معنای شاخص کل بورس

شاخص بورس چیست؟ اینکه می گویند امروز شاخص بورس با 300 واحد افزایش به 63000 رسید چیست؟ نوسانات، کاهش یا افزایش اعداد شاخص بورس به ما چه می گوید؟ در این بخش شاخص بورس را آسان و روان آموزش خواهیم داد.

شاخص کل بورس چیست و چگونه شاخص بورس را محاسبه کنیم؟

شاخص های بورس معیار های مهمی هستند که با بررسی و تحلیل آن ها می توان وضعیت گذشته و حال بورس را از جنبه های مختلف ارزیابی کرد. همچنین می توان با کمک روش های نموداری روند آینده بورس را پیش بینی کرد.

اگر شما هم پیگیر وضعیت بورس باشید، حتما کلمه شاخص بورس را زیاد شنیده اید. در یک تعریف ساده، شاخص های بورس در واقع معیار سنجش بازار بورس ایران است . در این مطلب قصد داریم درباره شاخص های بورس و چگونگی محاسبه آن صحبت کنیم.

توضیحی مختصر در مورد بورس

شاید برای شما هم این سوال پیش آمده باشد که کلمه بورس به چه معنی است؟! در ابتدا بهتر است با خود بورس بیشتر آشنا شویم، سپس به توضیح شاخص بورس بپردازیم.
بورس کلمه ای فرانسوی است و در زبان فرانسه به معنی کیف پول است، و یا به زبان ساده تر بورس، بازاری برای مبادله بین خریدار و فروشنده است، که در آن سهام های شرکت های مختلف خرید و فروش می شود.

اصطلاح شاخص به چه معناست؟

کلمه شاخص به معنی نشانگر و یا نماگر عددی است که عملکرد وضعیت بورس را نشان می دهد.
شما با استفاده از شاخص بورس، می توانید تغییرات به وجود آمده در یک یا چند متغییر را، طی یک بازه ی زمانی مشخص مشاهده کنید.

تعریف کلی از شاخص بورس

منظور از شاخص بورس عددی است که وضعیت کلی بورس و جریان رشد یا کاهش این بازار را نشان می دهد.
ما در بورس شاخص های مختلفی داریم که هریک از آن ها وضعیت بورس را از جنبه های گوناگون به ما نشان می دهند، که محاسبه هر یک از این شاخص ها با فرمول های متفاوتی انجام می شود. یعنی برای تحلیل آن ابتدا باید کارکرد آن شاخص را بدانیم.
نکته مهم دیگر در مورد شاخص بورس این است که مثبت یا منفی بودن شاخص همیشه به معنی سودآوری یا ضرردهی بودن کل بورس نیست، بلکه شاخص وضعیت کلی بورس را به ما نشان می دهد.

شاخص کل بورس چیست؟

شاخص یک معیار برای سنجیدن وضعیت عمومی بازار بورس است. شاخص کل بورس یکی از پرکاربردترین شاخص‌ها در بین فعالین بازار و سرمایه‌گذاران است که بیانگر سطح عمومی قیمت و سود سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس است.
به عبارت دیگر، تغییرات شاخص کل، بیانگر میانگین بازدهی سرمایه گذاران در بورس است. اجازه بدهید مثالی برایتان بزنیم

فرض کنید شاخص کل در ابتدای یک سال 1000 واحد باشد. در پایان سال شاخص به 1250 واحد می‌رسد. یعنی اگر کسی تمام سهم‌های شاخص را خریده بود در پایان سال 25% سود می‌کرد. البته ممکن است تمام سهم‌ها به طور مساوی 25 درصد رشد نکرده باشند، اما میانگین وزن‌دار رشد آن‌ها 25 درصد باشد

در حقیقت شاخص‌ های بورس معیار های حائز اهمیتی هستند که با بررسی و تحلیل آن ‌ها، می ‌توان وضعیت گذشته و حال بورس را از جنبه‌ های گوناگون، مورد بررسی قرار داد و حتی با کمک شیوه ‌های نموداری روند آینده بورس را پیش ‌بینی و به نوعی آینده بورس را تخمین زد، پس طبیعتا با توجه به نقش مهمی که شاخص‌ های بورس در تصمیم‌ گیری سرمایه ‌گذاران دارند، نوسانات شاخص ‌ها نیز برای سرمایه‌ گذاران موضوع مهم و قابل بحثی است.

در نظر داشته باشید که شاخص ‌های بورس، انواع گوناگونی دارند که هر کدام، وضعیت بورس را از جنبه‌ مختلفی به نمایش می گذارد، لذا سرمایه‌ گذاران در تحلیل شاخص‌ های بورس باید به کارکرد هر شاخص توجه داشته باشند. از همین روی، در این مقاله قصد داریم تا کارکرد شاخص کل بازار سرمایه رو براتون به صورت کامل توضیح دهیم و کاربرد ها و نحوه استفاده از آن را مشخص کنیم

شاخص کل بورس چگونه محاسبه می شود؟

برای درک بهتر نحوه محاسبه شاخص کل ابتدا لازم است توضیح دهیم که بازدهی سرمایه گذاران که (در بورس) سرمایه گذاری کرده اند در بورس اوراق بهادار به دو روش محاسبه می‌شود

در ابتدا بازدهی حاصل از دریافت سود نقدی در پایان هر سال مالی شرکت است و دوم تغییر قیمت سهم در طول دوره سرمایه گذاری سهامدار.

یعنی فرض کنیم که شخصی سهامی را به ارزش هر سهم ۵۰۰ تومان در ابتدای یک سال خریداری کرده است، قیمت هر سهم این شرکت در پایان سال ۶۰۰ تومان شده و شرکتی که سهام آن خریداری شده است نیز در پایان سال ۵۰ تومان به ازای هر سهم سود نقدی تقسیم کرده است؛ بنابراین این سرمایه گذار روی سهام توانسته تا پایان این سال در مجموع ۱۵۰ تومان به ازای هر سهم سود کند و در واقع بازدهی این سرمایه گذار در پایان سال ۳۰ درصد بوده است، زیرا سرمایه وی از ۵۰۰ تومان به ۶۵۰ تومان افزایش یافته است.

حالا روش و فرمول محاسبه شاخص کل بورس نیز بر همین شکل می‌باشد

به این معنی که شاخص کل افزایش قیمت کلیه سهام‌های منتشر شده در بورس و همچنین تقسیم سود نقدی این شرکت‌های سهامی را در نظر گرفته و بر این اساس بازدهی کلیه سهام‌ها و در واقع بازدهی کل بورس را محاسبه می‌کند که به آن شاخص کل بورس یا بازدهی نقدی بازار بورس می‌گویند

تحلیل انواع مختلف شاخص های بورس

شاخص کل هم وزن چیست؟

برخی کارشناسان و تحلیل‌گران معتقدند که شاخص کل، معیار مناسبی برای سنجش وضعیت کلی بازار سهام نیست. برای رفع این مشکل شاخص دیگری با نام «شاخص کل هم وزن» معرفی ‌می‌شود. در محاسبه شاخص کل هم وزن، تمام شرکت‌های بورسی با وزنی برابر در محاسبه شاخص کل حضور دارند. در نتیجه، نوسانات شرکت‌های کوچک و بزرگ به اندازه مساوی در تغییرات شاخص کل هم وزن سهیم خواهند بود

در کنار شاخص کل، شاخص دیگری به نام شاخص هم‌وزن وجود دارد که اندازه شرکت‌ها در محاسبه آن تاثیری ندارد و وزن همه شرکت‌ها یکسان در نظر گرفته می‌شود.
به عنوان مثال در گروه شیمیایی، شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس، شرکتی با اندازه بزرگ و ارزش بازار بالاست و از طرفی در همین گروه، نماد شکربن (شرکت کربن ایران) شرکتی بسیار کوچک‌تر با ارزش بازار پایین‌تر است.
اگر شاخص کل بر مبنای هم‌وزن محاسبه شود، معاملات این دو سهم در بازار تاثیر یکسانی روی شاخص هم‌وزن دارد

شاخص قیمت به چه معناست؟

یکی دیگر از شاخص های مهم در بورس «شاخص قیمت» است که از اصلی‌ترین شاخص‌های بورس به نامیده می شود. tepix شمار می‌رود. و به طور اختصار
این شاخص تنها بیانگر روند عمومی تغییر قیمت سهام همه شرکت‌های پذیرفته در بورس اوراق بهادار است.
در شاخص کل یا شاخص قیمت و بازده نقدی، سود تقسیمی شرکت‌ها نیز در محاسبه و تغییرات شاخص موثر بوده است، حال آنکه در شاخص قیمت بحث بازده نقدی اصولا محل بحث نیست.

سرمایه‌گذاران در کنار بررسی شاخص کل بورس، باید شاخص هم‌وزن را هم مورد بررسی قرار دهند.

چرا که شاخص هم‌وزن بهتر می‌تواند وضعیت بازار سرمایه را نشان دهد

به عنوان مثال ممکن است در یک روز معاملاتی، شاخص کل منفی ولی شاخص هم‌وزن مثبت باشد. این اتفاق نشان می‌دهد که شرکت‌های بزرگتر بازار در آن روز معاملاتی وضعیت مناسبی نداشتند ولی برعکس نمادهای کوچک‌تر مورد توجه بازار بوده‌اند و افزایش قیمت داشتند.
از شاخص کل بورس برای پیش‌بینی وضعیت آینده بازار نیز می‌توان استفاده کرد، به همین دلیل تحلیل تکنیکال شاخص کل بورس به عنوان یکی از روش‌های رایج تحلیلی توسط سرمایه‌گذاران مورد استفاده قرار می‌گیرد

البته این روزها سرمایه‌گذاران از تحلیل تکنیکال شاخص هم‌وزن نیز در کنار شاخص کل برای پیش‌بینی آینده بازار استفاده می‌کنند

منظور از شاخص قیمت هم وزن چیست؟

در شاخص قیمت هم وزن، شرکت‌های پذیرفته شده در بورس با وزنی برابر در محاسبه شاخص قیمت سهیم هستند و نوسانات مثبت و منفی شرکت‌های کوچک، به اندازه نوسان مثبت و منفی شرکت‌های بزرگ در این شاخص تاثیرگذار است.

شاخص سهام آزاد شناور

در این بخش از میخواهیم به مفهوم شاخص سهام آزاد شناور بپردازیم.

سهام آزاد شناور به بخشی از سهام یک شرکت اطلاق می شود که دارندگان آن آماده عرضه و فروش آن بخش از سهام هستند.
سهام شرکت‌های بورسی توسط دو گروه از خریداران یا فروشندگان، مورد معامله قرار می‌گیرد. گروه اول سهامداران حقیقی یا افرادی هستند که در بازار سرمایه فعالیت دارند و گروه دوم افراد حقوقی یا شرکت‌هایی هستند که در این بازار معامله انجام می‌دهند. برای مثال ممکن است سهام یک شرکت توسط شرکت دیگری (فرد حقوقی) خریداری شود.

مالکان سهام شناور آزاد قصد ندارند با حفظ آن در مدیریت شرکت مشارکت کنند. برای محاسبه سهام شناور آزاد باید ترکیب سهامداران، بررسی و سهامداران راهبردی را مشخص کرد.
سهامدار راهبردی، سهامدارانی هستند که در کوتاه مدت، قصد واگذاری سهام خود را نداشته و معمولاً می‌خواهند برای اعمال مدیریت خود، این سهام را حفظ کنند.

هر چه میزان یا درصد سهام شناور آزاد یک شرکت بیشتر باشد، برای سرمایه‌گذاران، جذابیت بیشتری برای شرکت در بازار مالی وجود دارد. با توجه به این موضوع، شاخص آزاد شناور درست به مانند شاخص کل محاسبه شده ولی به جای تعداد کل سهام از سهام آزاد شناور استفاده می‌شود.

با سایر شاخص های بورس بیشتر آشنا شویم

شاخص ۳۰ شرکت بزرگ: همانطور که از اسم شاخص ۳۰ شرکت بزرگ مشخص است این شاخص سطح عمومی قیمت سهام ۳۰ شرکت بزرگ را نشان می دهد. ۳۰ شرکت بزرگی که ارزش بازار آنها در مقایسه با سایر شرکت ها بیشتر است. ارزش بازار یک شرکت از حاصل ضرب قیمت روز سهام شرکت در تعداد سهام آن شرکت بدست می آید.

شاخص صنعت: منظور از شرکت های صنعتی شرکت هایی هستند که در صنایع مختلف مانند خودروسازی، پتروشیمی، فلزات اساسی، مخابرات، ساختمان و … فعالیت می کنند. شاخص صنعت بیانگر سطح عمومی قیمت سهام شرکت های فعال در بخش صنعت است. عملکرد هرکدام از این صنایع تحت عنوان شاخص جداگانه ای مورد بررسی قرار می گیرد. مثلا خودرو، دارو، فلزات اساسی و محصولات شیمیایی

شاخص واسطه گری های مالی: این شاخص عملکرد شرکت های واسطه گری مالی که فعالیت آنها در حوزه مالی است مثل هلدینگ‌ها، سرمایه‌گذاری‌ها و لیزینگ‌ها را نشان می‌دهد

اگر شما هم از سرمایه گذاران بورس هستید حتما به این دو مورد دقت داشته باشید:

مورد اول اینکه افزایش شاخص کل، لزوماً به معنای سودآوری سهام همه شرکت‌های حاضر در بورس نیست، همان‌طور که کاهش شاخص کل نیز لزوماً به معنای ضرردهی سهام همه شرکت‌ها در بورس نیست،
زیرا همان‌گونه که گفته شد، شاخص کل، بیانگر میانگین بازدهی بورس است و چه‌بسا، در برخی موارد، علیرغم رشد قابل‌توجه شاخص کل بورس، برخی سهام با افت قیمت مواجه شده و سهامداران خود را با زیان مواجه سازند یا در شرایطی که شاخص کل با کاهش مواجه است، برخی سرمایه‌گذاران که سهام ارزنده‌ای را در سبد سهام خود دارند، سود قابل قبولی به دست می‌آورند.
بنابراین، سرمایه‌گذاران نباید صرفاً با اتکا به اخبار رشد شاخص کل و بدون بررسی کامل در خصوص ارزش ذاتی سهام، اقدام به سرمایه‌گذاری در بورس کنند و حتی در شرایط رشد مستمر شاخص‌ کل نیز در انتخاب سهام، کاملاً دقت کنند

مورد دوم ارتباط بین شاخص کل و سبد سهام است.
حتما به خاطر دارید که یکی از اصول بسیار مهم سرمایه‌گذاری در بورس، تشکیل سبد سهام متنوع است.
هر اندازه سبد سهام یک سرمایه‌گذار، معنای شاخص کل بورس متنوع‌تر و به ترکیب سهام شرکت‌های موجود در بورس نزدیک‌تر باشد، بازدهی آن سرمایه‌گذار نیز به متوسط بازدهی کل بورس که توسط شاخص کل نشان داده می‌شود، نزدیک‌تر خواهد بود تا آنجا که اگر فردی بتواند ترکیب سهام موجود در سبد سهام خود را به‌طور کامل، منطبق بر ترکیب تمامی سهام حاضر در بورس کند، بازدهی وی نیز به‌طور کامل منطبق بر نوسانات شاخص کل بورس خواهد بود و مثلا با رشد 30 درصدی شاخص، وی نیـز حدودا ۳۰درصد سود به دست خواهد آورد.

شاخص کل بورس و آشنایی با آن

شما حتی اگه داخل بورس هم نباشید و هیچ معامله ای هم نکرده باشید، حتما چیزایی از شاخص کل بورس داخل اخبار یا روزنامه یا کانال‌های تلگرام و… شنیدید و خوندید، ولی خب آیا می‌دونید که شاخص کل اصلا چیه و چه کاربردی داره؟

شاخص کل بورس از جمله معیارهایی اساسی در آموزش تحلیل بنیادی و آموزش تحلیل تکنیکال به شمار می آیند که در واقع وضعیت گذشته و حال بورس را از جوانب مختلفی مورد ارزیابی و سنجش قرار می دهند و حتی این شاخص ها روند آینده بورس را هم پیش بینی می کنند.

امروز و داخل این مطلب میخوایم به صورت کاملا روان و واضح به توضیح این عبارت ها بپردازیم تا بتونیم سرمایه گذاری بهتری داخل بازار سرمایه داشته باشیم.

معنای واژه شاخص

خب در ابتدا باید بگیم که معنی و ریشه کلمه شاخص چیه؟ شاخص که عبارت فارسی شده (Index) هست به معنای نما یا راهنما هست. یعنی عبارت شاخص کل رو میشه نمای کل هم معنا کرد.

شاخص کل بورس

این شاخص دقیقا همون شاخصیه که اکثر مردم با اون آشنا هستن و در موردش شنیدن.

مبدأ شاخص کل بورس 1 شهریور 1369 هجری شمسی هست که در ابتدا معنای شاخص کل بورس با 100 واحد تعریف شده.

خب همونطور که در بالا گفته شد شاخص کل به معنای نمای‌ کل هم معنی میده پس شاخص کل نشون دهنده کلیته بازار بورس هست.

شاخص کل بورس نشانگر روند قیمت سهام کل شرکت های بورس و فرابورس است و تغییرات قیمت ها رو نسبت به تاریخ مبدأ نشان می دهد.

به عبارت دیگه میشه شاخص کل رو “میانگینی از قیمت پایانی کل سهام بازار بعلاوه سود نقدی آنها با توجه به بزرگی هر سهم تعریف کرد” یعنی سهمی که ارزش بیشتری داشته باشه و به عبارت ساده تر شرکت بزرگتری باشه بیشتر روی شاخص کل تاثیر میزاره.

برای مثال اگه بزرگی و ارزش سهام یک شرکت 10 برابر یه شرکت کوچیک باشه دقیقا 10 برابر بیشتر روی شاخص کل تاثیر میزاره.

پس میشه نتیجه گرفت که شاخص کل بورس بیشتر نشون دهنده سهمای بزرگ بازاره و اگه چندین شرکت بزرگ بازار در یک روز از معاملات مثبت باشن میتونن براحتی شاخص کل رو مثبت کنن حتی اگه بیشتر سهمای بازار تو محدوده منفی معامله بشن.

برای فراگیری شاخص کلی بورس توجه شما را به این شاهد مثال جلب می نماییم:

فرض کنید شخصی رو به خرید سهام شرکت الف در ابتدای سال با قیمت 150 تومان آورده است، اگر قیمت سهام این فرد در پایان سال رو به فزونی آورد و به 180 تومان برسد و شرکت در پایان سال به میزان 15 تومان سود نقدی به ازای هر سهم توزیع نماید، در مجموع می توان گفت که این فرد با توجه به قیمت سهم و دریافت سود نقدی 45 تومان سود بدست آورده است و بازدهی وی در پایان سال 30 درصد خواهد بود. چرا که سرمایه اولیه وی از 150 تومان هم اینک به 198 معنای شاخص کل بورس تومان رسیده است.

بنابراین شاخص کل بورس یکی از پرکاربردترین شاخص های معرفی شده در بازار بورس و سرمایه است که می بایست بدان توجه شایانی نمود.

شاخص کل قیمت

خب داخل تعریف شاخص کل گفتیم که میانگین قیمت پایانی سهام + سود نقدی

حالا داخل شاخص کل قیمت این قسمت سود نقدی حذف شده و فقط براساس قیمت پایانی سهام بازار این میانگین به دست اومده.

شاخص کل هم وزن

مبدأ شاخص کل هم وزن هم برمیگرده به سال 1393.

درباره شاخص کل هم وزن هم همونجوری که از اسمش مشخصه همه سهام بازار به یک میزان بر روی شاخص تاثیر میزارن و بزرگی شرکت اثری در میزان تاثیر در شاخص کل هم وزن نمیزاره.

یکی از مهمترین علل ایجاد شاخص کل هم وزن هم همین مورد بالاست.

در شاخص کل هم وزن اگر شرکت “الف” 10 برابر هم از شرکت “ب” بزرگتر باشه میزان تأثیر هر دو شرکت در شاخص کل هم وزن به یک میزانه.

به همین دلیل شاخص کل هم وزن قابل اعتمادتره و بهتر میشه نمای کلی مناسبی از بازار رو نسبت به شاخص کل بورس بدست آورد.

با توجه به تعریف شاخص کل هم وزن اگر در یکسال این شاخص 100 درصد رشد داشته باشد و فردی از تمام سهمای بازار به یک میزان خریده باشد دقیقا در پایان سال سرمایه فرد 100 درصد رشد می کند.

شاخص صنعت و شاخص مالی

به طور کلی تمامی سهام بازار به دو دسته صنعت و مالی تقسیم می شوند.

سهام های شرکت هایی مانند خودروسازی، فلزات اساسی و… در گروه صنعت قرار میگیرند و گروه های نظیر بانکی، سرمایه گذاری‌ها و.. در گروه مالی قرار میگیرند.

این دو دسته هر کدام شاخصی جداگانه به نام شاخص صنعت و شاخص مالی دارند.

همچنین به گروه‌های ریزتری مثل شاخص صنعت خودرو، شاخص گروه بانکی و… تقسیم می شوند.

شاخص 30 شرکت بزرگ

در این شاخص 30 سهم از بزرگترین سهام بازار لحاظ شده است. این 30 سهم از حاصل ضرب تعداد سهام شرکت در قیمت سهم بدست می آید.

این شرکت‌ها دقیقا همان شرکت‌هایی می باشند که تأثیر بسزایی در شاخص کل بورس دارند.

شاخص 50 شرکت فعال

این شاخص براساس میزان معاملات 50 شرکت برتر می باشد. یعنی 50 شرکتی که از نظر ارزش معاملات برتر باشند در این گروه قرار می گیرند و شاخصی جداگانه برای آن‌ها در نظر میگیریم.

این سهام از نقدشوندگی بالایی برخوردار بوده و در طول روز مقدار بالایی از معاملات کل بازار در آن‌ها انجام میگیرد.

این لیست معمولا هر 3 ماه بروزرسانی می‌شود.

نکات پایانی

خب در پایان این مطلب باید این نکته هم گفته شود که مثبت بودن شاخص کل یا هم وزن به معنای این نیست که سهم‌های تمامی شرکت ها باید مثبت بوده و این شاخص ها میانگینی از کل سهام شرکت‌ها می باشد.

همچنین در زمانی که شاخص کل بورس منفی است تمامی سهام بازار منفی نیست.

امیدواریم این مطلب در جهت سرمایه گذاری هر چه بهتر و پرسودتر شما تأثیر مناسبی داشته باشد.

۸ شاخص مهم در بورس اوراق بهادار تهران را بشناسید

شاخص چیست؟ شاخص های مهم کدامند؟ حتما تا کنون چندین مرتبه این جمله ها را شنیده اید! اگر هنوز معنی و کاربرد آن در علم بازار سرمایه را نمی دانید با ما همراه باشید. در این نوشته سعی داریم تا تعریفی از Indexها ارائه کنیم و به بررسی ۸ شاخص مهم بازار بورس تهران بپردازیم.

فعالان بازار سرمایه برای دست یافتن به سود مناسب در خرید و فروش سهام شرکت‌های بورسی، ناگزیر به بررسی روند قیمت یا بازده سهام شرکت‌ها هستند؛ به همین منظور سهامدار از طریق قیمت سهام، سود شرکت در دوره‌های مختلف، بررسی روند بازدهی صنعت مربوطه و همینطور بررسی وضعیت بازار اقدام به تصمیم‌گیری در مورد خرید، فروش یا نگهداری نماد مورد نظر خواهد کرد. بنابراین سهامداران نیازمند استفاده از شاخص‌ها (Index) هستند که از این طریق بتوانند به اطلاعات عمومی قیمت یا بازدهی در میان تمام یا گروهی از شرکت‌های بورسی دست پیدا کنند.

شاخص چیست؟

شاخص در لغت به معنی نمودار، مرتفع است و به آنچه اطلاق می‌شود که مقدار آن ماهیت چیزی را مشخص کند.

در علم اقتصاد، شاخص معیاری است آماری که نشان دهنده تغییرات در بازارهای متفاوت است.

به صورت کلی شاخص را می‌توان نشان‌دهنده سطح عمومی پارامتری مشخص -به طور معمول قیمت یا بازدهی- در میان گروهی از متغیرهای مورد بررسی تعریف کرد.

در بازار معنای شاخص کل بورس بورس اوراق بهادار سطح عمومی قیمت کل شرکت‌های بورسی، معیاری برای سنجش وضعیت کلی بازار اوراق بهادار یا وضعیت بخش یا صنعت خاصی در این بازار است و شاخص بازدهی (قیمت و بازده نقدی) نیز نشان‌دهنده سطح عمومی بازدهی کل شرکت‌های بورس اوراق بهادار است. در ادامه به معرفی اجمالی و کاربرد انواع این شاخص‌‌های مهم و موجود در بورس اوراق بهادار پرداخته می‌شود.

انواع شاخص‌های شرکت‌های بورسی

در بورس اوراق بهادار تهران انواع شاخص‌هایی وجود دارد که برخی شاخ های مهمی هستند نظیرشاخص کل قیمت، شاخص کل قیمت به تفکیک تابلوی اصلی و فرعی، شاخص بازده نقدی، شاخص بازده نقدی و قیمت، شاخص قیمت مالی، شاخص قیمت صنعت، شاخص قیمت به تفکیک هر صنعت و شاخص قیمت ۵۰ شرکت فعال‌تر وجود دارد. هر یک از شاخص‌ها با توجه به پارامتر مورد بررسی به شاخص قیمت و شاخص بازدهی تقسیم می‌شود و معنای و مفهومی را دربر دارند که بر اساس متغییر‌های مورد نظر قابل تفکیک هستند؛ به عنوان نمونه شاخص کل تمامی شرکت‌های بورس را در برمی‌گیرد، شاخص صنعت شرکت‌های تولیدی و شاخص مالی شرکت‌های گروه خدمات مالی و سرمایه‌گذاری را شامل می‌شود.

به همین ترتیب، صنایع مختلف نیز هر یک شاخص ‌های مهم خود را دارند؛ شاخص استخراج کانه‌های فلزی، شاخص ساخت منسوجات و شاخص سیمان، آهک و گچ مثال‌هایی از این دست هستند که هر یک سطح عمومی قیمت شرکت‌های فعال در آن صنعت را نشان می‌دهند.

در یک تقسیم‌بندی کلی می توانیم شاخص های مهم مورد استفاده در بورس را به دو گروه اصلی و صنایع تقسیم کنیم. در ادامه به بررسی این شاخص های مهم مورد استفاده خواهیم پرداخت.

۱- شاخص کل قیمت در بورس اوراق بهادار TEPIX

شاخص کل قیمت (Tehran Exchange Price Index) در بورس اوراق بهادار که به اختصار آن را شاخص کل می‌گویند، نشان دهنده تغییرات سطح عمومی قیمت‌ها در کل بازار است و میانگین افزایش یا کاهش قیمت سهام در بازار را بیان می‌کند.

این تغییرات نسبت به تاریخ مبدا که در سال ۱۳۶۹ است، بیان می‌شود.

نکته حائز اهمیت دیگر آنکه شاخص کل، میزان سود نقدی پرداختی به سهامداران را نشان نمی‌دهد.

به عنوان نمونه وقتی می‌گوییم شاخص کل۳۰ درصد رشد کرده است، یعنی میانگین قیمت سهام شرکت‌های بورسی به میزان۳۰ درصد نسبت به سال پایه (۱۳۶۹) و افزایش پیدا کرده است.

شاخص کل به صورت لحظه ای در سایت شرکت مدیریت فناوری بورس تهران وجود دارد. اما برای اطلاع علاقه‌مندان، فرمول ریاضی مربوط به محاسبه شاخص کل قیمت در ادامه بیان شده است:

P_itقیمت شرکت iام در زمان t

Q_itتعداد سهام منتشره شرکت iام در زمان t

D_tعدد پایه در زمان t که در زمان مبداء برابر بوده است با Q_ioP_io∑

P_io قیمت شرکت iام در زمان مبدأ

Q_io تعداد سهام منتشره شرکت iام در زمان مبدأ

n تعداد شرکت‌های مشمول شاخص

ساده شده فرمول بالا را می‌توانیم این‌گونه بیان کنیم:

ارزش جاری برای هر شرکت برابر با حاصلضرب تعداد سهام آن در قیمت هر سهم شرکت مورد نظر است. از مجموع ارزش جاری شرکت‌های پذیرفته شده در بورس، ارزش جاری بازار به دست می‌آید.

بنابراین چنانچه پیشتر گفته شد شاخص کل قیمت بازار بورس تهران، سهام تمام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس را در برمی‌گیرد و در صورتی‌که نماد شرکتی بسته باشد یا برای مدتی معامله نشود، قیمت آخرین معامله آن در شاخص لحاظ می‌گردد. همان‌گونه که از فرمول مشخص است، تعداد سهام منتشره شرکت‌ها، معیار وزن‌دهی در شاخص مزبور است.

هم‌اکنون در بورس اوراق بهادار تهران شاخص کل قیمت در ۳ گروه کل بازار، تالار اصلی و تالار فرعی محاسبه می‌شود. ملاک محاسبه شاخص کل هر گروه، قیمت سهام شرکت‌های معامله شده در آن گروه است.

به طور مثال قیمت‌های سهام شرکت های معامله شده تابلوی اصلی، در محاسبه شاخص کل تالار اصلی لحاظ می‌شود و قیمت سهام تمام شرکت‌های معامله شده کل بازار در محاسبه شاخص کل بازار لحاظ خواهد شد.

جامع، موزون و دردسترس بودن را می‌توان جزو مزایای این شاخص برشمرد.

همچنین شاخص کل در مواردی همچون افزایش سرمایه از طریق آورده یا مطالبات سهامداران، افزایش و کاهش شرکت‌ها و ادغام شرکت‌ها تعدیل می‌شود تا تغییرات حاصل از این رخدادها در مقدار شاخص تاثیر نداشته باشد.شایان ذکر است افزایش سرمایه از محل اندوخته و پرداخت نقدی موجب تعدیل این شاخص نمی‌شود.

۲- شاخص قیمت و بازده نقدی (درآمد کل) TEDPIX

این شاخص که از قیمت و بازده نقدی پرداختی تاثیر می‌گیرد، بیانگر بازده کل بازار بورس است. نحوه محاسبه این شاخص مشابه شاخص کل قیمت است. فرمول محاسبه شاخص درآمد کل به شکل زیر است:

P_itقیمت شرکت iام در زمان t

Q_itتعداد سهام منتشره شرکت iام در زمان t

RD_t پایه شاخص قیمت و بازده نقدی در زمان t که مقدار آن در زمان مبداء برابر بوده است

n تعداد شرکت‌های مشمول شاخص

پرداخت سود نقدی نیز موجب تعدیل شاخص درآمد خواهد شد.

۳- شاخص بازده نقدی TEDIX

تغییرات شاخص بازده نقدی، میانگین بازده ناشی از پرداخت سود نقدی شرکت‌های بورسی به سهامداران را نشان می‌دهد. بنابراین وقتی شاخص سود نقدی رو به کاهش است، شرکت‌ها به‌طور میانگین سود کمتری را به‌صورت نقد بین سهامدارانشان تقسیم می‌کنند.

برای محاسبه شاخص TEDIX به عدد پایه شاخص کل قیمت و پایه شاخص قیمت و بازده نقدی نیاز داریم. فرمول ریاضی این شاخص به صورت زیر است:

۴- شاخص صنعت و شاخص مالی

به صورت کلی تمامی شرکت‌های بورسی در دو بخش صنعتی و مالی تقسیم می‌شوند. در بخش صنعتی شرکت‌های تولیدی و صنعتی نظیر مخابرات، خودروسازی، سیمان، پتروشیمی و … قرار دارند و در بخش مالی نیز بانک‌ها، شرکت‌های سرمایه‌گذاری، بیمه و… حضور دارند.

در این میان شاخص صنعت(Industrial Index) نشان‌دهنده میانگین تغییرات قیمت سهام شرکت‌های فعال در بخش صنعت و شاخص مالی (Financial Index) نیز میانگین تغییرات قیمت سهام شرکت‌های فعال در بخش مالی است. این دو شاخص از فرمول و قواعد تعدیل شاخص کل قیمت پیروی می‌کند.

از طرفی همان‌طور که پیش‌تر مطرح شد، بخش صنعت و بخش مالی نیز می‌توانند به صنایع تشکیل‌دهنده تقسیم شوند و شاخص هر یک از این صنایع جداگانه محاسبه شود؛ به عنوان نمونه شاخص صنعت خودروسازی متوسط تغییرات قیمت شرکت‌های فعال در صنعت خودروسازی را نشان می‌دهد.

طبقه‌بندی شرکت‌های پذیرفته شده در بورس به روش (ISIC (international standard industrial classification صورت گرفته شود.

۵- شاخص سهام آزاد شناور (TEFIX)

به صورت کلی سهام شرکت‌های بورسی را سهامداران حقیقی و حقوقی خریداری می‌کنند و معمولاً سهامداران حقوقی مالکان پرنفوذی در شرکت‌های بورسی به شمار می‌آیند و در صورت خریداری سهام شرکت‌های بورسی، درصد بالایی از سهام شرکت را تصاحب می‌کنند. با توجه به این موضوع، به میزان سهامی که معمولاً در شرکت‌های بورسی در اختیار سهامداران حقیقی قرار دارد و مرتباً در بازار خریدوفروش می‌شود، سهام شناور آزاد گفته می‌شود.

در این میان هرچقدر میزان درصد سهام شناور آزاد یک شرکت بیشتر باشد، برای سرمایه‌گذاران حقیقی، این شرکت بورسی جذابیت بیشتری دارد. با توجه به این موضوع، شاخص آزاد شناور تغییرات قیمت آن بخش از سهام را می‌سنجد که توسط سهامداران حقیقی خریدوفروش می‌کند؛ این شاخص می‌توانند تصویر مناسبی از شرکت‌های بورسی در معنای شاخص کل بورس اختیار سهامداران قرار دهد.

۶- شاخص بازار اول و بازار دوم

بورس اوراق بهادار بر اساس مؤلفه‌هایی نظیر میزان سرمایه، تعداد سهامداران، وضعیت سودآوری، تعداد سهامی که توسط سهامداران حقیقی در بازار خریدوفروش می‌شود یا اصطلاحاً سهام شناور آزاد و …شرکت‌های بورسی را دسته‌بندی کرده است. بر اساس این تقسیم‌بندی، شرکت‌هایی که شرایط بهتری داشته باشند در بازار اول و دیگر شرکت‌های بورسی در بازار دوم دسته‌بندی می‌شوند. در این میان شرکت‌هایی که در بازار اول حضور دارند نیز به دو دسته تابلو اصلی و فرعی تقسیم می‌شوند. برای هر یک از این دسته‌بندی‌ها یک شاخص وجود دارد که میانگین تغییرات قیمت سهام شرکت‌هایی را نشان می‌دهد که در این گروه‌ها حضور دارند.

۷- شاخص ۵۰ شرکت برتر

معمولاً هر سه ماه یک‌بار، ۵۰ شرکت برتر در بورس اوراق بهادار معرفی می‌شوند که سهام این شرکت‌ها نسبت به سایر شرکت‌های موجود در بورس اوراق بهادار، قابلیت نقد شوندگی بیشتری را دارد. شاخص ۵۰ شرکت برتر میانگین قیمت سهام این ۵۰ شرکت برتر را نشان می‌دهد. این شرکت‌ها در طول روز، به تعداد قابل توجهی خرید و فروش می‌شوند و سهامداران به راحتی می‌توانند سهام این شرکت‌های بورسی را خرید و فروش کنند.

۸- شاخص ۳۰ شرکت بزرگ

شاخص ۳۰ شرکت بزرگ نیز میانگین تغییرات قیمت سهام ۳۰ شرکت بزرگ بورس را نشان معنای شاخص کل بورس می‌دهد. معیار انتخاب این ۳۰ شرکت نیز بر اساس اندازه شرکت است و اندازه شرکت‌ها نیز از ارزش روز بازار سهم تعیین می‌شود که ارزش روز بازار سهام از حاصل‌ضرب قیمت سهم در تعداد سهام منتشر شده شرکت به دست می‌آید. شاخص ۳۰ شرکت بزرگ تغییرات قیمت سهامی را نشان می‌دهد و اگرچه این شرکت‌های بورسی کمتر از ده درصد تعداد شرکت‌های بورسی را تشکیل می‌دهند اما بیش از ۷۰ درصد ارزش بورس تهران را به خود اختصاص داده‌اند و تغییرات قیمت آن‌ها می‌تواند اثر بزرگی بر شاخص کل و بورس داشته باشد. این شاخص هر سه ماه یک‌بار به‌روزرسانی می‌شود.

شاخص‌های مهم بورس‌های جهانی

در بورس‌های سایر کشورها نیز شاخص‌هایی مورد توجه و بررسی فعالان بازار سرمایه قرار می‌گیرد که مهمترین آن‌ها در جدول ذیل آمده است:

نام بازار	کشور	شاخص/ شاخص‌های مهم
بورس نیویورک (NYSE)	ایالات متحده آمریکا	۱- میانگین صنعتی داو جونز (Dow Jones Industrial Average) ۲- S&P500 (Standard and Poor’s index)
بورس نزدک (NASDAQ)	ایالات متحده آمریکا	۱- نزدک مرکب (NASDAQ Composite) ۲- نزدک-۱۰۰ (NASDAQ-100)
بورس لندن (LSE)	انگلستان	۱- FTSE 100 ۲- FTSE 250
بورس Euronext (این بازار با همکاری بازار بورس آمستردام، بازار بورس بروکسل و بورس پاریس)	هلند	۱- AEX ۲- BEL 20 ۳- CAC 40
بورس توکیو (TSE)	ژاپن	شاخص نیکی (Nikkei Index)
بورس هنگ کنگ(HKEx)	هنگ کنگ	Hang Seng Index
بورس شانگهای (SSE)	چین	۱- SSE Composite ۲- SSE 50

تفسیر شاخص‌ها

با توجه به اینکه شاخص، سطح عمومی قیمت‌ها یا بازدهی را نشان می‌دهد، کاهش یا افزایش آن لزوماً بیانگر صعود یا نزول قیمت تمامی شرکت‌ها نیست؛ چون ممکن است بخشی از شرکت‌ها با افزایش قیمت همراه باشند اما نزول قیمت تعداد بیشتری از شرکت‌ها یــا شرکت‌هایی با حجم بیشتر، سطــح عمومی قیمت‌ها و در نتیجه میزان شاخص را کاهش دهد. از طرفی شاخص‌ها سطح قیمت را در مقایسه با تاریخ مشخصی که تاریخ مبدأ نام دارد نشان می‌دهند؛ به عبارت دیگر سطح شاخص‌ها نسبت به تاریخ مبدأ یا همان زمان آغاز محاسبه شاخص سنجیده می‌شود. در همین راستا، به طور معمول، میزان شاخص‌ها در تاریخ مبدأ ۱۰۰ در نظر گرفته می‌شود؛ به عنوان نمونه اگر عدد شاخص هشت سال پس از آغاز محاسبه یا همان تاریخ مبدأ برابر ۱۰۰۰ شود، این امر نشان می‌دهد که سطح عمومی قیمت سهام نسبت به تاریخ مبدأ ۱۰ برابر شده است. به عنوان نمونه‌ای دیگر، اگر میزان مطلق شاخص کل قیمت ۱۲۰۰۰ اعلام شود، این عدد به‌تنهایی قابل تفسیر نخواهد بود اما اگر مشخص شود که مقدار شاخص در ماه گذشته ۱۰۰۰۰ و در تاریخ مبدأ ۱۰۰ بوده، فعالان بازار سرمایه درمی‌یابد که سطح عمومی قیمت سهام شرکت‌ها از ماه گذشته ۲۰ درصد و از تاریخ مبدأ ۱۱۹۰۰ درصد افزایش‌یافته است.

کاربرد شاخص‌ها

معمولاً یکی از معیارهای رکود و یا رونق اقتصادی در بازار سرمایه از طریق شاخص‌ها مشخص می‌شود؛ به بیان دیگر فعالان بازار سرمایه از این طریق می‌توانند وضعیت کلی بازار را بسنجند و حتی تغییرات احتمالی قیمت‌ها را در آینده دنبال کنند. این موضوع نیز بسیار حائز اهمیت است که سهامداران می‌توانند از طریق شاخص‌ها، به مقایسه تغییرات یک پدیده در دو زمان متفاوت احاطه پیدا کنند؛ به صورت کلی شاخص ابزاری برای مقایسه تغییرات گروهی چند پدیده با یکدیگر است. در این میان با استفاده از شاخص قیمت می‌توان صنایع مختلف را با یکدیگر مقایسه کرد.

جمع‌بندی

در این مطلب توضیح دادیم که شاخص چیست و با برخی از شاخص های مهم بورس اوراق بهادار تهران و بورس هاس مطرح دنیا آشنا شدیم. همچنین دانستیم که صاحبان سرمایه برای سرمایه‌گذاری در هر بازار باید ابتدا وضعیت آن بازار را مورد ارزیابی قرار دهند؛ بازار سرمایه نیز از این قضیه مستثنا نیست. یکی از ابزارهایی که وضعیت بازار سرمایه را طی دوره‌های قبل و جاری نشان می‌دهد، شاخص‌ها هستند؛ شاخص‌ها و علی الخصوص شاخص های مهم می‌توانند تصویر مطلوبی از وضعیت بازار را در اختیار سهامداران قرار دهند.

اما ذکر این نکته بسیار حائز اهمیت است که سهامداران نباید صرفاً با تکیه‌بر یک شاخص، سهام شرکت‌های مختلف را خرید و فروش کنند؛ بلکه استفاده از شاخص‌های بورسی تنها یکی از ابزارهایی است که سهامداران باید در معاملات بورسی به آن توجه ویژه‌ای داشته باشند.

شاخص بورس چیست و کاربرد انواع شاخص بورس

شاخص بورس چیست؟ اینکه می گویند امروز شاخص بورس با 300 واحد افزایش به 63000 رسید چیست؟ نوسانات، کاهش یا افزایش اعداد شاخص بورس به ما چه می گوید؟ در این بخش شاخص بورس را آسان و روان آموزش خواهیم داد.

شاخص بورس چیست؟

شاخص بورس عددی است که نشانگر وضعیت کلی بورس، روند رشد آن یا روند نزولی آن محسوب می شود. در بازار ایران چندین شاخص وجود دارد که بازار را از جنبه ها و زوایای مختلفی بررسی می کنند.

با بررسی معیار های مهم این شاخص ها اطلاعاتی در مورد گذشته و حال بورس به دست می آوریم. حال در این میان برخی از شاخص ها نسبت به بقیه آن ها از اهمیت بیشتری برخوردار می باشند که در این مقاله به آن ها خواهیم پرداخت.

بورس چیست؟

اگر بخواهیم بسیار ساده و روان توضیح دهیم به معنای شاخص کل بورس بازاری که خریداران و فروشندگان سهام خود را خرید و فروش می کنند، بورس می گویند.

شاخص به زبان انگلیسی index به معنی نشانگر و بیانگر می باشد. که نشانگر تغییرات بوجود آماده در یک بازه زمانی در چند متغییرمی باشد.

شاخص کل بورس چیست؟

این شاخص همان شاخصی است که همیشه به اسم شاخص بورس تهران در اخبار و رسانه ها می شنویم. این شاخص یکی از شاخص های مهم می باشد که اطلاعاتی در مورد سطح عمومی قیمت و همچنین سود سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس را اعلام می کند. تغییرات شاخص کل بورس نمایانگر میانگین بازدهی سرمایه گذاران در بورس می باشد یعنی هم تغییرات سهام و همچنین سود سالیانه ای که شرکت ها به سرمایه گذاران پرداخت می کند را محاسبه می نماید.

یک اسم دیگر این شاخص کل، شاخص قیمت و بازده نقدی Tedpix می نامند. باید در نظر داشته باشید که میزان تغییرات شاخص اهمیت دارد نه اینکه عدد شاخص، برای نمونه اگر شاخص کل بورس (شاخص بورس تهران) در یک سال گذشته از 20000 به 30000 برسد یعنی اینکه پنجاه درصد افزایش پیدا کند، بیانگر این موضوع است که میانگین بازدهی بورس در طی 1 سال گذشته 50 درصد می باشد. حال اگر سرمایه ی شرکت ها بیشتر باشند تاثیر بیشتری می توانند بر روی شاخص کل خواهند گذاشت.

شاخص کل، بیانگر میانگین حالِ تمام بازار می باشد.

دیگر مطالب آموزشی: آموزش فارکس

شاخص قیمت چیست؟

شاخص قیمت نیز یک شاخص مهم در بورس می باشد. شاخص قیمت بیانگر روند عمومی قیمت سهام تمامی شرکت های مورد قبول در سازمان بورس می باشد.

برای نمونه، اگر شاخص قیمت در یک سال گذشته 20 درصد رشد نماید بدین صورت محسوب خواهد شد که سطح عمومی قیمت ها در بورس برای مدت یکساله تقریبا 20% افزایش داشته است.

حال تفاوت شاخص قیمت با شاخص کل در محاسبه ی قیمت سهم می باشد، بدین معنی که شاخص قیمت تنها قیمت سهام شرکت ها را محاسبه می نماید. این درحالیست که در شاخص کل هم قیمت و هم سود پرداختی سالانه ی شرکت های بورسی مورد محاسبه قرار می گیرد. در این شاخص هر چه سرمایه ی شرکت ها معنای شاخص کل بورس بزرگتر باشد می توانند تاثیر بیشتری بر روی شاخص قیمت بگذارند.

شاخص ۵۰ شرکت فعال تر چیست

سازمان بورس بعد از 3 ماه لیستی از شرکت های فعال به لحاظ میزان نقد شوندگی سهام هایشان ارائه می دهد. حال منظور از نقد شوندگی یعنی سهام این شرکت ها بسیار سریع و آسان خرید و فروش می شوند. شرکت هایی که سهامشان سریه تر و آسان تر در بورس خرید و فروش می شوند را اصطلاحا می گویند که دارای نقد شوندگی بیشتر می باشند.

شاخص ۳۰ شرکت بزرگ

با این شاخص سطح عمومی قیمت سهام 30 شرکت برتر نشان داده می شود. به عبارت دیگر شاخص 30 شرکت بزرگ، 30 تا از شرکت هایی را که ارزش بازارشان در قیاس با دیگر شرکت ها بیشتر و بزرگتر باشد را نشان می دهد. بزرگی شرکت ها هم از ارزش روز بازار سهم تعیین می شود. این شرکت ها تنها 10 درصد از کل شرکت های بورسی را تشکیل می دهد اما یادتان باشد که بیش از 70 % ارزش بورس تهران به این شرکت ها اختصاص داده می شود.

کاربرد شاخص‌های بورسی چیست؟

با این شاخص ها شما می توانید از رکود یا رونق اقتصادی بازار سرمایه آگاه شوید. سهامداران و فعالان بازار سرمایه با محاسبه این شاخص ها به وضعیت کلی بازارها در حال و آینده دسترسی پیدا می کنند.

شاخص بورس چیست و بیانگر چه چیزی است؟

اگر شما تا کنون حتی برای یکبار هم پیگیر وضعیت بورس شده باشید حتما کلمه شاخص به گوش شما خورده است، هر فردی که کم و بیش اخبار بورس را پیگیری می کند تا به حال بارها و بارها شنیده است که مثلا شاخص بورس امروز با ۵۰۰ واحد رشد به ۷۵۰۰۰ واحد رسید و یا شاخص بورس تهران امروز ۱۰۰۰ واحد افت کرد.

شاید مثل بسیاری از تازه کارهای بورس این سوال برای شما هم پیش آمده باشد که این شاخص بورس چیست؟ و نوسانات و کم و زیاد شدن عدد این شاخص چه معنی دارد. پس توصیه می کنیم که اگر با این کلمه آشنایی زیادی ندارید در ادامه این مقاله با خانه سرمایه همراه باشید. در این مقاله سعی می کنیم که مفهوم شاخص را به صورت ساده برای سرمایه گذاران تازه وارد بیان کنیم و قصد نداریم که به بررسی تخصصی محاسن و معایب شاخص بپردازیم.

بورس چیست؟

قبل از توضیح شاخص اگر برای شما سوال پیش آمده که بورس چیست خیلی ساده بگویم بورس بازاری برای مبادله بین خریدار و فروشنده است و بورس سهام نیز جایی برای مبادله یا همان خرید و فروش سهام بین خریدار و فروشنده سهام است.

کلمه شاخص ترجمه کلمه انگلیسی index می باشد. خود کلمه شاخص در مفهوم کلی به معنای نماگر یا نشانگر و بیانگر عددی است که شما با استفاده از آن می توانید تغییرات ایجاد شده در یک یا چند متغییر را طی یک بازه زمانی خاص مشاهده کنید. در واقع شما با بررسی یک شاخص می توانید وضعیت و تغییرات متغیرهای مورد بررسی آن شاخص را مشاهده کنید.

شاخص بورس چیست؟

شاخص بورس نیز عددی است که بیانگر وضعیت کلی بورس و روند رشد و یا افت این بازار می باشد. ما در بورس فقط یک شاخص نداریم بلکه چند شاخص مختلف داریم که هرکدام از آنها وضعیت بورس را از جنبه خاصی به ما نشان می دهد و محاسبه هرکدام از این شاخص ها از طریق فرمول متفاوتی صورت می گیرد.

پس برای تحلیل آن باید بدانید کارکرد آن شاخص چیست. این شاخص ها معیارهای مهمی هستند که با تحلیل کردن و بررسی آنها، می توان از وضعیت گذشته و حال بورس از جنبه های مختلف مطلع شد. اما در بین این شاخص ها چند شاخص نسبت به بقیه از اهمیت بیشتری نزد فعالین بورس برخوردار هستند. در ادامه به معرفی چند شاخص اصلی بورس می پردازیم.

در شکل زیر نیز نحوه نمایش برخی از این شاخص ها در سایت بورس را مشاهده می کنید:

شاخص کل بورس چیست؟

این شاخص همان شاخصی است که همیشه در اخبار و رسانه ها از آن به عنوان شاخص بورس تهران صحبت می شود. شاخص کل در بین فعالین بازار و سرمایه گذاران یکی از پرکاربردترین شاخص هاست. این شاخص بیانگر سطح عمومی قیمت و سود سهام شرکتهای پذیرفته شده در بورس است،

به عبارت دیگر تغییرات شاخص کل بیانگر میانگین بازدهی سرمایه گذاران در بورس است. برای درک ساده تر مفهوم شاخص کل، فرض کنید که شما از سهام تمام شرکتهای بورسی هرکدام ۱ عدد سهم را خریداری کنید. در این صورت تغییرات شاخص کل بورس برابر با میزان بازدهی سهام شما خواهد بود.

پس این شاخص هم تغییرات قیمت سهام و هم سودهای سالیانه ای را که شرکت ها به شما پرداخت می کنند، محاسبه می کند.

نام دیگر شاخص کل، شاخص قیمت و بازده نقدی (TEDPIX) است. نکته ای که هنگام بررسی شاخص باید به آن توجه کنید این است که میزان تغییرات شاخص برای ما اهمیت دارد نه خود عدد شاخص. مثلا اگر شاخص کل بورس در طی ۱سال از عدد ۲۰۰۰۰ به ۳۰۰۰۰ برسد (۵۰% رشد کند) نشان دهنده این است که میانگین بازدهی بورس طی این یکسال برابر با ۵۰% بوده است.

خرید عرضه اولیه در بورس

طبق فرمول محاسبه شاخص کل، هرچه شرکت ها بزرگتر باشند (سرمایه معنای شاخص کل بورس بیشتری داشته باشند) تاثیر بیشتری بر روی شاخص کل خواهند داشت.

شاخص قیمت چیست؟

این شاخص نیز یکی از اصلی ترین شاخص ها در بورس است. این شاخص بیانگر روند عمومی قیمت سهام همه شرکت‌های پذیرفته در بورس اوراق بهادار است. پس اگر مثلا شاخص قیمت بورس در ۱ سال ۲۰ درصد رشد داشته باشد به این معنی است که سطح عمومی قیمت ها در بورس در ۱ سال گذشته به طور متوسط ۲۰ درصد رشد داشته است.ر

تفاوت عمده این شاخص با شاخص کل این است که در شاخص قیمت، فقط قیمت سهام شرکتهای بورسی در فرمول شاخص مورد محاسبه قرار می گیرد. در صورتی که در شاخص کل علاوه بر قیمت، سود پرداختی سالیانه شرکتها هم در محاسبه شاخص لحاظ می شد. در این شاخص نیز مثل شاخص کل، وزن شرکت ها در تاثیر آنها بر شاخص اهمیت دارد. یعنی هرچه شرکت بزرگ تر باشد (سرمایه آن بیشتر باشد) تاثیر آن بر شاخص قیمت بیشتر است.

شاخص ۵۰ شرکت فعال‌تر چیست؟

بورس هر سه ماه یک بار فهرست شرکت های فعال تر را بر اساس میزان نقد شوندگی سهام‌شان منتشر می کند. نقد شوندگی به بیان ساده یعنی خرید و فروش آسانتر و سریعتر سهام. هر شرکتی که سهامش در بورس ساده تر و سریعتر خرید و فروش شود به اصطلاح نقد شوندگی بیشتری دارد. شاخص ۵۰ شرکت فعال تر تغییرات سطح عمومی قیمت سهام ۵۰ شرکتی را نشان می دهد که سهام آنها از سایر شرکت ها نقد شونده تر است.

انواع شاخص های دیگر بورس

شاخص ۳۰ شرکت بزرگ: همانطور که از اسم شاخص ۳۰ شرکت بزرگ مشخص است این شاخص سطح عمومی قیمت سهام ۳۰ شرکت بزرگ را نشان می دهد. ۳۰ شرکت بزرگی که ارزش بازار آنها در مقایسه با سایر شرکت ها بیشتر است. ارزش بازار یک شرکت از حاصل ضرب قیمت روز سهام شرکت در تعداد سهام آن شرکت بدست می آید.

شاخص صنعت: منظور از شرکت های صنعتی شرکت هایی هستند که در صنایع مختلف مانند خودروسازی، پتروشیمی، فلزات اساسی، مخابرات، ساختمان و … فعالیت می کنند. شاخص صنعت بیانگر سطح عمومی قیمت سهام شرکت های فعال در بخش صنعت است. عملکرد هرکدام از این صنایع تحت عنوان شاخص جداگانه ای مورد بررسی قرار می گیرد. مثلا خودرو، دارو، فلزات اساسی و محصولات شیمیایی.

شاخص واسطه گری های مالی: این شاخص عملکرد شرکت های واسطه گری مالی که فعالیت آنها در حوزه مالی است مثل هلدینگ‌ها، سرمایه‌گذاری‌ها و لیزینگ‌ها را نشان می‌دهد.

شاخص های دیگری نیز در بورس مورد محاسبه قرار می گیرند که شاید برای سرمایه گذاران عام بورس کاربرد زیادی نداشته باشند.

یک نکته مهم در مورد شاخص

درست است که شاخص عملکرد و وضعیت بورس را نشان می دهد، اما مثبت یا منفی بودن شاخص لزوما به معنی مثبت یا منفی بودن کل بورس نیست. بلکه شاخص وضعیت کلی بورس را به ما نشان می دهد.

در خیلی از مواقع ممکن است چند شرکت بزرگ که وزن زیادی (سرمایه و ارزش بازار زیادی) دارند، در حالی که وضعیت بسیاری از شرکتهای دیگر متفاوت است، با مثبت یا منفی شدنشان شاخص کل را مثبت یا منفی بکنند. در این مواقع شاخص هم وزن قیمت یا شاخص کل هم وزن می تواند به شکل بهتری وضعیت کلی بازار را به ما نشان دهد، چون در شاخص هم وزن، وزن تمامی شرکت های بورسی مساوی در نظر گرفته می شود و دیگر شرکت های بزرگ نمی توانند شاخص را به واسطه سرمایه زیادشان تحت تاثیر قرار دهند.