کاربرد نقدینگی

کاربرد تبدیل موجک پیوسته در کشف پویایی‌های رابطه‌ی علّی بین نقدینگی و اجزای تشکیل‌دهنده‌ی آن با تورم: مطالعه ی موردی اقتصاد ایران

پژوهش حاضر با به‌کارگیری تبدیل موجک پیوسته 1 [1] و تحلیل در دامنه­ی زمان – فرکانس 2 [2] ، درک جدیدی از رابطه ­ی نقدینگی و اجزای تشکیل دهنده­ی آن با کاربرد نقدینگی تورم در ایران ارائه می­ دهد. طبق نتایج تحقیق: 1)، در بلندمدت یک رابطه ­ی باثبات، قوی و هم­ فاز از رشد حجم پول به تورم برقرار است، به گونه­ ای که افزایش در رشد حجم پول با وقفه ­ای حدوداً 5/2 ساله منجر به افزایش تورم می­ شود. 2) در مقیاس کوتاه­ مدت و 2 ماهه، افزایش (کاهش) در رشد شبه­ پول با کاهش (افزایش) در تورم همراه است، اما در میان­ مدت و بلندمدت جریان علّیت از تورم به رشدشبه ­پول می­باشد. با این توضیح که متغیرهای مذکور در میان­مدت خلاف­ جهت و در بلندمدت هم­جهت حرکت کرده­اند. 3) رابطه­ی بین رشد نقدینگی و تورم در کوتاه­ مدت و میان­ مدت ناهمگن بوده و به رابطه ­ی اجزای نقدینگی با تورم بستگی دارد. در بلندمدت، رشد نقدینگی پیرو تورم می ­باشد و پس از گذشت 2 سال از آن تأثیر می­ پذیرد.

طبقه­ بندی JEL: C49،E31، E51

1. Continuous Wavelet Transform

2. Frequency-Time Domain

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Application of Continuous Wavelet Transform in Discovering the Dynamics of the Causal Relationship between Liquidity and its Components with Inflation: a Case Study of Iran

نویسندگان [English]

• Mohammad ali Ehsani 1
• Saleh Taheri Bazkhaneh 2

This paper provides a fresh new insight into the relationship between Liquidity and its Components with inflation in Iran applying Continuous Wavelet Transform and Frequency-Time Domain Analysis. According to the results: (1) in the long-run, there is a stable, strong and in-phase relationship between money growth and inflation so that an increase in the money growth with a lag about 2.5 years leads to an increase in inflation. (2) In the short-run and two-month scale, the increase (decrease) in quasi-money growth is accompanied by a decrease (increase) in inflation. However, in the medium-run and long-run, inflation leads to quasi-monetary growth pointing out the fact that these variables are anti-phase in the medium-run and in-phase in the long-run. The relationship between liquidity growth and inflation in the short-run and medium-run is heterogeneous and depends on the relationship between liquidity components and inflation. In the long-run, liquidity growth follows the inflation and it will be affected after 2 years.
JEL Classification: C49, E31, E51

نسبت های مالی نقدینگی چیست و چه کاربردی دارد؟

تجزیه و تحلیل نسبت، یک تحلیل کمی اطلاعات از صورت های مالی شرکت یا قیمت سهم است. نسبت‌ها، کلید تجزیه‌وتحلیل مالی هستند، چراکه برای ارزیابی و مقایسه یک شرکت با همتایانشان یا مقایسه با صنعت از نسبت های نقدینگی استفاده می‌شود. نسبت‌ها علائم حیاتی برای اندازه‌گیری سلامت شرکت‌ها را فراهم می‌کنند، به سرمایه‌گذاران اجازه می‌دهند تا به جنبه‌های خاصی از وضعیت عملیاتی شرکت متمرکز شوند. به‌عنوان‌مثال ممکن است شرکتی سودآور باشد، اما مقدار یک نسبت خاص می‌تواند نشان دهد که، مدیریت موجودی عملکرد مناسبی نداشته است و یا شرکت با مشکل نقدینگی روبه‌رو است. نقدینگی طبق تعریف عبارت است از میزان توانایی شرکت در بازپرداخت دیون کوتاه مدت خود. بنابراین نسبت های نقدینگی اطلاعاتی در مورد توانایی شرکت­ ها در پرداخت دیون کوتاه مدت یا عمل به تعهدات کوتاه مدتشان فراهم می‌آورند.

نسبت جاری

یکی از مهم‌ترین نسبت های نقدینگی، نسبت جاری است که به صورت زیر تعریف می‌شود:

برای شرکت فرضی الف این نسبت را در سال‌های مختلف محاسبه و نمودار آن را ترسیم می‌نماییم:

عدد ۱٫۱۷ برای نسبت جاری را می‌توان به زبان ساده به این صورت تفسیر نمود که شرکت در سال ۸۶ به ازای هر صد تومانی که تا انتهای سال باید پرداخت می‌نموده است (بدهی جاری)، توانایی کسب ۱۱۷ تومان وجه نقد تا انتهای سال را داشته است (دارایی جاری). معمولاً نسبت جاری بین ۱ و ۲ را به عنوان نشانه‌ای از وضعیت مطلوب نقدینگی شرکت در نظر می‌گیرند:

• نسبت مطلوب باید بیشتر از یک باشد چرا که پایین‌تر بودن نسبت جاری از عدد ۱ بدین معناست که شرکت توان پرداخت دیون کوتاه مدت خود را ندارد چرا که دارایی‌های جاری آن کمتر از بدهی‌های جاری آن است.
• چرا که بالا بودن بیش از حد این نسبت (مثلاً عدد ۱۰) نشان از بلا استفاده ماندن دارایی‌های شرکت و به اصطلاح خواب سرمایه است؛ چرا که معمولاً سود بنگاه از دارایی‌های غیر جاری آن ناشی می‌شود و نه دارایی جاری.

البته برای تحلیل دقیق‌تر این نسبت باید مشخص نمود که این نسبت از دید چه کسی بررسی می‌شود:

سرمایه‌گذاران کوتاه مدت ترجیح می‌دهند که این نسبت بالاتر باشد زیرا بالاتر بودن این نسبت نشان­‌دهنده ریسک پایین‌تر شرکت است. ولی سهامداران یک سازمان ممکن است به میزان پایین‌تر این نسبت علاقه داشته باشند زیرا نشان می­‌دهد که درصد بیشتری از دارایی‌های شرکت برای رشد کسب و کار مورد استفاده قرار می‌گیرند. اگر نسبت جاری خیلی زیاد باشد، می‌توان استنباط کرد که واحد انتفاعی سرمایه‌گذاری زیادی در دارایی‌های جاری دارد یا از وام‌های کوتاه مدت به اندازه ممکن استفاده نکرده است. از طرف دیگر، یک نسبت جاری نسبتاً کم، معرف این است که یک یا چند دارایی یا بدهی جاری در سطح مطلوب قرار ندارند. بنابراین، کم بودن نسبت جاری می‌تواند به این معنی باشد که افزایش موجودی نقد، اوراق بهادار کوتاه مدت، حساب‌های دریافتنی یا موجودی‌ها ضرورت دارد. به همین ترتیب، در صورت کم بودن نسبت جاری می‌توان نتیجه گرفت که لازم است حساب‌ها یا اسناد پرداختنی یا سایر بدهی‌های ناشی از هزینه های تحقق یافته کاهش یابد.

نسبت آنی (سریع)

یکی از اقلامی که در ترازنامه به عنوان دارایی جاری ثبت می‌شود، موجودی مواد و کالا است که در بسیاری از اوقات قابلیت نقد شوندگی پایینی دارند اما در نسبت جاری به عنوان یکی از دارایی‌های نقد شونده به آن نگریسته می‌شود. برای حل این مشکل از نسبت آنی یا نسبت سریع استفاده می‌شود که توان شرکت را برای انجام تعهدات کوتاه مدت خود از محل دارایی‌های نقدی را اندازه‌گیری می‌کند. نسبت آنی از تقسیم دارایی‌های جاری منهای موجودی های مواد و کالا بر بدهی های جاری به دست می‌آید:

برای شرکت فرضی الف این نسبت را در سال‌های مختلف محاسبه و نمودار آن را ترسیم می‌نماییم:

اختلاف مقدار نسبت جاری و آنی به دلیل موجودی انبار این بنگاه است. دقت نمایید که بالا بودن موجودی مواد و کالا، موجب پایین آمدن ریسک (ریسک عملیاتی، ریسک افزایش قیمت‌ها و …) در شرکت‌ها شده ولی از طرف دیگر مسائلی همچون خواب سرمایه، کاهش بهره‌وری (به دلیل پوشاندن ضعف‌های بخش عملیات) و مواردی از این دست را به دنبال خواهد داشت.

به‌طور کلی در مورد نسبت های نقدینگی (نسبت‌های جاری و آنی) می‌توان گفت:

• بالاتر بودن این نسبت‌ها از عدد یک به معنای وضعیت مناسب نقدینگی است.
• صعودی بودن روند نسبت‌های نقدینگی به معنای بهبود وضعیت نقدینگی شرکت در طول زمان است.

نسبت وجه نقد

علاوه بر دو نسبت فوق، نسبت وجه نقد نیز یکی از نسبت های نقدینگی است که به صورت زیر محاسبه می‌شود:

چگونه رشد نقدینگی منفی شد؟

آمار بانک مرکزی نشان می‌دهد که نرخ رشد نقدینگی به کمترین سطح در ۱۶ ماه اخیر رسیده است اما همچنان میزان نقدینگی رقم بالایی دارد که این نرخ برای کاهش تورم باید به کمتر از ۲۰ درصد برسد.

به گزارش ایسنا، بانک مرکزی با انتشار گزیده آمارهای اقتصادی در فروردین ۱۴۰۱، حجم نقدینگی را ۴۸۲۳ هزار و ۲۹۰ میلیارد تومان اعلام کرد که نسبت به اسفند ماه سال گذشته معادل ۰.۲ درصد کاهش را نشان می‌دهد.

پایه پولی نیز به عنوان یکی از عوامل تاثیرگذار در تغییر حجم نقدینگی، در اولین ماه سالجاری ۱.۳ درصد نسبت به اسفند سال قبل رشد داشته و به رقم ۶۱۱ هزار و ۷۸۰ میلیارد تومان رسیده است. البته، رشد این متغیر در مقایسه با مدت زمان مشابه در سال قبل ۳۱.۵ درصد بوده که در ۹ ماه اخیر حدود ۱۰ واحد درصد کمتر شده است.

از سوی دیگر، حجم پول نیز ۹۵۱ هزار و ۹۸۰ میلیارد تومان شده که نسبت به پایان سال قبل ۳.۵ درصد کاهش یافته و حجم شبه کاربرد نقدینگی پول نیز نسبت به سال گذشته رشد ۰.۷ درصدی داشته و به رقم ۳۸۷۱ هزار و ۳۱۰ میلیارد تومان رسیده است.

در این بین، برای بررسی اینکه چگونه نرخ رشد نقدینگی در اولین ماه ۱۴۰۱ با کاهش ۰.۲ درصدی مواجه شده است، باید به سراغ آمار ضریب فزاینده نقدینگی، بدهی بانک‌ها و دولت به بانک مرکزی برویم که نرخ ضریب فزاینده نقدینگی از ۸.۰۰۱ به ۷.۸۴۴ کاهش یافته است.

بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی نیز از ۱۴۶ هزار و ۲۷۰ میلیارد تومان در اسفند سال گذشته با ۲.۲ درصد کاهش به ۱۴۳ هزار و ۸۰ میلیارد تومان در پایان فروردین ماه رسیده است.

علاوه براین، بدهی ناخالص دولت به بانک مرکزی از ۱۳۲ هزار و ۲۴۰ میلیارد تومان در اسفند ماه ۱۴۰۰ به ۱۳۱ هزار و ۹۷۰ میلیارد تومان در فروردین ماه ۱۴۰۱ کاهش یافته است.

این آمار در حالی است که پیش از این، رئیس کل بانک مرکزی از منفی شدن رشد نقدینگی خبر داده بود و دلیل آن را ندادن تنخواه به دولت اعلام کرد.

همچنین، صالح آبادی در جدیدترین اظهارت خود برنامه بانک مرکزی برای کنترل و نظارت بر ترازنامه بانک‌ها به عنوان یکی دیگر از عوامل تاثیرگذار بر نقدینگی اعلام کرد که طبق آن، رشد مقداری ترازنامه بانک‌ها از ۱.۵ تا ۲.۵ درصد در نظر گرفته شده که بر این اساس برای برخی بانک‌ها ۱.۵ درصد و ۲.۵ درصد برای بانک‌ها بسته به شرایط آن بانک و شاخص‌های موجود تعیین شده است.

فارغ از این، با کاهش ۰.۲ درصدی رشد نقدینگی این سوال در ذهن ایجاد می‌شود که این میزان چقدر در کاهش تورم تاثیرگذار است که باید گفت که با وجود کاهش رشد نقدینگی، هنوز این رقم در سطح بالایی قرار دارد و برای مهار تورم نیاز است تا این رقم به سطوح کمتر از ۲۰ درصد برسد.

البته، با وجود کاهش جزئی نرخ رشد نقدینگی در اولین ماه امسال، براساس انتقاد کارشناسان همچنان راه استقراض غیرمستقیم دولت از بانک مرکزی به عنوان یکی از بسترهای خلق نقدینگی از طریق تبدیل ریالی دارایی‌های ارزی و خرید اوراق بانک‌ها باز است که در این زمینه، بانک مرکزی باید توضیح لازم را درباره وضعیت و میزان تبدیل ریالی دارایی‌های ارزی و خرید اوراق بانک‌ها بدهد تا مشخص شود که این عوامل چه قدر در رشد نقدینگی و تداوم آن تاثیرگذار بوده‌اند.

در این زمینه، خالص دارایی‌های خارجی بانک مرکزی در فروردین ۱۴۰۱ به رقم ۵۵۹ هزار و ۳۵۰ میلیارد تومان رسیده که نسبت به فروردین سال قبل و پایان سال گذشته به ترتیب ۲۰.۱ درصد رشد و ۱.۶ درصد کاهش یافته است.

همچنین، رقم خالص سایر اقلام بانک مرکزی نیز در این مدت منفی ۲۳ هزار میلیارد تومان است که نسبت به فروردین و اسفند سال قبل به ترتیب کاربرد نقدینگی معادل ۷۹.۳ و ۲.۹ درصد رشد داشته است.

نرم افزار داشبورد مدیریتی آینده نگار نورا

نورا یک نرم افزار داشبورد مدیریتی آینده نگار و آنلاین است که مدیران کسب و کارها می‌توانند به کمک آن تمامی برنامه‌های آینده خود را بر پایه جریان نقدینگی ترسیم کنند. به این ترتیب آینده را می‌بینیم، گزارش‌های مدیریتی و کاربردی را دریافت می‌کنیم، برنامه‌ریزی و مدیریت مالی کرده و نتایج تصمیمات آتی خود و تاثیرات متقابل آن‌ها بر یکدیگر را تحلیل و بررسی می‌کنیم.

کاتالوگ معرفی داشبورد مدیریت نورا

از مهم‌ترین دغدغه‌هایی که یک مدیر با آن روبروست:

• با توجه به منابع و هزینه‌های شرکت، آیا برای فروش محصول جدید می‌توان تبلیغات کرد؟
• چگونه می‌توانیم سود شرکت را پیش بینی کنیم؟
• چقدر سرمایه مازاد داریم تا برای آن برنامه ریزی کنیم؟
• پیش بینی‌های آینده چگونه است؟

جهت مشاهده پاسخ این سوالات، کاتالوگ زیر را دانلود نمایید

خدمات ما در نرم افزار داشبورد مدیریتی نورا

آینده‌نگاری در نرم افزار داشبورد مدیریتی نورا

آینده نگاری مشخصه بارز نورا است؛ چرا که همه فعالیت‌های قابل پیش‌بینی توسط مدیران و مالکان در آن ترسیم می­‌شود و بدین ترتیب مدیران ارشد می­‌توانند تصویری از آینده شرکت خود داشته باشند؛ چراکه همه فعالیت‌های قابل پیش بینی توسط مدیران در آن ترسیم می‌شود و بدین ترتیب مدیر ارشد می‌تواند از برآیند این‌ها، تصویری از آینده شرکت خود داشته باشد.

مدیریت مالی در داشبورد مدیریت نورا

برای شما هم پیش آمده که بخواهید بدانید در چه برهه‌هایی از زمان چه توان مالی‌ای دارید تا بر مبنای آن اقدام کنید؟ در شرکت‌ها و بنگاه‌های اقتصادی که بخش مالی و حسابداری همراه و تکیه­‌گاه مدیریت در تصمیم‌­گیری نیست، مدیریت می‌تواند با تکیه بر امکانات این نرم افزار به تحلیل و ارزیابی مطلوب این شرایط بپردازد و جای خالی مشاوره مالی را تا حدودی پر کند. از آنجا که ثبت اطلاعات مالی در نرم افزار با فرمول و رویه خاصی که منطبق بر دستورات کاربردی نرم افزار است صورت می‌گیرد، مدیران می‌­توانند گزارش‌های خاص و مفیدی برای تصمیم­‌گیری‌های مختلف از برنامه بگیرند.

از نیازهای اساسی مدیران برای تصمیم گیری، داشتن جریان نقدینگی است. یک مدیر برای طرح‌ریزی باید بداند در چه برهه‌هایی از زمان، چه تعهدات و چه مقدار منابع مالی دارد تا بر پایه آن اقدام به سرمایه‌گذاری کند.

این امکان در نورا برای شما فراهم است؛ چراکه مدیر می‌تواند گزارش‌های مربوط به پیش بینی جریان نقدینگی خود در آینده را دریافت و در صورت بروز هرگونه مشکلی مبنی بر عدم توانایی مالی، به راهبردهای دیگری از جمله تامین مالی و تقدم یا تاخر تصمیمات اقدام کند.

تأثیر شوکهای نقدینگی بر قیمت مواد غذایی در ایران: کاربرد رهیافت مدل خودرگرسیون برداری عامل افزوده (FAVAR)

دستیابی به سطح قابل قبولی از رشد قیمت‌ها از اهداف اصلی سیاست‌گذاران اقتصادی می‌باشد. با توجه به اهمیت مواد غذایی، اطلاعات مربوط به نحوه واکنش قیمت مواد غذایی به سیاست‌های پولی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در این راستا اخیراً تاکید بر استفاده از مدل‌هایی است که در آن‌ها طیف گسترده ای از اطلاعات اقتصادی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این امر با تکمیل کردن مدل‌های سنتی VAR با استفاده از یک یا چند عامل امکان پذیر شده است. در پژوهش حاضر سعی شده است تا از یک مدل خود رگرسیونی برداری عامل افزوده (FAVAR4) با مقیاس نسبتاً کوچک برای ارزیابی تأثیر سیاست‌های پولی بر قیمت مواد غذایی استفاده شود. برای این منظور با توجه به دسترس بودن متغیرها، 31 متغیر اقتصاد کلان در دوره های زمانی 1: 1367 تا 4: 1387 مورد استفاده قرار گرفته است. نتایج حاصل نشان داد که شوک نقدینگی بر شاخص مواد غذایی حدوداً تا ده فصل بعد واکنش خاصی نشان نداده امّا پس آن باعث نوسان فزاینده ای بر قیمت مواد غذایی خواهد داشت به طوری که در بلندمدت به تعادل نمی‌رسد. بنابراین واردکردن شوک پولی به این سیستم در درازمدت منجر به ایجاد نوسانات ناپایداری خواهد شد و بطور سیکلی نوسان می‌یابد که این نوسانات در طول زمان افزایش می‌یابد. بطوریکه حول مقدار تعادل مرتبأ افزایش و کاهش نشان می‌دهد.

کلیدواژه‌ها

• سیاست پولی
• شاخص قیمت مواد غذایی
• مدل خود رگرسیونی برداری عامل افزوده
• مؤلفه های اصلی

20.1001.1.20084722.1392.27.4.6.6

عنوان مقاله [English]

The Effect of Monetary Policy on Food Price Index: An Application of Factor Augmented Vector Autoregressive (FAVAR) Approach

نویسندگان [English]

• E. Pishbahar
• M. Ghahremanzadeh
• M. Jafari Sani

Achieving an acceptable level of price growth is one of the main objectives of economic policies. With consideration to the importance of food, information on food price response to monetary policies is important. To achieve the object, scholars recently emphasize the use of models in which a wide range of economic data are included. These models are created by inclusion of one or more factors within the traditional VAR models. In this study, we tried to evaluate the effect of monetary policy on food price by using small scale of FAVAR model. For the purpose, 31 macroeconomic variables in periods 1367:1 to 1387:4 were included. The results showed that the liquidity shock has not influenced food price index for approximately ten next seasons. After this period, the liquidity shock makes increasing fluctuations on food price in such a way that the equilibrium has not been reachable. Therefore, a monetary shock will lead to instability fluctuations in the food price index for the long run. The fluctuations are cyclic and will increase over time in the way that they present reductions and increases around an equilibrium point.