سود خالص یا زیان خالص

صورت سود و زيان چيست؟

بدون شك حسابداري بدون صورت‌هاي مالي تقريبا غير ممكن و بدون كاربرد مي‌گردد. صورت سود و زيان مهم‌ترين و اولين گزارش مالي است كه نشان دهنده عملكرد مالي يك شركت در يك دوره زماني مشخص است، كه از طريق كسر هزينه‌ها از درآمدها، صورت سود يا زيان محاسبه مي‌گردد. در واقع صورت سود و زيان، يكي از اظهارنامه‌هاي مالياتي محسوب مي‌گردد كه كه مشخص كننده درآمد، هزينه‌ها و سود و زيان يك شركت تجاري براي يك دوره خاص است. لازم به ذكر است كه صورت سود و زيان بايد قبل از اظهارات مالي ديگر براي صاحبان سرمايه محاسبه شده و گزارش داده شود. در اين مقاله قصد داريم به معرفي صورت سود و زيان و انواع بخش‌هاي آن و روش محاسبه آن بپردازيم. ابتدا تعریفی از صورت سود و زیان به دست می دهیم. سپس کاربردها و روش محاسبه سود و زیان را بیان خواهیم کرد.

در ادامه انواع صورت های سود و زیان شامل صورت سود و زیان جامع و صورت سود و زیان انباشته و در نهایت صورت سود و زیان تلفیقی را معرفی خواهیم کرد. پس از آن نحوه محاسبه صورت سود و زیان شرکت های بازرگانی و صورت سود و زیان شرکت های تولیدی را بیان خواهیم داشت.

تعريف صورت سود خالص یا زیان خالص سود و زيان

همانطور كه گفته شد صورت سود و زيان يكي از اساسي‌ترين صورت‌هاي مالي است كه درآمدها و هزينه‌هاي ايجاد شده در يك شركت را در يك بازه زماني مشخص شده مثلا يك فصل يا يك سال مالي تهيه و گزارش مي‌نمايد و همراه با دو صورت مالي ترازنامه و صورت جريان وجوه نقد ارائه مي‌گردد. به صورت سود و زيان، صورت حساب درآمد و هزينه، و صورت عمليات نيز گفته مي‌شود. براي به دست آوردن صورت سود و زيان ناخالص يك واحد اقتصادي، مقدار هزينه‌هاي غيرعملياتي از مقدار فروش كسر مي‌گردد و عدد به دست آمده سود و زيان شركت در دوره مورد نظر را نمايش مي‌دهد.

صورت سود و زيان بینش ها و بصیرت های بسيار مهمي را در خصوص چهار عامل حیاتی و مهم يعني درآمدها، هزينه های تخصیص یافته، سود و زيان به بار آمده در اختيار تصمیم گیرندگان و صاحبان سهام و مدیران ارشد قرار مي‌دهد. صورت سود با درآمد يا همان فروش آغاز شده و با درآمد خالص به پايان مي‌رسد و بنا به همين دليل است كه مهم‌ترين عاملي است كه توجه سرمايه‌داران را به خود معطوف مي‌نمايد، چرا كه درآمد مثبت يا همان سود، نشانگر افزايش حقوق صاحبان سهام و درنتيجه افزايش ارزش كلي است در حاليكه درآمد خالص منفي يا ضرر، نشانگر كاهش ارزش سهام خواهد بود.

ارائه صورت سود و زيان چه كاربردي دارد و هدف از آن چيست؟

يكي از اصلي‌ترين اهداف آن ارائه گزارش از فعاليت‌هاي كسب و كار يك شركت به سهامداران مورد نظر است تا ميزان سودآوري فعاليت‌هاي شركت براي آن‌ها مشخص گردد. صورت سود و زيان علاوه بر اينكه محاسبه مي‌نمايد كه يك شركت سودده يا زيان‌ده بوده است، با نشان دادن ميزان سودآوري يك شركت موفق، سرمايه‌گذاران و وام دهندگان را ترغيب مي‌نمايد تا بتوانند سرمايه‌گذاري خود را در شركت‌هاي با سودآوري بالا انجام دهند.

روش‌هاي ارائه سود و زيان

انواع روش‌هاي ارائه سود و زيان را مي‌توان به دو روش تك مرحله‌اي و دو مرحله‌اي طبقه بندي نمود كه در زير شرح داده شده است:

روش تك مرحله‌اي

در اين روش تك مرحله‌اي، ابتدا كليه درآمدها ليست شده سپس تمامي هزينه‌ها به انتهاي ليست اضافه مي‌گردد. در نهايت از كسر كردن مجموع هزينه‌ها از مجموع درآمدها، سود و زيان قبل از كسر ماليات مشخص خواهد گرديد.

روش دو مرحله‌اي

در روش دو مرحله‌اي، در آغاز تمامي درآمدها و هزينه‌هاي عملياتي مربوط به آن کسب وکار ليست شده و از كسر نمودن آن‌ها از هم، سود يا زيان ناويژه محاسبه مي‌گردد. در مرحله بعدي، درآمدها و هزينه‌هاي غيرعملياتي نيز به ليست اضافه شده و در نهايت از تفاضل نتيجه به دست آمده از اين دو مرحله، سود يا زيان قبل از كسر ماليات مشخص مي‌گردد.

چنانچه مجموع درآمدها از مجموع هزينه‌ها بيش‌تر بوده، فعاليت شركت سودآور و در غير اين صورت فعاليت شركت زيان‌ده محسوب مي‌گردد.

تعریف انواع صورت سود و زیان

به طور کلی در موضوع صورت سود و زیان با سه عبارت کلیدی مواجه می گردیم. صورت سود و زیان جامع، صورت سود و زیان انباشته و صورت سود و زیان تلفیقی. در این بخش به طور کلی هر یک از این موارد را توضیح می دهیم.

صورت سود و زیان جامع

صورت سود و زیان مربوط است به سود یا زیانی که رخ داده است یا اصطلاحا محقق شده است. بنابراین ما دو نوع سود و زیان داریم. سود و زیانی که عملا اتفاق افتاده است و سود یا زیانی که در عمل محقق نشده است. منظور از صورت سود و زیان در حالت عادی آن است که همه آنچه تحقق یافته است باید در صورت سود و زیان درج گردد. اما در صورت سود و زیان جامع موارد محقق نشده یا رخ نداده نیز درج می گردد.

گاهی اوقات تصمیم گیرندگان اصلی، هیئت مدیره یا صاحبان سهام می خواهند از سود یا زیان تحقق نیافته نیز با خبر گردند. در این صورت اعلام می کنند که نیاز به صورت سود و زیان جامع دارند. اما صورت سود و زیان جامع شامل چه بخش هایی است؟ همان طور که از نامش پیداست، صورت سود و زیان جامع شامل صورت سود و زیان معمولی می گردد. علاوه بر آن، سایر درآمدها و هزینه هایی که شناسایی شده اند نیز باید به تفکیک آورنده شوند. بخش آخر هم شامل تعدیلات سنواتی می گردد.

منظور از سایر درآمدها و هزینه های شناسایی شده چیست؟ این ها آن بخش از درآمدها یا هزینه ها هستند که از تغییر ارزش بدهی ها یا دارایی ها پدید می آیند. به عنوان نمونه دارایی های ثابت مشهود را می توان مجددا مورد ارزیابی قرار داد. بنابراین با افزایش یا کاهش ارزش آن ها، سایر درآمدها و هزینه های شناسایی شده کاهش یا افزایش می یابند. به این بخش از فعالیت حسابداران تجدید ارزیابی دارایی ها نیز گفته می شود.

بخش آخر هم مربوط است به تعدیلات سنواتی. این بخش شامل تغییر در رویه حسابداری و یا اصلاحاتی است که در اشتباه هات رخ داده است. باید بپذیریم که حسابداری نیز مانند هر مهارت دیگر با اشتباهات و خطاهایی مواجه است. این بخش از صورت سود و زیان جامع اصلاح اشتباهات را پوشش می دهد.

حساب سود و زیان انباشته یا صورت سود و زیان انباشته

در این جا تلاش داریم تا تفاوت حساب سود و زیان انباشته را با سود و زیان معمولی و سود و زیان جامع بیان کنیم. حساب سود و زیان انباشته یک نوع حساب دائمی است. یعنی در یک سال مالی بررسی نمی گردد، بلکه در طی سال های متمادی سود و زیانی انباشته می گردد که به آن سود و زیان انباشته می گویند. پس سود و زیان سنواتی حسابی است که به طور دائمی مانده آن به سال بعد منتقل می گردد. فرقی نمی کند که نوع شرکت چه باشد. در تمامی انواع شرکت ها به یک شیوه محاسبه و در سود خالص یا زیان خالص صورت صود و زیان جامع درج می گردد.

ویژگی مهم دیگر حساب سود و زیان انباشته خنثی بودن آن است. طوری که در طول مدت زمانی که محاسبه می گردد می تواند بدهکار یا بستانکار گردد. در صورت سود و زیان معمولی که موضوع اصلی این مقاله است از حساب سود و زیان انباشته خبری نیست. تنها در صورت سود و زیان جامع می توان اثر حساب سود و زیان انباشته را یافت.

صورت سود و زیان تلفیقی

صورت سود و زیان تلفیقی زمانی معنا پیدا می کند که با بیش از یک شرکت مواجه باشیم. مثلا یک هلدینگ از شرکت مادر و چند شرکت زیر مجموعه تشکیل شده است. برای محاسبه صورت مالی تلفیقی یکپارچه همه این شرکت ها از صورت سود و زیان تلفیقی استفاده می گردد. این امر برای محاسبه فعالیت مالی کل هلدینگ یا مباحث مالیاتی آن به کار می آید.

برای محاسبه صورت سود و زیان تلفیقی باید عملیات حسابداری بین شرکت ها را کسر کرد تا فعالیت مالی خالص کل به دست آید. برای این منظور، باید درآمدی که ناشی از فروش کالا و خدمات است، دارایی های نقدی و غیر نقدی، بدهی ها و هزینه های جاری شرکت های زیرمجموعه را محاسبه نمود. پس از آن تجمیع آن ها را با شرکت مادر به صورت تلفیقی برآورد نمود.

نکته مهم در این میان آن است که برای تهیه صورت مالی تلفیقی، شرکت مادر یا همان شرکت اصلی به همراه تمامی شرکت های زیر مجموعه آن یک کل واحد را شکل می دهند و یک واحد اقتصادی یکپارچه محسوب می گردند.

صورت سود و زیان شرکت تولیدی

اصول سود خالص یا زیان خالص کلی برای تهیه صورت سود و زیان شرکت تولیدی همانند دیگر شرکت هاست. در اینجا به تفاوت هایی که صورت سود و زیان تولیدی دارد اشاره می کنیم. در ابتدا یاداور می گردیم که صورت سود و زیان بر خلاف ترازنامه مربوط به یک دوره زمانی است. بنابراین باید در ابتدای صورت سود خالص یا زیان خالص سود و زیان، دوره زمانیی که این صورت سود و زیان معین گردیده است مشخص گردد. در حقیقت ترازنامه تصویر لحظه ای از عملکرد مالی کسب و کار است و سود و زیان تصویری از یک دوره زمانی است.

فرمول های لازم برای محاسبه صورت سود و زیان شرکت تولیدی به شرح ذیل است:

حاشیه سود برابر است با تفاضل فروش خالص و بهای تمام شده کالاهای فروخته شده

سود عملیاتی خالص برابر است با تفاضل حاشیه سود ناخالص و هزینه های فروش و اداری

سود خالص قبل از مالیات برابر است با سود عملیاتی خالص به علاوه درآمدهای دیگر منهای هزینه های دیگر

سود یا ضرر خالص هم به این شیوه محاسبه می گردد: سود خالص قبل از مالیات منهای مالیات بر درآمد

صورت سود و زیان شرکت بازرگانی

صورت سود و زیان شرکت های بازرگانی یا موسسات بازرگانی نیز از قواعد استاندارد حسابداری پیروی می کند. برای محاسبه سود و زیان شرکت بازرگانی باید مراحل ذیل را طی کنیم.

یکم. در گام اول باید فروش خالص را محاسبه کنیم. برای این منظور مانده حساب فروش را از تخفیفات نقدی که اعمال کرده ایم و برگشت از فروشی که رخ داده است و تخفیفاتی که لحاظ کرده ایم کم می کنیم.

دوم. در گام بعدی بهای تمام شده کالای فروش رفته را برآورد می کنیم. در این خصوص باید موجودی کالای اول دوره و خرید خالص را طی دوره با هزینه های حمل کالا جمع کنیم. خرید خالص طی دوره به این شکل محاسبه می گردد: خرید را باید از کلیه برگشت از خریدها، تخفیفات اعمال شده و تخفیفات نقدی خرید کسر نماییم. اکنون کلیه موارد سود خالص یا زیان خالص بالا را از موجودی کالای پایان دوره کسر می کنیم تا بهای تمام شده کالای فروش رفته محاسبه گردد.

سوم. در این مرحله می توان سود یا زیان ناخالص را محاسبه نمود. برای این کار بهای تمام شده کالای فروش رفته را از فروش خالص کسر می نماییم.

چهارم. در گام آخر باید هزینه های عملیاتی مانند هزینه های فروش و هزینه های اداری را از سود یا زیان ناخالص کم کنیم. در این مرحله سود یا زیان خالص مشخص می گردد.

بخش‌هاي مختلف تشكيل دهنده صورت سود و زيان

درآمدها يا ميزان فروش

منظور از درآمد فروش همان واریزها یا دریافتی های یک شركت از فروش محصول يا خدماتی است که طی یک دوره مالی عاید آن شرکت گردیده است كه در قسمت بالايي صورت سود و زیان درج می گردد. اين مقدار محاسبه شده ، ناخالص است و هزينه‌هاي مربوط به توليد كالاي فروخته شده يا ارائه خدمات در آن لحاظ نمي‌گردد. برخي از شركت‌ها ممكن است داراي درآمد چندگانه باشند كه مجموع اين درآمدها به كل درآمد اضافه مي‌گردد.

بهاي تمام شده كالاي فروش رفته

بهاي تمام شده كالاي فروخته شده نشان دهنده هزينه‌هاي مرتبط با توليد و فروش محصولات است. علاوه بر اين اگر شركت ارائه دهنده خدمات باشد، اين بخش به عنوان هزينه فروش صورت سود و زيان شركت خدماتي ثبت مي‌گردد. اين بخش از صورت حساب سود و زيان خروجي حسابداري صنعتي يك شركت است. بهاي تمام شده عمدتا شامل نيروي انساني، مواد اوليه، سربار توليد و ساير هزينه‌هاي ديگر مانند استهلاك است.

سود ناخالص

سود ناخالص در واقع با كم نمودن بهاي تمام شده كالاي فروش رفته، از درآمد فروش محاسبه مي‌شود.

هزينه‌هاي اداري عمومي و فروش

هزينه‌هاي عمومي و اداري عمدتا شامل هزينه‌هاي زير است:

اين بخش از هزينه‌ها شامل تمام هزينه‌هاي غيرمستقيم ديگر می گردد که مرتبط با اداره و مدیریت كسب و كار است. اصلي‌ترين اجزا آن عبارت است از حقوق و دستمزد كاركنان غير توليدي، هزينه‌هاي جاري شامل بيمه و هزينه‌هاي ماموريت و غیره. در برخی از موارد هزينه استهلاك نيز جزء لحاظ مي‌گردد كه ممکن است در هر شرکت متفاوت باشد.

سود عملياتي، سود قبل از بهره و ماليات

اين بخش نشان دهنده سود قبل از بهره، ماليات و استهلاك است كه با كم نمودن هزينه‌هاي اداري و عمومي، به جز ماليات، از سود ناخالص محاسبه مي‌گردد.

هزينه‌هاي مالي، بهره

اكثر كسب و كارها جهت راه اندازي يا ادامه حيات به تسهيلات نياز دارند. اين تسهيلات با توجه به نوع كسب و كار و مرجع پرداخت كننده بهره‌هاي متفاوتي دارند. هزينه‌هاي بهره شامل آن بخشي از اقساط است كه جز اصل پول نبوده و به بانك يا تسهيل دهنده پرداخت مي‌شود.

سود قبل از ماليات

در اين بخش با كسر نمودن هزينه بهره از درآمد عملياتي محقق مي‌گردد. درآمد قبل از كسر ماليات آخرين رديف نهايي قبل از رسيدن به درآمد خالص است.

ماليات

ماليات بر درآمد بخشي است كه متناسب با نوع فعاليت كسب وكار شركت توسط سود خالص یا زیان خالص نهادها و سازمان های دولتی محاسبه، بررسی و اخذ می گردد كه به صورت معمولي درصدي از درآمد خالص پيش از كسب ماليات است. لازم است بدانيد كه اگر شركتي زيان‌ده باشد و قبل از كسر ماليات زيان‌ده بودن آن مشخص گردد، به آن شركت ماليات تحقق نخواهد گرفت. این در صورتی است که شرکت بتواند با اسناد مالی دقیق و مثبته زیان ده بودن خود را اثبات نماید.

سود خالص

درآمد يا سود خالص از كم نمودن ماليات بر درآمد، از درآمد قبل از ماليات به دست مي‌آيد كه به ترازنامه منتقل مي‌گردد.

انواع سود در گزارش سود و زيان

به طور كلي صورت سود و زيان داراي سه نوع سود به شرح زير است. لازم به ذكر است كه مهم‌ترين بخش سود و زيان، قسمت پاياني آن يعني سود يا زيان ويژه است كه نتيجه يك شركت را نشان مي‌دهد و با مطالعه و بررسي آن مي‌توان متوجه شد كه نتايج فعاليت كسب و كار يك شركت سودآور يا زيان‌ده بوده است.

سود ناخالص

اين نوع سود از كسر ميزان فروش كالا از هزينه‌هاي تمام شده كالا محاسبه مي‌گردد.

سود عملياتي

سود عملياتي كه به آن سود قبل از كسر ماليات نيز گفته مي‌شود از كسر سود ناخالص از هزينه‌هاي اداري عمومي فروش و هزينه‌هاي استهلاك ساختمان و اثاثيه قابل محاسبه است.

سود خالص

محاسبه سود خالص پس از انجام عملیات های فوق کار دشواری نیست. با کسر مالیات از درآمدهای غیر عملیاتی مانند سود بانکی تعلق یافته به همراه هزینه های غیر عملیاتی که از سود عملیاتی کم شده است می توان سود خالص را محاسبه نمود.

انواع هزينه‌ها در گزارش سود و زيان

در صورت سود و زيان چند نوع هزينه داريم كه به شرح زير است:

• هزينه‌هاي پرداخت شده بابت حقوق و دستمزد كاركنان
• هزينه‌هاي مصرف شده جهت توليد و فروش كالاهاي به فروش رسيده
• هزينه‌هاي در نظر گرفته شده جهت استهلاك ساختمان و تجهيزات موجود در شركت

محاسبه سود و زیان در نرم افزار حسابداری هوفر

تمامي شركت‌ها و كسب و كارها موظف‌اند كه در پايان دوره‌هاي مختلف صورت سود و زيان خود را محاسبه نمايند، چرا كه با استفاده از صورت سود و زيان است كه مديران كسب و كارها قادر خواهند بود جهت ادامه فعاليت بخش‌هاي مختلف شركتشان، تصميمات مهم و جدي را براي آينده اتخاذ سود خالص یا زیان خالص نمايند. البته علاوه بر مديران، سهامداران و سرمايه‌گذاران شركت نيز جهت بررسي فعاليت‌هاي مالي شركت به آن نياز دارند.

در نرم افزار حسابداری ابری هوفر، امکانات فراوانی برای محاسبه سود و زیان در نظر گرفته شده است. برای کسب اطلاعات بیشتر و آشنایی با نرم افزار هوفر دموی نرم افزار را به صورت رایگان مشاهده نمایید:

صورت سود و زیان چیست

صورت سود و زیان یکی از اظهارنامه های مالی است که درآمد، هزینه‌ها و سود و زیان یک شرکت تجاری را برای یک دوره خاص مشخص می‌کند. صورت سود و زیان اولین گزارش مالی است که معمولاً در طول دوره حسابداری شرکت تهیه می‌شود. لازم است تا سود و زیان خالص قبل از اظهارات مالی دیگر برای صاحبان سرمایه محاسبه و گزارش شود.

هم چنین ارائه این محاسبات نشان دهنده میزان سودآوری یک شرکت موفق است و می‌تواند سرمایه گذاران و وام دهندگان را ترغیب کند تا در این گونه شرکت‌ها، با سود آوری بالا سرمایه‌گذاری گذاری کنند.

ده مورد ضروری در تهیه صورت سود و زیان:

• سود عملیاتی
• مخارج عملیات
• سود یا زیان عملیاتی
• هزینه‌های مالی
• دیگر درآمدها و هزینه‌های غیر تجاری
• مالیات بر درآمد
• سود و زیان فعالیت‌های نامتعارف
• موارد اتفاقی
• سهم اقلیت
• سود خالص یا زیان

درآمدها و هزینه‌های حساب سود و زیان را می‌توان به سه بخش زیر تقسیم کرد:

درآمد و هزینه‌های تجاری:

پروژه هایی که به طور مستقیم به موضوع شرکت تجاری مرتبط هستند، در این حالت پروژه های عملیاتی را به صورت ناخالص در حساب سود و زیان گزارش می‌دهند، به این معنی که درآمدها و هزینه های عملیاتی در یک زمان با هم جمع نمی‌شوند.

درآمدها و هزینه های غیر تجاری:

شامل اقلامی می‌شود که وجود آن‌ها غیر طبیعی است اما به صورت پیوسته رخ می‌دهند. این گونه اقلام در حساب سود یا زیان به صورت خالص قید می‌شوند.

پروژه های غیر تجاری:

پروژه های بسیار مهم و غیر معمول است که ریشه‌های آن فراتر از فعالیت های عادی شرکت است و انتظار نمی‌رود که به طور منظم تکرار شوند یا رخ دهند. این موارد پس از کسر پرداخت مالیات به عنوان سود خالص مشخص می‌شود.

حساب سود و زیان اولیه، در زیر صورت سود و زیان اولیه یک شرکت تجاری بیان می‌شود و آن را به صورت جداگانه ارائه نمی‌دهند.

نمونه‌های آن در زیر بیان شده است که عبارت‌اند از:

• سود خالص برای سال مالی جاری
• سود اولیه در آغاز دوره
• تعدیلات سنواتی
• سود انباشته در طول دوره
• مشاهده موارد دیگر سود خالص، از قبیل تغییر ارزش ارز
• سود قابل تقسیم
• پرداخت سود سهام
• تخصیص به پس‌انداز ها
• سود جمع آوری شده سال مالی

موسسه مشاوران ارائه دهنده انواع خدمات مالی می باشد.

صورت سود و زیان

سود و زیان خالص:

صورت سود و زیان خالص به عنوان گزارش مالی اصلی از کل درآمدها و هزینه های مشخص شده در طول دوره مالی شرکت به دست می‌آید و به مالکان سرمایه ارائه می‌گردد.

به بیان دیگر تمام مواردی که باعث می‌شود حقوق مالکان سهام تغییر کند، جدا از آورده و گرفته مالکان سهام در صورت سود و زیان گزارش می‌شود.

صورت سود و زیان خالص بر اساس یک نظریه (شامل عموم) تهیه می‌شود. با توجه به نظریه عملکرد فعلی شرکت، تنها پروژه های پیوسته در صورت سود و زیان مشخص می‌شوند و پروژه های غیرقابل اجرا لازم است در حساب سود و زیان انباشته گنجانده شود.

لازم است در صورت سود و زیان خالص موارد پایین به ترتیب گنجانده شود:

• سود خالص و زیان در طی دوره مالی شرکت، بر اساس صورت سود و زیان.
• دیگر درآمدها و هزینه های شناخته شده‌ای که به طور مستقیم در منافع مالکان سهام منعکس شده است، مطابق با استانداردهای حسابداری، مانند محاسبه باقی مانده نوسازی، سود و زیان از تغییر ارز، یا سود و زیان ناشی از سرمایه گذاری های دراز مدت
• تعدیلات سنواتی
• اگر اجزای صورت سود و زیان خالص محصور به سود یا زیان خالص و تعدیلات سنواتی باشد، نیازی به ارائه یک گزارش سود خالص نیست. در این صورت گزارش سود و زیان دوره مالی شرکت لازم نیست به صورت عمومی افشا شود.
• سود خالص سالانه
• مازاد غیر واقعی به دلیل بازنگری دارایی های ثابت
• سود و زیان کسب نشده از سرمایه گذاری دراز مدت
• سود و زیان تغییر نرخ ارز خارجی
• سود عمومی سال مالی
• تعدیلات سنواتی
• درآمد جامع شناخته شده از تاریخ گزارش سال جاری

اقلام ویژه در صورت سود و زیان:

اقلام ویژه باید در ارزیابی سود یا زیان فعالیت های طبیعی قرار بگیرند. تعداد هر یک از اقلام خاص (به طور جداگانه یا در موارد مشابه آن) باید به صورت جداگانه و در متن اظهارنامه مربوط به سود و زیان تحت عنوان درآمد یا هزینه قید شوند.

این اقلام باید به عنوان اقلام خاص شناسایی شوند و در متن گزارش سود و زیان به صورت توضیحات یادداشت شوند. برای درک ماهیت این اقلام لازم است که هر کدام به خوبی شرح داده شود. نمونه‌هایی از اقلامی که ممکن است به ‌عنوان استثناها در نظر گرفته شوند به شرح زیر هستند:

1. آسیب های ناشی از بلایای طبیعی در مناطقی که در آن وقایع متناوب دور از انتظار نیست.
2. هزینه های خروجی در مقیاس بزرگ کارکنان شاغل در قسمت های فعال شرکت تجاری
3. هزینه های بازسازی شرکت
4. هزینه دارایی های نامشهود در خارج از روند استهلاک
5. طبق مقررات فعلی، جابه جایی صنایع مزاحم به خارج از محدوده شهر
6. دریافت کمک‌های غیر نقدی به صورت بلاعوض و کمک‌های بلاعوض پرداختی
7. سود و زیان از فروش دارایی های مشخص سود خالص یا زیان خالص و سرمایه گذاری‌های دراز مدت
8. سود یا زیان از بخش فروش یا وقفه در عملیات بخشی از شرکت تجاری
9. هزینه های غیر عادی مرتبط با ادعاهای مشکوک و موجودی و استهلاک موجودی
10. ذخایر تلفیقی ناشی از قراردادهای طولانی مدت
11. کسر بودجه اضافی که توسط شرکت بیمه حل و فصل شده است
12. مخارج جذب نشده ناشی از کمبود ظرفیت مورد انتظار و ضایعات غیر طبیعی
13. سود و زیان در اثر حل و فصل دعاوی حقوقی شرکت
14. وقفه در عملیات یک قسمت از شرکت تجاری

توقف بخشی از یک قسمت شرکت تجاری عبارت است از قسمتی نسبتاً مشخص و یا یک گروه که وجود آن از اهمیت فراوانی برخوردار است و به صورت جداگانه شناخته شده باشند، هم چنین فعالیت و دارایی آن بخش به وضوح از سایر واحدهای تجاری متفاوت باشد.

برای این منظور هزینه های عملیاتی و درآمد مربوط به بخش متوقف شده باید به طور جداگانه در بخش های مربوطه، ترجیحا در متن حساب سود و زیان ذکر شده باشد.

هنگام وقفه در عملیات یک قسمت از واحد تجاری باید گزارش عملیات قسمت متوقف شده از جمله عملکرد سود یا زیان و یا فرآیند انتقال آن بخش به صورت جداگانه در صورت سود و زیان مشخص شده باشد.

هم چنین لازم است که سود و زیان حاصل از انتقال سود خالص یا زیان خالص قسمت متوقف شده، پس از انجام معامله، تمامی اندوخته‌ های مرتبط با مخارج غیر قابل برگشت عملیات توقف، پس از سود یا زیان عملیاتی در هر صورت (سود یا زیان) مشخص شود.

ضروری است تا موارد زیر به صورت جامع در ارتباط با توقف عملیات یک قسمت از واحد تجاری افشا شود:

محاسبه فروش خالص

فروش خالص چیزی است که پس از بازده، بازدهی و تخفیف فروش از فروش ناخالص کسر می شود. به عنوان مثال، اگر یک شرکت فروش ناخالص 100 ملیون تومان، بازده فروش 5 ملیون تومان، کمک هزینه فروش 3 ملیون تومن و تخفیف 2 ملیون تومان داشته باشد، فروش خالص به این ترتیب محاسبه می شود:

100 ملیون تومان فروش ناخالص - 5 ملیون تومان بازده فروش - 3 ملیون تومان مبالغ فروش - 2 ملیون تومان تخفیف = 90 ملیون تومان فروش خالص

فروش خالص معمولاً کل مبلغ درآمد گزارش شده توسط یک شرکت در صورت سود و زیان آن است، به این معنی که همه اشکال فروش و کسورات مربوطه در یک مورد ترکیب می شوند. فروش ناخالص باید در یک ردیف جداگانه از خالص فروشی نشان داده شود زیرا کسر قابل توجهی از فروش ناخالص وجود دارد. اگر این کسر در صورت مالی پنهان باشد، در صورتحساب اطلاعات اصلی در مورد کیفیت معاملات فروش از دست می رود.

بهترین کار این است که فروش ناخالص را گزارش کنید و به دنبال آن همه تخفیفاتی که در فروش داده شده است و سپس شماره خالص فروش را ذکر کنید. نمایش فروش خود از این طریق به وضوح نشان می دهد که چه زمانی تغییر در کسر فروش، تخفیف بیش از حد زیاد بازاریابی و سایر تغییرات در کیفیت فروش ایجاد شده است. یادداشت های صورت مالی باید هرگونه استدلال در تخفیف های بزرگ فروش را روشن کند.

اگر یک کسب و کار فقط یک آیتم واحد داشته باشد که دارای برچسب "فروش" باشد، فرض بر این است که این رقم مربوط به فروش خالص است.

فرمول فروش خالص چیست؟

فروش خالص مجموع فروش ناخالص یک شرکت منهای بازده، کمک هزینه و تخفیف آن است.

بنابراین، فرمول فروش خالص این است:

فروش خالص = فروش ناخالص - بازده - کمک هزینه - تخفیف

هنگامی که تفاوت بین فروش ناخالص و خالص یک کسب و کار بیشتر از متوسط ​​صنعت باشد، ممکن است شرکت تخفیف های بالاتری را ارائه دهد یا بازدهی بیش از حد نسبت به همتایان صنعت خود تجربه کند.

فروش خالص شامل چه مواردی است؟

فروش خالص برابر است با فروش ناخالص منهای بازده فروش، کمک هزینه و تخفیف.

فروش ناخالص: مجموع فروشهای تنظیم نشده یک تجارت قبل از تخفیف، کمک هزینه و بازده. از جمله پول نقد، کارت اعتباری، کارت نقدی و فروش اعتبار تجاری.

بازده: بازگشت کالا برای بازپرداخت پرداخت. فروش ناخالص با مبلغ استرداد شده کاهش می یابد.

کمک هزینه ها: کاهش قیمت کالاهای معیوب یا آسیب دیده. فروش ناخالص با توجه به میزان کمک هزینه کاهش می یابد.

تخفیفات: در صورت پرداخت تا تاریخ مشخص و با توجه به شرایط تخفیف، به مشتریان با کاهش موجودی فاکتور آنها پاداش می دهید.

چگونه درآمد خالص فروش را محاسبه می کنید؟

صورت سود و زیان صورت مالی است که نشان می دهد تجارت شما چه میزان درآمد دارد و به کجا می رود. رقم فروش خالص در صورت سود و زیان نشان می دهد که هنگام کسر تخفیف، بازده و کمک هزینه فروش، چه مقدار درآمد از فروش ناخالص باقی مانده است.

فروش ناخالص کل درآمد تعدیل نشده کسب و کار شما در طی یک بازه زمانی مشخص است. این رقم شامل کلیه وجوه نقد، کارت اعتباری، کارت بدهی و اعتبار تجاری قبل از کسر تخفیف فروش و مبالغ تخفیف کالا و کمک هزینه است. با استفاده از روش حسابداری نقدی، فروش ناخالص فقط فروشی است که شما پرداخت کرده اید. اگر شرکت شما از روش حسابداری تعهدی استفاده می کند، فروش ناخالص شامل تمام فروش نقدی و اعتباری شما می شود.

خالص ارزش فروش

در حسابداری معنی خالص ارزش فروش همان بها یا ارزش فروش پس از کسر تخفیفات تجاری است که مربوط به زمان تسویه حساب است. ولی قبل از تسویه حساب خالص ارزش فروش برابر است با مبلغ فروش بعد از کسر هزینه های توزیع و فروش و بازاریابی. خالص ارزش فروش به انگلیسی برابر است با Net realizable value.

از نگاهی دیگر خالص ارزش فروش به صورت زیر محاسبه می شود:

بها‌ یا ارزش فروش‌ پس از كسر تخفيفات‌ تجاري‌ اما قبل‌ از تخفيفات‌ مربوط‌ به‌ تسويه‌ حساب‌ و بعد از كسر مخارج‌ برآوردي‌ تكميل‌ و مخارج‌ برآوردي‌ بازاريابي‌، فروش‌ و توزيع‌. به عبارتی خالص‌ ارزش‌ فروش‌ برابر است‌ با ارزش فروش‌ اقلام‌ موجودي‌ مواد و کالا بعد از کم کردن همه هزینه های مربوطه‌ ‌تا زمان تكميل‌ و تمام هزینه هایی كه‌ واحد اقتصادی در بخش مارکتینگ، فروش‌ و پخش محصولات متحمل‌ می شود و به طور مستقیم به‌ سود خالص یا زیان خالص کالا ها یا خدمات مد نظر تاثیر مستقیم دارد.

سود خالص یا زیان خالص

صورت سود و زیان جامع چیست ؟ در چه مواردی استفاده میشود ؟ موارد به کار رفته در این صورت چیست ؟ چه تفاوتی با صورت حساب سود وزیان دارد ؟

هدف‌ از تهیه‌ صورت‌ سود و زیان‌ و صورت‌ سود و زیان‌ جامع‌، ارائه‌ کلیه‌ درآمدها و هزینه‌های‌ شناسایی‌ شده‌ طی‌ یک‌ دوره‌ مالی‌ می‌باشد. تمرکز اصلی‌ صورت‌ سود و زیان‌ دوره‌ بردرآمدها و هزینه‌های‌ عملیاتی‌ است‌. درآمدها و هزینه‌ها تنها در مواردی‌ در صورت‌ سود و زیان‌ منعکس‌ نمی‌شود که‌ به طور مشخص‌ به موجب‌ استانداردهای‌ حسابداری‌ مستقیماً به حساب‌حقوق‌ صاحبان‌ سرمایه‌ منظور شود. از آنجایی‌ که‌ جهت‌ تصمیم‌گیری‌ اقتصادی‌ استفاده‌کنندگان‌ صورتهای‌ مالی‌، آگاهی‌ از کلیه‌ جنبه‌های‌ عملکرد مالی‌ واحد تجاری‌ طی‌ دوره‌ ضرورت‌ دارد، لازم‌ است‌ کلیه‌ درآمدها و هزینه‌های‌ شناسایی‌ شده‌ طی‌ آن‌ دوره‌ مورد ملاحظه‌ قرار گیرد. بدین‌لحاظ‌ تهیه‌ و ارائـه‌ یک‌ صورت‌ مالی‌ اساسی‌ جدید با عنوان‌ ” صورت‌ سود و زیان‌ جامع‌“ لازم‌ است‌ تا میزان‌ افزایش‌ یا کاهش‌ حقوق‌ صاحبان‌ سرمایه‌ از بابت‌ درآمدها و هزینه‌های‌ مختلف‌ دوره‌ نشان‌ داده‌ شود.از آنجا که‌ صورت‌ سود و زیان‌ جامع‌ دربرگیرنده‌ کلیه‌ درآمدها و هزینه‌های‌ شناسایی‌ شده‌، اعم از تحقق‌ یافته‌ و تحقق‌ نیافته‌ است‌، سود یا زیان‌ خالص‌ دوره‌ مالی‌ به عنوان‌ اولین‌ قلم‌ در صورت‌ سود و زیان‌ جامع‌ انعکاس‌ می‌یابد. این‌ بدان‌ معنی‌ است‌ که‌ صورت‌ سود و زیان‌ دوره‌، یکی‌ از اقلام‌ صورت‌ سود و زیان‌ جامع‌ را به‌ تفصیل‌ نشان‌ می‌دهد و سایر درآمدها و هزینه‌های‌ شناسایی‌ شده‌، به‌طور جداگانه‌ در صورت‌ سود و زیان‌ جامع‌ انعکاس‌ می‌یابد.سایر سود خالص یا زیان خالص درآمدها و هزینه‌های‌ شناسایی‌ شده‌ شامل‌ موارد زیر است‌:
الف .درآمدها و هزینه‌های‌ تحقق‌ نیافته‌ ناشی از تغییرات‌ ارزش‌ داراییها و بدهیهایی‌ که‌ اساساً به منظور قادر ساختن‌ واحد تجاری‌ به‌ انجام‌ عملیات‌ به نحو مستمر نگهداری‌ می‌شـود و به موجب‌ استانداردهای‌ حسابداری‌ مربوط‌ مستقیماً به‌ حقـوق‌ صاحبـان‌ سرمایـه‌ منظـور می‌شود (از سود خالص یا زیان خالص قبیل‌ درآمدهـا و هزینه‌های‌ ناشی از تجـدیـد ارزیابی‌ داراییهای‌ ثابت‌ مشهود).
ب.درآمدها و هزینه‌هایی‌ که‌ طبق‌ استانداردهای‌ حسابداری‌ به‌ استناد قوانین‌ آمره‌ مستقیماً در حقوق‌ صاحبان‌ سرمایه‌ منظور می‌شود (از قبیل‌ مابه‌التفاوتهای‌ حاصل از تسعیر داراییها و بدهیهای‌ ارزی‌ موضوع‌ ماده‌ 136 قانون‌ محاسبات‌ عمومی‌).

موارد مندرج‌ در ردیفهای‌ الف‌ و ب‌ ، سود یا زیان‌ جامع‌ سال‌ را تشکیل‌ می‌دهد. تعدیلات‌ سنواتی‌ (مشتمل‌بر آثار انباشته‌ تغییر در رویه‌های‌ حسابداری‌ و اصلاح‌ اشتباه‌) حسب‌ مورد از سود یا زیان‌ جامع‌ سال‌ کسر یا به‌ آن‌ اضافه‌ می‌شود تا سود یا زیان‌ جامع‌ شناسایی‌ شده‌ در فاصله‌ تاریخ‌ صورتهای‌ مالی‌ دوره‌ قبل‌ و پایان‌ دوره‌ مالی‌ جاری‌ به‌دست‌ آید
نمونه هایی از موارد مندرج در صورت سود و زیان جامع به شرح زیر میباشد:

سود خالص‌ سال‌ ***
مازاد تحقق‌ نیافته‌ ناشی از تجدید ارزیابی‌ داراییهای‌ ثابت‌ ***
سود (زیان‌) تحقق‌ نیافته‌ سرمایه‌گذاری‌ بلندمدت‌ ***
سود جامع‌ سال‌ مالی ***

شاخص سود خالص

سود خالص به باقیمانده مجموع درآمدها پس از کسر هزینه های عملیاتی، مالی و مالیات گفته می‌شود. سود خالص می‌تواند مثبت یا منفی باشد که در صورت منفی بودن به آن زیان خالص گفته می‌شود.

محاسبه سـود خالص با شروع از مجموع درآمدهای عملیاتی شرکت آغاز می‌شود. به‌این‌ترتیب هزینه های فروش، در کنار هر هزینه دیگری که شرکت در طول دوره متحمل می‌شود، حذف می‌شود تا سود قبل از مالیات بر درآمد محاسبه شود. مالیات از این مقدار کم می‌شود تا مقدار خالص را به دست دهد.

سود خالص، مثل سایر معیارهای حسابداری، مستعد سوءاستفاده با روش‌هایی مثل شناسایی زودهنگام درآمدها یا مخفی کردن هزینه ها است. در هنگام مبنا قرار دادن اعداد و ارقام مربوط به‌صورت سود و زیان در تصمیمات سرمایه گذاری، مهم است که کیفیت اعدادی که برای رسیدن به سود هر سهم مورداستفاده قرارگرفته‌اند، مرور شوند.

سود خالص همیشه آخرین خط در پایین صورت سود و زیان خواهد بود. این موضوع این حقیقت را نشان می‌دهد که همه هزینه ها از درآمدهای شرکت برداشته شده است و به همین دلیل چیزی برای کم کردن باقی نمانده است.

هدف بیشتر شرکت‌ها این است که سود خالص خود از طریق دو راه همزمان افزایش دهند: افزایش درآمدها (ایجاد رشد بسیار بالا) و افزایش بهره وری (کاهش هزینه ها).

لازم به توضیح است که در حسابداری شخصی سود خالص پس از کسر مجموعه هزینه ها و مخارج دوره‌ای از درآمدهای همان دوره محاسبه می‌شود.

به‌طور مثال، فرض کنید که درآمد ناخالص شما در سال ۵۰ میلیون تومان باشد و مخارج شما چیزی در حدود ۲۰ میلیون تومان باشد. این برای شما درآمدی ۳۰ میلیون تومانی می‌گذارد. سپس، فرض کنید که یک ۲ میلیون تومان دیگر بابت مالیات بر درآمد پرداخت می‌کنید. ۲۵ میلیون تومان باقی مانده درآمد خالص شما خواهد بود.

سود خالص در حسابداری یک مفهوم کاملا مجزا از سود می‌باشد. سود خالص همچنین می‌تواند از مجموع درآمدهای غیرعملیاتی و درآمدهای عملیاتی یک شرکت، سپس کم کردن مالیات، محاسبه شود.