل SWOT فرصتی است که تیم‌مان را متحد کرده و از مشارکت آنها برای توسعه استراتژی‌ استفاده کنیم. برگزاری یک جلسه طوفان مغزی یا ارائه یک فرم به اعضای تیم برای بیان دیدگاه خود به صورت فردی، کمک می‌کند تا نسبت به مسائل درونی و بیرونی سازمان به جمع‌بندی رسیده و یک مدل نهایی و اولویت‌بندی شده از تحلیل SWOT طراحی کنیم که در هر چهار قسمت آن، فاکتورها و عوامل موثر ذکر شده باشد. پس از اولویت‌بندی فاکتورها و ایجاد یک تحلیل SWOT، اکنون می‌توانیم برای تدوین استراتژی‌های کوتاه‌مدت و بلند‌مدت از آن استفاده کنیم. برای تبدیل تحلیل به استراتژی، یکی از راه‌های پیش‌رو این است که دریابیم نقاط قوت، ضعف و فرصت‌ها و تهدیدهای شرکت چه تاثیری بر یکدیگر دارند و میزان هم‌پوشانی آنها چه‌قدر است.

گاهی از این مدل با عنوان TOWS یاد می‌شود. چیدمان استراتژی‌هایمان می‌تواند به چهار صورت زیر باشد:

استراتژی قوت – فرصت (SO): در این استراتژی تلاش می‌کنیم تا با استفاده از نقاط قوت شرکت، فرصت‌های شناسایی شده را تقویت کنیم.

استراتژی قوت – تهدید (ST): در استراتژی ST با استفاده از نقاط قوت، تهدیدهای شناسایی شده را به حداقل می‌رسانیم.

استراتژی ضعف – فرصت (WO): با استفاده از فرصت‌‌هایی که شناسایی کرده‌ایم تلاش می‌کنیم تا ضعف‌های شرکت را به حداقل برسانیم.

استراتژی ضعف – تهدید (WT): در این استراتژی تلاش می‌کنیم تا ضعف‌ها و کاستی‌های درونی شرکت را به حداقل برسانیم تا از تهدیدهای احتمالی جلوگیری کنیم.

در نهایت لازم است پس از تدوین استراتژی‌ها، به بازنگری پرداخته تا علت شکاف میان نتیجه‌ها، در مقایسه میان نتیجه مورد انتظار تا آنچه که اتفاق افتاده است را بررسی کنیم. ارزش واقعی این تحلیل در جایی نشان داده می‌شود که تاثیرات مثبت را به حداکثر و تاثیرات منفی را به حداقل برساند.